بخش ۱۳ - حکایت در معنی رحمت با ناتوانان در حال توانایی
چنان قَحط سالی شد اندر دمشق
که یاران فراموش کردند عشق
چنان آسمان بر زمین شد بَخیل
که لب تَر نکردند، زرع و نَخیل
بخوشید سرچشمههای قدیم
نَمانْد آب، جز آبِ چشمِ یتیم
نبودی بهجز آهِ بیوهْ زنی
اگر بَر شدی دودی از روزَنی
چو درویشِ بیرنگْ دیدم درخت
قوی بازوان، سُست و درمانده سخت
نه در کوه سبزی نه در باغ شَخّ
ملخْ بوستان خورده، مَردُمْ ملخ
در آن حال، پیش آمدم دوستی
از او مانده بر استخوان، پوستی
وگرچه به مُکنت، قوی حال بود
خداوندِ جاه و زر و مال بود
بدو گفتم: ای یارِ پاکیزهخوی
چه درماندگی پیشت آمد؟ بگوی
بغُرّید بر من، که عقلت کجاست؟
چو دانیّ و پُرسی، سؤالت خطاست
نبینی که سختی به غایت رسید؟
مَشَقَّت به حَدِّ نَهایت رسید؟
نه باران همی آید از آسمان
نه بَر میرود، دودِ فریادخوان
بدو گفتم: آخِر تو را باک نیست
کُشَد زَهر، جایی که تریاک نیست
گر از نیستی دیگری شد هلاک
تو را هست، بَط را ز طوفان چه باک؟
نگه کرد رنجیده در منْ فَقیه
نگه کردنِ عالِمْ اندر سَفیه
که مَرد ارچه بر ساحل است، ای رفیق
نیاساید و دوستانش غَریق
من از بینوایی نِیَم رویْ زرد
غمِ بینوایان، رُخَم زرد کرد
نخواهد که بیند خردمند، ریش
نه بر عُضوِ مردم، نه بر عُضوِ خویش
یکی اول از تَندُرُستانْ منم
که ریشی ببینم بلرزد تنم
مُنَغَّص بُوَد عیش آن تندرست
که باشد به پهلوی بیمارِ سست
چو بینم که درویشِ مسکین نخورد
به کامْ اَندَرَم، لُقمه زهر است و درد
یکی را به زندانْ درش دوستان
کجا مانَدَش، عیشِ در بوستان؟
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به توصیف قحطی و سختیهای زندگی مردم دمشق میپردازد. او بیان میکند که این قحطی به قدری شدید است که عشق و محبت را فراموش کردهاند و آسمان هم بر روی زمین بخیل شده است. منابع آب خشک شده و تنها آب چشم یتیمان باقی مانده است. شاعر همچنین به مشاهده درختان بیرنگ و نابودی مزارع اشاره میکند و میگوید که حال دوستی را دیده که از سختی زندگی رنجیده است.
شاعر از او در مورد درماندگیاش میپرسد و دوست بیرحمانه پاسخ میدهد که در چنین زمانهای پرسش و سوال کردن بیفایده است. او تأکید میکند که در حال حاضر هیچ چیز سر جای خود نیست و باران نمیبارد.
شاعر در ادامه درد و بینوایی خود و دیگران را ابراز میکند و میگوید که خوشی و شادی در کنار غم و رنج همواره وجود دارد و انسانها باید در این واقعیت تلخ یکدیگر را درک کنند. او به همدردی نسبت به دیگران تأکید داشته و میگوید که اگر یک نفر به سختی دچار شود، دیگران نیز نمیتوانند از شادی بهرهمند شوند.
هوش مصنوعی: در دمشق چنان قحطی و کمبود فراگیر شد که دوستان و یاران عشق و محبت را فراموش کردند.
هوش مصنوعی: به قدری آسمان بر زمین بخیل و تنگنظر شده که حتی به زمین رطوبت و باران ندادند تا محصولات و درختان رشد کنند.
هوش مصنوعی: در این شعر گفته شده است که دیگر خبری از خوشی و شادی در زندگی نیست و فقط رنج و غم باقی مانده، که به نوعی به غم یتیمان اشاره دارد، به خصوص اشکی که به خاطر فقدان عزیزان میریزند.
