سلمک
سلمک در ۷ سال و ۴ ماه قبل، پنجشنبه ۸ بهمن ۱۳۹۴، ساعت ۲۳:۱۷ دربارهٔ خاقانی » دیوان اشعار » قصاید » شمارهٔ ۱۰۲ - مطلع سوم:
به نظر نمیرسد که ما با اشتباه کاتبان مواجه باشیم، گواه مقاله زنده یاد استاد ابوالحسن نجفی در کتاب اختیارات شاعری و مقاله های دیگر در عروض فارسی صفحه 121 انتشارات نیلوفر است
ایشان در این مقاله آورده اند که این وزن دوری نیست و تمامی مصراعها باید مفعول فاعلات مفاعیل فاعلاتن خوانده شوند
سلمک در ۷ سال و ۴ ماه قبل، پنجشنبه ۸ بهمن ۱۳۹۴، ساعت ۲۳:۰۸ دربارهٔ خاقانی » دیوان اشعار » قصاید » شمارهٔ ۱۰۲ - مطلع سوم:
تمامی ابیات زیر مربوط به همین شعرند
در قبه مهد مهدی با قبله عهد عیسی
در فرضه روض جنت و در روضه حوض کوثر
شهری بشکل ارقم با صدهزار مهره
از رنگ خشت پخته و سنگ رخام و مرمر
افسر خدای خسرو کشور گشای رستم
ملکت طراز عادل و ملت فروز داور
بر پرچم علامت و بر تارک غلامان
از مشتریش طاس است از آفتاب مغفر
شاها طبیب عدلی و بیمار ظلم گینی
تسکین علتش را تریاق عدل درخور
از عدل دید خواهی هم راستی و هم خم
در ساق عرش ایزد و در طاق پول محشر
گل چون ز عدل زاید میرد حنوط بر تن
تابوت دست عاشق و گور آستین دلبر
آتش که ظلم دارد میمیرد و کفن نه
دود سیه حنوطش و خاک کبود بستر
بر یک نمط نماند کار بساط ملکت
مهره بدست ماند و خانه شود مششدر
سنجر بمرد ویحک و سنجار ماند آنک
چون بنگری بصورت سنجار به که سنجر
آخر نه بر سکندر شد تخته پوش عالم
بی بار ماند تختش و در تخت بار ششتر
نه مه غذای فرزند از خون حیض باشد
پس آبله ش بر آید و صورت شود مجدر
شاها فرب نژادی و هستی بخلق و خلقت
شاه بشر چو احمد و نر عرب چو حیدر
مهمان عزیز دارند اهل عرب بسنت
زانم عزیز کردی و دادی کمال اوفر
رومی فرستی اطلس و مصری دهی عمامه
ختلی براق ابرش و ترکی و شاق احور
همچنین تلقی ما از «زیبایی» وزن درطول تاریخ تغییر کرده و آنچه برای قدما زیبا بوده لزوما امروز برای ما زیبا نیست.
سلمک در ۷ سال و ۴ ماه قبل، پنجشنبه ۸ بهمن ۱۳۹۴، ساعت ۲۲:۴۴ دربارهٔ خاقانی » دیوان اشعار » قصاید » شمارهٔ ۱۰۲ - مطلع سوم:
@حمیدرضا
در ابیات دیگر نیز این حروف ربط موجودند. در مطلع اول این قصیده :
این گنج صرف دارد و آواز در میان نه / وان همچو صفر خالی و آوازه مزور
چرخ سیاه کاسه خوان ساخت شبروان / نان سپید او مه و نان ریزهاش اختر
درگاه سیف دین را نقدست خوان رضوان / ادریس ریزه خوارش و ارواح میده آور
در مطلع دوم قصیده که در اینجا به اشتباه مطلع سوم نوشته شده:
ای کعبه جهان گرد ای زمزم رسن در / زرین رسن نمایی و چون زمزم آیی از بر
ذره چه سایه دارد آن ذره ام به عینه / زرین رسن فروکن و از چه مرا بر آور
من نخلم و تو مریم من عازرم تو عیسی / نخل از تو گشت تازه و جان از تو یافت عازر
پارم بمکه دیدی آسوده دل چو کعبه / رطب اللسان چو زمزم و بر کعبه آفرین گر
امسال بین که رفتم زی مکه مکارم / دیدم حریم حرمت و کعبه درو مجاور
شهری که شیب و بالا دریا و کوه دارد / کوهش اساس نعمت و بحرش غریق گوهر
و ابیات بسیار دیگر که خودتان به دیوان خاقانی رجوع بفرمایید و مشاهده کنید.
