میم یه
علاقمند به ادبیات
میم یه در ۲ سال و ۵ ماه قبل، پنجشنبه ۱۳ آبان ۱۴۰۰، ساعت ۱۰:۴۰ دربارهٔ سعدی » مواعظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۴:
سلام. من هم تا پیش از امروز حدسم بر این بود که این شعر سعدی احتمالا در پاسخ به شعر معروف مولاناست، همان گونه که جناب زرین‌کوب هم در پله‌پله تا ملاقات خدا احتمالش را داده است. در رد چنین فرضیه‌ای هم انگاشتن ساحتی قدسی، چه برای سعدی و چه مولانا را روا نمی‌دانم. به هر حال انسانهایی بوده‌اند که گرچه یکی حکیم باشد و دیگری عارف واصل، خطا هم در کارشان راه داشته است.
با این حال، پس از مطالعه حاشیه‌ها، به خصوص اشاره به سابقه ابیات اول غزل سعدی در اشعار ابوسعید، که به نظر میرسد مطلع غزلی ناقص باشد و نه یک رباعی یا دوبیتی، به یک حدس جالبتر رسیدم. شاید کسی از اهل تحقیق این حدس را جدی بگیرد:
سعدی سابقه تصاحب اشعار شاعران ماقبلش را دارد. بر فرض غزلی از کمال‌الدین اسماعیل اصفهانی را تنها با افزودن یک بیت به نام خود مهر کرده است؛ غزلی با مطلع:
نه دسترسی به یار دارم
نه طاقت انتظار دارم
با این وجود شاید استبعادی نداشته باشد که این غزل را هم که در اصل سروده ابوسعید است و این امر هم از استفاده از تخلص "بوسعید" در بیت یکی مانده به آخر مشخص است، با افزودن بیت پایانی به نام خود سند زده باشد. در این صورت در واقع مولانا به استقبال شعر ابوسعید رفته است و سعدی شعر ابوسعید را بالکل اقتباس کرده و این تشابه ربطی به ارتباط احتمالی دو شاعر هم عصر ندارد.
میم یه در ۵ سال و ۸ ماه قبل، یکشنبه ۲۱ مرداد ۱۳۹۷، ساعت ۱۳:۱۹ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر پنجم » بخش ۱ - سر آغاز:
من الساعه به نسخ معتبر تصحیح شده نظیر نیکلسون و نسخه قونیه دسترسی ندارم که بررسی کنم، ولی به نظر میرسد مصرع اول بیت هشتم به سیاقی که نوشته شده دچار شکستگی هم در وزن است و هم معنا. گرچه باید با نسخ معتبر مطابقت داده شود، ولی احتمال میدهم در هنگام نگارش به جای "و"، "در" نوشته شده و ممکن است صورت درست این مصرع به قرار زیر باشد:
مدح تعریفست و تخریق حجاب ...
پیشنهاد میکنم بررسی کنید و در صورت لزوم اصلاح فرمائید.
میم یه در ۷ سال و ۱۱ ماه قبل، سه‌شنبه ۴ خرداد ۱۳۹۵، ساعت ۰۹:۱۰ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۷۵۰:
به نظرم بهتر است تنها در صورتی نظر اصلاحی در مورد اشعار بدهیم که منبعی موثق و تصحیح شده را مد نظر داشته باشیم. اینکه نادرست بودن مصرعی را به آنچه در یاد داریم مستند کنیم کاملا غیر اصولی است. بدتر این می شود که مثلا چون محسن نامجو با تغییری به سود ریتم آواز و به زیان وزن شعر مصرعی را متفاوت خوانده باشد، آن را مرجع تصحیح متن صحیح فوق کنیم!
در را بطه با "تن تننم"، تنتنه به معنای غوغا و خروش است ولی به نظر می رسد در کنار معنای لغوی، (و شاید بیش از آن به خصوص به علت نوع به کار بردن کلمه) آهنگ کلمه نیز مد نظر مولانا باشد. چنین ابداعی در جاهای دیگری از مثنوی و دیوان شمس هم سابقه دارد. نمونه ای که به یاد دارم:
می زنی تو زخمه و بر می رود
تا به گردون زیر و زارم روز و شب