هوش مصنوعی: اگر به جز آه و ناله یک زن بیوه کسی دیگر در اینجا نیست، پس اگر هم موفق به بالا رفتن از این موقعیت شوی، تنها دودی از روزنهای در خواهد آمد.
هوش مصنوعی: نگاهی به درختی قدرتمند با بازوانی بزرگ کردم که به شدت ضعیف و ناتوان به نظر میرسید، مانند درویشی بیرمق و رنگ.
هوش مصنوعی: در این بیت، شاعر به توصیف فضاهایی میپردازد که در آنها زیبایی چندانی وجود ندارد. او اشاره میکند که نه در دامن کوههای پرنعمت و نه در باغهای سرسبز و پرگل، خبری از نشاط و شادابی نیست. در واقع، او به نوعی ناامیدی از وضعیت موجود و فقدان زیبایی و خوشی در محیط اطرافش اشاره دارد. این فضا به لحاظ روحی و معنوی مکان مناسبی برای زندگی و شادی به نظر نمیرسد.
هوش مصنوعی: در آن زمان، دوستی را دیدم که تنها یادگاری از او باقی مانده بود؛ استخوانی و پوستی.
هوش مصنوعی: با اینکه انسانها از نظر ثروت و قدرت وضعیت خوب و قویای دارند، ولی در نهایت، همهی اینها به خداوندی که مالک مقام و ثروت است، وابسته است.
هوش مصنوعی: به او گفتم: ای دوست نیکسرشت، چه مشکلی برایت پیش آمده که اینگونه درمانده به نظر میرسی؟ بگو.
هوش مصنوعی: به من خندیدی و گفتی که عقلت کجاست؟ اما وقتی خودت میدانی و سؤال میکنی، پرسشت نادرست است.
هوش مصنوعی: آیا نمیبینی که رنج و سختی به اوج خود رسیده است؟ دشواریها به بالاترین حد خود رسیدند؟
هوش مصنوعی: نه بارانی از آسمان میبارد و نه فریادها خاموش میشوند.
هوش مصنوعی: به او گفتم: آخر تو نگران نیستی که زهر تو را بکشد، در جایی که مواد مخدر وجود ندارد.
هوش مصنوعی: اگر از عدم و نبودن کسی، نابودی و زوال تو آغاز شود، پس تو چرا از طوفان و هرج و مرج بترسی؟
هوش مصنوعی: عالم با نگاهی ناراحت به من نگاه کرد، همانطور که عالمان به افراد نادان نگاه میکنند.
هوش مصنوعی: هر چند که مردی در کنار دریا به سر میبرد و راحت و آرام است، اما نباید فراموش کند که دوستانش ممکن است در خطر غرق شدن باشند.
هوش مصنوعی: من به خاطر فقر و تنگدستی دیگران، خودم هم دچار غم و اندوه شدهام و به همین دلیل رنگ و رویم زرد و پژمرده شده است.
هوش مصنوعی: خردمند نمیخواهد که هیچ کس ریش بر بدن دیگران یا بر بدن خودش بگذارد.
هوش مصنوعی: من همان کسی هستم که وقتی به چهرهای از نیکوکاران مینگرم، بدنم به لرزه درمیآید.
هوش مصنوعی: زندگی فردی که سالم است، اما در کنار بیمار ضعیفی زندگی میکند، لذتبخش نیست و خوشیهایش تحتالشعاع قرار میگیرد.
هوش مصنوعی: وقتی میبینم که یک درویش بینوا از چیزی نمیخورد، برای من هم آن لقمه مثل زهر میماند و باعث درد و رنج میشود.
هوش مصنوعی: اگر کسی به زندان برود، دوستان او کجا میتوانند حال و هوای خوش زندگی در باغ را تجربه کنند؟
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
# نه بر میرود دودِ فریاد خوان
خوانش غلط است، صحیح آن است که دود کسره داشته باشد و دال فریاد هم ساکن است. معنای مصرع آن است که آه شخصی که دادخواهی میکند به جایی نمیرسد.
که باشد به پهلویِ رنجورِ سست.
معنای بیت واضح است ولی خوانش غلط است. معنای ساده ی آن، این است: کنار بیمار رنجور بیحال نشسته ای
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۴۰ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.