به علاوه این از توانایی شاعر است و نشان دهنده این است گه زبان محکم و پخته ای دارد که میتواند در چنین وزنی بدین زیبایی شعر بسراید
سوما اگر امروزه این وزن یعنی فعول فاعلات مفاعیل فاعلاتن که وزن صحیح شعر است به گوش خوب نمی آید به این معنا نیست که در گذشته نیز چنین بوده ست. در گذشته شرایط خاصی بوده که امروزه نیست
همانطور که بعضی اختیاراتی که در گذشته بوده و امروزه نیست قطعا اوزانی هم وجود داشته اند که امروزه رایج نیستند.
سلمک در ۷ سال و ۵ ماه قبل، دوشنبه ۲۱ دی ۱۳۹۴، ساعت ۱۵:۲۳ دربارهٔ خاقانی » دیوان اشعار » قصاید » شمارهٔ ۱۰۲ - مطلع سوم:
با رجوع به دیوان خاقانی به تصحیح دکتر ضیاءالدین سجادی میتوان دریافت که وزن شعر مفعول فاعلات مفاعیل فاعلاتن است زیرا در چندین جا وجود حروف ربط مانند واو باعث میشوند که مطمئن شد که وزن شعر مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن نیست در حالیکه در گنجور اشتباه نوشته شده اند
سلمک در ۷ سال و ۵ ماه قبل، دوشنبه ۲۱ دی ۱۳۹۴، ساعت ۱۵:۱۸ دربارهٔ خاقانی » دیوان اشعار » قصاید » شمارهٔ ۱۷۲ - درستایش اصفهان:
بلکه چو جوزا دو میوه اند جنابه
سلمک در ۷ سال و ۵ ماه قبل، یکشنبه ۲۰ دی ۱۳۹۴، ساعت ۱۶:۳۳ دربارهٔ خاقانی » دیوان اشعار » قصاید » شمارهٔ ۱۷۲ - درستایش اصفهان:
در دیوان خاقانی به تصحیح دکتر ضیاءالدین سجادی و نقد و شرح قصاید خاقانی از دکتر محمد استعلامی ترتیب ابیات به طرز دیگری اند. دد اینجا ابیات و کلمات اشتباه تایپ شده اند در بیت دوم جنابه اشتباه است و درست دوگانه است، مارد اشتباه و مادر صحیح است بیت چهارم در دیوانها این است بلکه چو جوزا دو میه اند جنایه / عرش و جناب جهانگشای صفاهان
و.....
سلمک در ۷ سال و ۵ ماه قبل، یکشنبه ۲۰ دی ۱۳۹۴، ساعت ۱۶:۲۷ دربارهٔ خاقانی » دیوان اشعار » قصاید » شمارهٔ ۱۰۲ - مطلع سوم:
وزن این شعر در اصل وزن دیگری بوده که در زمان خاقانی در شعر استفاده میشده ولی در زمانهای بعد از بین رفته. وزن آن در اصل مفعول فاعلات مفاعیل فاعلاتن است زیرا در یکی از نسخه های قدیمی دیوان خاقانی یکی از ابیات بصورت زیر نوشته شده
امسال بین که رفتم زی مکمه محارم
دیدم حریم حرمت و کعبه در او مجاور
حرف واو که بین "در" و "مجاور" قرار دارد نشان میدهد که وزن شعر مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن نیست بلکه مفعول فاعلات مفاعیل فاعلاتن است
در اصل شعر را نباید با وزن مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن بخوانیم بلکه باید آنرا بصورت مفعول فاعلات مفاعیل فاعلاتن بخوانیم و در این صورت در خواندن هیچ کدام از ابیات دچار مشکل نمیشویم
سلمک در ۷ سال و ۷ ماه قبل، جمعه ۱۵ آبان ۱۳۹۴، ساعت ۲۱:۴۵ دربارهٔ خاقانی » دیوان اشعار » قصاید » شمارهٔ ۱۷۲ - درستایش اصفهان:
ترتیب ابیات اشتباه است همینطور بعضی ابیات هم اشتباه نوشته شده اند
سلمک در ۷ سال و ۸ ماه قبل، چهارشنبه ۲۲ مهر ۱۳۹۴، ساعت ۲۲:۳۰ دربارهٔ پروین اعتصامی » دیوان اشعار » مثنویات، تمثیلات و مقطعات » شمارهٔ ۷۹ - سرود خارکن:
وزن شعر فعولن فعولن فعولن فعل است