آن اختری که کرد نهان چندگه جمال

امروز شد فروزان از مطلع جلال

از مطلع جلال فروزان شد اختری

کز چشم خلق داشت نهان چندگه جمال

یکچندکرد روی پی مصلحت نهان

واینک طلوع کرد دگر ره به فر و فال

سالی سه رخ نهفت گر از آسمان ملک

تابنده بود خواهد زبن پس هزار سال

چون در فراق او دل یک ملک شد نژند

فر ملک تعالی گفتش الاتعال

گاه وصال آمد و هجران شد اسپری

هجران چو اسپری شد آید گه وصال

چون‌تافت روی تربیت از این خجسته ملک

فرسوده گشت ملک و دگرگونه گشت حال

چون پور برخیا ز در جم برفت وگشت

خاتم اسیر پنجه دیو سیه‌مآل

کالیوه‌ شد هنرور و نستوده شد هنر

افسانه گشت دانش و بی‌مایه شد کمال

آزاده مردمان را دریوزه کشت فر

دربوزه پیشگان را فرخنده گشت فال

چون دید ذوالجلال تبه‌، روزگار ملک

بر روزگار ملک ببخشود ذوالجلال

وانگه یکی فرشته برانگیخت تا به قهر

خاتم برون کشد زکف دیو بدسگال

ناگه زگردش فلک باژگون سریر

خورشید خسروی را شد نوبت زوال

بر عادت زمانه پس از آن خجسته شاه

ملک زمانه یافت بدین خسرو انتقال

چون ملک یافت رونق و یکرویه گشت کار

مر خواجه را رسید ز شاه جهان مثال

کای بی‌توگوش خلق به بیغارهٔ حسود

وی بی‌تو جان خلق به سرپنجهٔ نکال

اکنون مرا رسید جهان داوری و کرد

شاه جهان به روضه فردوس ارتحال

بیرون ممان و کشور ما را پذیره شو

ورنه پذیره گردد این ملک را وبال

صدر جهان وزیر معظم چو این شنید

چاره ندید امر ملک را جز امتثال

بنگاه خود بماند و به ایران کشید رخت

با لطف کردگاری و با فر لایزال

بوسیده پای خسرو و بگرفته دست بخت

بگشوده روی رامش و بسته در ملال

ای خرگه وزارت‌، رو بر فلک بناز

وی مسند صدارت‌، شو بر جهان ببال

ای خصم دیو سیرت‌، نالان شو و مخند

وی ملک دیده محنت‌، خندان شو و منال

کامد به فر بخت دگرباره سوی تو

صدر فلک مقام و عید ملک خصال

فرخنده فر اتابک اعظم امین شاه

دستور بی‌نظیر و خداوند بی‌همال

رایش ستاره‌سیرت و جودش سحاب فعل

عزمش سپهر پویه وحزمش زمین مثال

از اوگزیده منظرهٔ فرهی طراز

وز او گرفته آینهٔ خسروی صقال

پاسش زگرگ نائبه بشکسته چنگ و ناب

بأسش ز باز حادثه پرکنده پر و بال

باکین او بنالد گردون کینه‌توز

با خشم او نتابد دنیای مردمال

رایش ز روی مهر درخشان برد فروغ

کلکش ز پشت شیر نیستان کشد دوال

آنجاکه خنگ همت عالیش زد قدم

در هم گسست توسن اندیشه را عقال

مال و زر است به ز همه چیز پیش خلق

وتن خواجه راست نام نکو به ز زر و مال

صدرا ز بخت‌، منظری افراشتی بلند

چندان که بر فرازش برنگذرد خیال

عزم تو را به پونه نپوید همی نسیم

حزم تو را به پایه نپاید همی جبال

روی صدارت از تو فزاید به مهر، نور

صدر وزارت از تو فرازد به چرخ بال

خوی تو مهرگستر و روی تو مهرفر

جود تو خصم مال و وجود تو خصم مال

دربا و ابر را تسودی دگر حکیم

گر دیدی آن دل هنری وان کف نوال

دارد زگال با دل خصم تو نسبتی

زان رو زنند آتش سوزنده در زگال

عین‌الکمال باد ز پیرامن تو دور

ای یافته ز فر تو ملک ملک کمال

تا درخورکنار تو گردد عروس بخت

زینت بسی فزود به رخ بر زخط و خال

نک آرمیده در برت آن خوبرو عروس

گو خصم رو برآر همه روزه قیل و قال

آنان که لب به یاوه گشودند پیش از این

اکنون چرا شده است زبانشان به کام لال

تا برفروختی رخ بخت اندربن بساط

در جان دشمن تو بلا یافت اشتعال

شهباز از این سپس نزند پنجه بر تذرو

ضرغام ازین سپس نکند حمله بر مرال

گاه آمده است تاکه سرانگشت خودگزند

آنان که خواستند به کار تو اختلال

یزدان به خواست درتو بزرگی و فرهی

رخ تافتن ز خواهش یزدان بود محال

صدرا صبوری آن ملک شاعران طوس

کز نعمت تو داشت بسی حشمت و جلال

در باغ مدحت تو نهالی نشاند و رفت

و اینک به دولت تو برآورده شاخ و بال

مدح تو جز بهار نگویدکس این‌چنین

با بهترین معانی و با بهترین مقال

گر زانکه شعرگفتم شعری بود بدیع

ور زانکه سحر کردم سحری بود حلال

بادا قرین اختر جاه تو نجم سعد

بادا مطیع بخت جوان تو چرخ زال

کام تو باد با لب آن شاهدی که برد

از خلق‌، دل به طرهٔ خمیده‌تر ز دال

بنگاه نیکخواه تو پر خلخی نگار

پهلوی بدسگال تو پر هندوی نصال

از نیکوان بساط تو بنگه پری

وز لعبتان سرای توی چون مرتع غزال