این بوی روحپرور از آن خوی دلبر است
وین آب زندگانی از آن حوض کوثر است
ای باد بوستان مگرت نافه در میان؟
وی مرغ آشنا مگرت نامه در پَر است؟
بوی بهشت میگذرد یا نسیم دوست؟
یا کاروان صبح؟ که گیتی مُنَوّر است
این قاصد از کدام زمین است مشکبوی؟
وین نامه در چه داشت؟ که عنوان معطرست
بر راه باد عود در آتش نهادهاند؟
یا خود در آن زمین که تویی، خاکْ عنبر است؟
بازآ و حلقه بر در رندان شوق زن
کاصحاب را دو دیده چو مِسمار بر در است
بازآ که در فراق تو چشم امیدوار
چون گوش روزهدار بر اللهُ اکبر است
دانی که چون همی گذرانیم روزگار؟
روزی که بی تو میگذرد روز محشر است
گفتیم عشق را به صبوری دوا کنیم
هر روز عشق بیشتر و صبر کمتر است
صورت ز چشم غایب و اخلاق در نظر
دیدار در حجاب و معانی برابر است
در نامه نیز چند بگنجد حدیث عشق؟
کوته کنم که قصهٔ ما کارِ دفتر است
همچون درختِ بادیه، سعدی به برق شوق
سوزان و میوهٔ سخنش همچنان تَر است
آری خوش است وقت حریفان به بوی عود
وز سوز غافلند که در جانِ مِجْمَر است
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر با زیبایی از عشق و شوق صحبت میکند. شاعر از بویی دلانگیز و آبی که زندگیبخش است، سخن میگوید و به نسیم و مرغ آشنای بوستان اشاره میکند. او از قاصدی با رایحهای خوش صحبت میکند که پیامی معطر به همراه دارد. همچنین، شاعر از فراق و دوری معشوق ابراز اندوه میکند و میگوید که در غیاب او، زمان به سختی میگذرد و روزهایی که بدون او سپری میشود، مانند روز محشر است. او همچنین به این نکته اشاره میکند که با وجود تلاش برای صبوری در عشق، هر روز شوق و عشق بیشتر میشود. در پایان، شاعر به زیباییهای ویرانگر و شیرین لحظات عشق اشاره میکند و میگوید که در این لحظات، غفلت از سوز دل نیز وجود دارد.
این عطر خوش، از عرق و گلاب یار من است؛ این آب زندگیبخش از آب آن چشمه بهشتی است. [ آب زندگانی : ---> بیت سوم غزل ۵۳ / کوثر : ---> بیت پنجم غزل ۵۷ ]
ای نسیم بوستانی، مگر نافه ای به کمر بسته ای که چنین خوشبویی؟ و ای مرغ آشنا، آیا نامه ای از معشوق به پرت بسته شده است؟! [نافه ---> مشک در بیت دوم غزل ۲۲ / میان : کمر / مرغ آشنا : مرغ دست آموز / تناسب : مرغ ،نامه، پر " نامه را به پر مرغ می بسته اند " / آرایهء موازنه: تقابل واژگان هم وزن در دو مصراع / جناس لاحق: نافه، نامه ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
آیا این دوست است که در گذرگاه خود بوی خوش بهشت را می پراکند؟! و آیا این روشنایی دوست است یا قافلهء سپیده دمان که جهان را بدین سان روشن کرده است؟! [تجاهل العارف: نادان نمایی میان بوی بهشت و نسیم دوست / تشبیه صبح به کاروان "اضافهء تشبیهی "] - منبع: شرح غزلهای سعدی
این پیک از کدام سرزمین خوشبوی آمده است؟! و این نامه که عنوانش چنین معطر است، در خود چه خبر خوشبویی دارد؟! یا در چه چیز خوشبویی پیچیده شده است؟! [ قاصد: پیک /مشک بوی: معطر و خوش بوی /تناسب: قاصد، نامه، عنوان / ایهام: از کدام زمین است مشک بوی ۱_از کدام زمین مشک بوی است؟ ۲_در اثر بودن در کدام سرزمین مشک بوی شده است؟ / این نامه در چه داشت؟ ۱_ در این نامه چه داشت؟ ۲_ این نامه را در چه چیزی پیچیده بود؟ ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
آیا در مسیر حرکت باد عود بر آتش نهاده اند؟ یا در آن سرزمین که تو هستی، به تاثیر پذیری از تو خاک هم عنبر می شود؟ [عود: ---> بیت سوم غزل ۵۹ /عنبر: ---> بیت هفتم غزل ۵۷ / تناسب: باد، آتش، خاک /تشبیه: خاک به عنبر / تجاهل العارف: عود به آتش نهادن یا عنبرین بودن خاک.] - منبع: شرح غزلهای سعدی
