ادیب ارسبارانی
کارشناس ارشد زبانشناسی
ادیب ارسبارانی در ۱ سال و ۳ ماه قبل، سه‌شنبه ۶ دی ۱۴۰۱، ساعت ۲۲:۵۴ دربارهٔ سعدی » بوستان » باب چهارم در تواضع » بخش ۱۵ - حکایت در محرومی خویشتن بینان:
مصرع " انائی که پر شد دگر چون برد؟" در بعضی نسخه ها " انائی که پر شد دگر چون پُرد؟" نوشته شده است. "پُرد" از مصدر جعلی "پُریدن- پُر شدن" می باشد.
فرهنگ مشتقات مصادر فارسی، جلد یک، زیرنویس صفحه بیست و هفت. مولف: دکتر کامیاب خلیلی، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ اول، ۱۳۷۱
و همچنین مدخل "اناء" در لغتنامه دهخدا:
اناء. [ اِ ] (ع اِ) خنور. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). خنور آب . آب جامه . جای آب . (زمخشری چ دانشگاه ص 152). ظرف . (غیاث اللغات ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). وعاء. (اقرب الموارد). آوند. (غیاث اللغات ) (آنندراج ). سبو. (ترجمان جرجانی مهذب عادل بن علی ). آبخوری . آب دان . کوزه . باردان .ج ، آنیه . جج ، اوانی . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء).
- اناء مصفی ؛ لقب بولس . (یادداشت مؤلف ).
- امثال :انائی که پر شد دگر کی پُرد؟ (بوستان)
کل اناء یترشح بمافیه (مجمع الامثال ص 521)
** معنی ضرب المثل عربی دقیقا معادل ضرب المثل فارسی " از کوزه همان برون تراود که دروست" می باشد.
ادیب ارسبارانی در ۱ سال و ۳ ماه قبل، پنجشنبه ۱ دی ۱۴۰۱، ساعت ۰۰:۱۳ دربارهٔ حافظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۳۰:
توضیح ضرب المثل آخر مصرع دوم بیت اول (آخر الدوا الکی)
لغتنامه دهخدا، ذیل مدخل "کی"
کی . [ ک َی ی ] (ع مص ) داغ کردن . (تاج المصادر بیهقی ) (ترجمان القرآن ). داغ کردن از آهن گرم و جز آن ، و گویند: آخر الدواء الکی . (از منتهی الارب ). داغ کردن با آهن تافته و جز آن . (ناظم الاطباء): کواه یکویه کیاً (واویةالعین یائیةاللاّم )؛ پوست آن را با آهن و جز آن داغ کرد. و داغ کننده را «کاو» (کاوی ) و داغ شده را «مکوی » نامند. (از اقرب الموارد).
- امثال :
آخر الدواء الکی ؛ «کی » داغ یعنی آهن تافته ای است که بر بعضی جراحات نهند و مراد آنکه وسایل صعب را آنگاه به کار برند که چاره های سهل بی اثر ماند. (امثال و حکم ج 1 ص 19) :
گفته اند آخر الدواء الکی .
انوری (از امثال و حکم ص 19).
چون میسر نمی شود به مراد
خدمت صدر شاه و قربت وی
داغ حسرت نهاده ام بر دل
گفته اند آخر الدواء الکی .
به بانگ مطرب و ساقی اگر ننوشی می
علاج کی کنمت آخر الدواء الکی .
ادیب ارسبارانی در ۴ سال و ۱ ماه قبل، پنجشنبه ۲۹ اسفند ۱۳۹۸، ساعت ۰۰:۵۸ دربارهٔ ملک‌الشعرا بهار » رباعیات » شمارهٔ ۲۳:
باسلام. دوستی که مصرع اول را تقطیع کرده و گفته اند بر وزن لاحول ولا قوه الا بالله نیست. تقطیع را صحیح انجام نداده اند.
1- چون، 2- آ ، 3- یِ، 4 -نه، 5 -نو، 6- رِ ، 7- خیز، 8- گش، 9- تی، 10-اح، 11-سنت
لا1-، حو2-، لَ3-، وَ4-، لا5-، قو6-، وة7-، ال8-، لا9-، بل10-، لاه11-