گنجور

 
بسام کرد

بسّام کُرد (بسام کورد)، از نخستین شاعران زبان فارسی دری است که تاریخ تولد و وفات او معلوم نیست، اما از تاریخ سیستان درمی‌یابیم که در زمان صفاریان، یعنی در اواسط قرن سوم هجری می‌زیسته است.

او را به غلط از قبیله کردها دانسته‌اند و شاید به همین سبب ایرج افشار سیستانی در بزرگان سیستان نامی از او نبرده است.

اما کُرد به معنای چوپان و صحرانشین استو با قبایل کرد در غرب ایران نسبتی ندارد و سخن بازورث که روستاییان و مناطق بیابانی را رکن اصلی مذهب خارجی می‌داند مؤیّد این مطلب است.

لقب او را گُرد نیز نوشته‌اند.

بسّام از خوارج محلی سیستان بود که در ابتدا با یعقوب لیث صفاری (متوفی ۲۶۵) جنگید و پس از آن‌که یعقوب، عمّار رهبر خوارج، را کشت به ملازمان یعقوب پیوست و با پیروی از طریق محمد وصیف سگزی در شعر به سخنوری پرداخت.

ابیات باقیمانده از بسام به کوشش آقای مجید امام‌وردی به نقل از کتابهای اشعار پراکندهٔ شعرای فارسی زبان به کوشش ژیلبر لازار و همچنین شرح احوال و اشعار شاعران بی‌دیوان در قرن‌های ۳/۴/۵ هجری به تصحیح محمود مدبری در گنجور در دسترس قرار گرفته است.

این آمار از میان ۵ بیت شعر موجود در گنجور از اشعار این بخش استخراج شده است.

توجه فرمایید که این آمار به دلایلی از قبیل وجود چند نسخه از آثار شعرا در سایت (مثل آثار خیام) و همینطور یک بیت محسوب شدن مصرع‌های بند قالبهای ترکیبی مثل مخمس‌ها تقریبی و حدودی است و افزونگی دارد.

آمار همهٔ شعرهای گنجور را اینجا ببینید.

وزن‌یابی دستی در بیشتر موارد با ملاحظهٔ تنها یک مصرع از شعر صورت گرفته و امکان وجود اشکال در آن (مخصوصاً اشتباه در تشخیص وزنهای قابل تبدیل از قبیل وزن مثنوی مولوی به جای وزن عروضی سریع مطوی مکشوف) وجود دارد. وزن‌یابی ماشینی نیز که جدیداً با استفاده از امکانات تارنمای سرود اضافه شده بعضاً خطا دارد. برخی از بخشها شامل اشعاری با بیش از یک وزن هستند که در این صورت عمدتاً وزن ابیات آغازین و برای بعضی منظومه‌ها وزن غالب منظومه به عنوان وزن آن بخش منظور شده است.

ردیف وزن تعداد ابیات درصد از کل
۱ مفتعلن مفتعلن فاعلن (سریع مطوی مکشوف) ۵ ۱۰۰٫۰۰

آمار ابیات برچسب‌گذاری شدهٔ این بخش با قالب شعری در گنجور به شرح زیر است:

ردیف قالب شعری تعداد ابیات درصد از کل
۱ غزل/قصیده/قطعه ۵ ۱۰۰٫۰۰

آمار فراوانی تعداد ابیات اشعار این بخش به شرح زیر است (بلندترین شعر شامل ۵ بیت و کوتاه‌ترین شامل ۵ بیت شعر است):

ردیف تعداد ابیات شعر فراوانی درصد از ۱ شعر
۱ ۵ ۱ ۱۰۰٫۰۰