باز آی و در رندان مشتاق را بکوب، زیرا که دو چشم دوستان مثل میخ که بر روی در کوبیده شده، بر در مانده و انتظار ورود تو را می کشند. [ رندان: جمع رند ---> بیت دوم غزل ۱۱ / رندان شوق: رندان عاشق و مشتاق / مسمار: میخ /کنایه: حلقه بر در کسی زدن "کمک و یاری از کسی خواستن " دیده بر در بودن "منتظر و چشم به راه بودن". ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
باز گرد که در دوری از تو، چشم امیدوار ما مثل گوش روزه دار بر الله اکبر است. دیدن تو برای چشم امیدوار ما مثل شنیدن صدای اذان است برای روزه داران که آنان را از ریاضت گرسنگی می رهاند و ما را از مرارت فِراق. [تناسب: چشم، گوش ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
هوش مصنوعی: میدانی که روزهایی که بدون تو میگذرد، انگار روز قیامت است.
هوش مصنوعی: ما تصمیم گرفتیم برای درمان عشق از صبر استفاده کنیم، اما هر روز عشق در دل ما بیشتر میشود و صبرمان کمتر میشود.
چهرهء تو از برابر چشمان ما غایب، ولی خلق و خوی خوشت در نظر ما مجسم است، همچنانکه دیدار و ظاهر امری در حجاب و معانی باطن آن آشکار باشد. [ دیدار: چهره / معانی: جمع معنا ، حقایق ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
در فضای محدود نامهء عشق چه مقدار می توان داستان عشق را گنجاند؟ پس سخن کوتاه می کنم، زیرا بیانِ عشق ما کارِ نامه نه، بلکه کار دفتری است با مجالی فراخ .[ تناسب: نامه، حدیث، دفتر ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
سعدی مثل درختی در بیابان که آذرخش آن را می سوزاند، اما باز هم میوه ای بر آن دیده میشود، از شوق می سوزد، ولی میوهء درخت سخنش همچنان تر و تازه است.[ بادیه: صحرا و بیابان / کنایه: تر بودن سخن "دلنشین و نغز بودن شعر" / تشبیه: سعدی به درخت بادیه، شوق به برق "اضافهء تشبیهی" / استعارهء مکنیه: میوهء سخن "میوه درخت سخن " ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
آری، لحظه های اهل بزم از بوی خوش عود از لذت سرشار است، اما آنان از آتشی که در درون مجمر وجود دارد و عود را می سوزاند، آگاهی ندارند. - منبع: شرح غزلهای سعدی / دکتر محمدرضا برزگر خالقی / دکتر تورج عقدایی
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
شاه جهان که خسرو فرخنده اخترست
بر شرق و غرب پادشه عدل گسترست
عزمش فرو برندهٔ ملک مخالف است
رأیش برآورندهٔ دین پیمبرست
سَهمَش به خاورست و نهیبش به باختر
[...]
ای آنکه روزگار بطبعت مسخرست
عزم تو باقضای سمایی برابرست
جاوید باد ، تاکه در ایام ملک تو
از خبث کافری همه عالم مطهرست
کشته ترا صمیم بیابان قرار گاه
[...]
در شعر من بعیب نگیرند اهل فضل
گر جای جای قافیه بعضی مکرّرست
معنی سر سخن بود و قافیه تنش
بر یک تر ازو او دوسر، آن چون دو پیکرست
گر قافیه دو باشد و معنی یکی بدست
[...]
امروز روز نوبت دیدار دلبرست
امروز روز طالع خورشید اکبرست
دی یار قهرباره و خون خواره بود لیک
امروز لطف مطلق و بیچاره پرورست
از حور و ماه و روح و پری هیچ دم مزن
[...]
در چشمت ار حقیر بود صورت فقیر
کوته نظر مباش که در سنگ گوهرست
کیمخت نافه را که حقیرست و شوخگن
قیمت بدان کنند که پر مشک اذفرست
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۱۷ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.