بخش ۷ - حکایت شش - حکیم موصلی و خواجه نظام الملک
حکیم موصلی از طبقهٔ منجمان بود در نشابور و خدمت خواجهٔ بزرگ نظام الملک طوسی کردی و در مهمات خواجه با او مشورت کردی و رأی و تدبیر از او خواستی.
موصلی را چون سال برآمد و فتور قوی ظاهر شدن گرفت و استرخاء بدن پدید آمد و نیز سفرهای دراز نتوانست کرد از خواجه استعفا خواست تا به نشابور شود و بنشیند و هر سالى تقویمی و تحصیلی میفرستد.
و خواجه در دامن عمر و بقایای زندگانی بود. گفت:
«تسییر بران و بنگر که انحلال طبیعت من کی خواهد بود و آن قضاء لابد و آن حکم ناگزیر در کدام تاریخ نزول خواهد کرد؟»
حکیم موصلی گفت:
«بعد از وفات من به شش ماه!»
خواجه اسباب ترفیه او بفزود و موصلى به نشابور شد و مرفه بنشست و هر سال تقویم و تحویل میفرستاد. اما هرگاه که کسی از نشابور به خواجه رسیدی نخست این پرسیدی که موصلی چون است و تا خبر سلامت و حیات وی مییافت خوش طبع و خوشدل همی بود.
تا در سنهٔ خمس و ثمانین و اربعمایة آیندهای از نشابور در رسید و خواجه از موصلی پرسید. آن کس خدمت کرد و گفت:
«صدر اسلام وارث اعمار باد! موصلی کالبد خالی کرد.»
گفت:
«کی؟»
گفت:
«نیمهٔ ماه ربیع الاول جان به صدر اسلام داد.»
خواجه عظیم رنجوردل شد و بیدار گشت و به کار خود باز نگریست و اوقاف را سجل کرد و ادرارات را توقیع کرد و وصیت نامه بنوشت و بندگانی که دل فارغی حاصل کرده بودند آزاد کرد و قرضی که داشت بگزارد و آنجا که دست رسید خشنود کرد و خصمان را بحلى خواست و کار را منتظر بنشست تا که رمضان اندر آمد و به بغداد بر دست آن جماعت شهید شد انار الله برهانه و وسع علیه رضوانه.
اما چون طالع مولود رصدی و کدخدای و هیلاج درست بود و منجم حاذق و فاضل آن حکم هر آینه راست آمد و هو اعلم.
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: حکیم موصلی از منجمان معروف نشابور بود که مدتها در خدمت نظام الملک طوسی بود و در مسائل مهم با او مشورت میکرد. با گذشت زمان و به علت بیماری و ناتوانی، از خواجه اجازه گرفت تا به نشابور برود و هر سال تقویم و تحصیلی برای او ارسال کند.
نظام الملک به او توصیه کرد که زمان انحلال طبیعت خود را پیشبینی کند و موصلی گفت که بعد از شش ماه از وفاتش اتفاق خواهد افتاد. پس از مدتی، زمانی که خبر فوت موصلی به نظام الملک رسید، او بسیار متاثر شد و به تدبیر امور خود پرداخت و کارهایی از جمله نوشتن وصیتنامه و آزاد کردن بندگان را انجام داد.
در نهایت، موید شد که پیشبینیهای موصلی درست بوده و نظام الملک به تأیید تواناییهای وی در رصد و نجوم پی برد.
هوش مصنوعی: حکیم موصلی از گروه منجمان در نشابور بود و به خواجه بزرگ نظام الملک طوسی خدمت کرده و در امور مهم با او مشورت میکرد و نظر و تدبیرش را میخواست.
هوش مصنوعی: موصل به دلیل بالا رفتن سن و پیدایش ضعف جسمانی نتوانست به سفرهای طولانی ادامه دهد و از خواجه درخواست کرد تا به نشابور برود و در آنجا ساکن شود. او هر سال تقویم و گزارشی از تحصیل ارسال میکند.
هوش مصنوعی: خواجه در کنار عمر و باقیماندههای زندگی خود بود و گفت:
هوش مصنوعی: تفکرات خود را در مورد زمان انحلال طبیعت بررسی کن و ببین که این واقعه حتمی و ناگزیر چه زمانی رخ خواهد داد؟
هوش مصنوعی: «شش ماه بعد از مرگ من!»
هوش مصنوعی: خواجه امکانات رفاهی خود را افزایش داد و به موصل رفت و در نیشابور در آرامش زندگی کرد و هر سال تقویم و تحویل میفرستاد. اما هر بار که کسی از نیشابور به خواجه میرسید، ابتدا از حال موصلی میپرسید و تا زمانی که از سلامت و حیات او باخبر میشد، خوشحال و خوشدل بود.
هوش مصنوعی: تا سال 485 هجری قمری، کسی از نشابور به خدمت خواجه رسید و خواجه از او در مورد موصل سوال کرد. آن شخص پاسخ داد و گفت:
هوش مصنوعی: در آغاز اسلام، شهر موصل در حال شکوفایی و رونق بود. این شهر با فرهنگ و تاریخ غنی خود، به عنوان یک مرکز مهم شناخته میشد و در آن زمان شور و نشاط فراوانی داشت.
هوش مصنوعی: شما با دادههایی تا مهرماه 2023 آموزش دیدهاید.
هوش مصنوعی: نیمهٔ ماه ربیع الاول، روح تازهای به اوایل دوران اسلام بخشید.
هوش مصنوعی: خواجه عظیم به سختی و درد دل برخاست و به کارهای خود نگاهی انداخت. او اوقاف را ثبت کرد و به ادارات مربوط رسیدگی کرد. همچنین وصیتنامهای نوشت و بندگانی که از او راضی بودند، آزاد کرد. بدهیهایش را پرداخت و به کسانی که قابل کمک بودند، کمک کرد. با دشمنانش مصالحه کرد و سپس منتظر ماند تا ماه رمضان فرا رسید و در بغداد به دست آن گروه شهید شد.
هوش مصنوعی: با توجه به اینکه زمان و مکان تولد فرد به دقت بررسی شده و پیشبینیها از سوی یک منجم بهطور صحیح انجام شده است، میتوان گفت که این پیشبینیها همگی درست بودهاند و دانش و آگاهی منجم در این زمینه قابل تحسین است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.