گنجور

 
ابوالفرج رونی

نوروز جوان کرد به دل پیر و جوان را

ایام جوانی است زمین را و زمان را

هر سال در این فصل برآرد فلک از خاک

چون طبع جوانان جهان دوست جهانرا

گر شاخ نوان بود ز بی برگی و بی برگ

از برگ نوا داد قضا شاخ نوان را

انواع نبات اکنون چون مورچه در خاک

از جنبش بسیار مجدر کند آن را

مرغ از طلب دانه فرو ماند که دانه

در خاک همی سبز کند روی مکانرا

بگرفت شکوفه به چمن بر گذر باغ

چونانکه ستاره گذر کاهکشانرا

آن غنچه گل بین که همی نازد بر باد

از خنده دزدیده فروبسته دهانرا

وان لاله که از حرص ثنا گفتن خسرو

آورد برون از لب و از کام زبانرا

شاهنشه عالم که نبوده‌ست به عالم

عالم تر و عادل تر از او انسی و جان را

محمود جهانگیر که بسته است جهان داد

در ناصیه دولت او حکم قران را

چون تیر همی راست رود گردش ایام

تا بازوی عدلش به خم آورد کمان را

بی طاعت او عقل نیامیخته با مغز

بی خدمت او عقد نبسته است میانرا

چابک تر و زیباتر از او گاه سواری

یک نقش نشد ساخته نقاش گمانرا

ساکن کندی طبع (و) هوا پا و رکابش

گرنه حرکت می دهدی دست و عنانرا

روزی که امل سست شود در طلب عمر

وقتی که اجل مسته دهد تیغ و سنانرا

گیرد ز فزع روی دلیران و سواران

گردی که عدیل آمد رنگ یرقانرا

گاه این به جگر جفت بود با تف تموز

گاه آن به نفس یار شود باد خزان را

ابلیس کشف وار درآرد به کتف سر

چون میر برآرد به کتف گرز گران را

از نیزه او بینی بی آگهی او

آویخته چون شیر علم شیر ژیان را

همواره جهاندار معین باد و نگهبان

این دولت پاینده و این بخت جوانرا

تا ایلک و خان قبله یغما و تتارند

جز درگه او قبله مباد ایلک و خانرا

 
 
 
گنجور را از دست هوش مصنوعی نجات دهید!
ناصرخسرو

خواهی که نیاری به سوی خویش زیان را

از گفتن ناخوب نگه‌دار زبان را

گفتار زبان است ولیکن نه مرا نیز

تا سود به یک سو نهی از بهر زیان را

گفتار به عقل است، که را عقل ندادند؟

[...]

منوچهری

ای شاه! تویی شاه، جهان گذران را

ایزد به تو داده‌ست زمین را و زمان را

بردار تو از روی زمین قیصر و خان را

یک شاه بسنده بود این مایه جهان را

مسعود سعد سلمان

آسان گذران کار جهان گذران را

زیرا که جهان خواند خردمند جهان را

پیراسته می دار به هر نیکی تن را

آراسته می خواه به هر پاکی جان را

میدان طمع جمله فرازست و نشیب است

[...]

سنایی

آراست جهاندار دگرباره جهان را

چو خلد برین کرد، زمین را و زمان را

فرمود که تا چرخ یکی دور دگر کرد

خورشید بپیمود مسیر دوران را

ایدون که بیاراست مر این پیر خرف را

[...]

انوری

زان پس که قضا شکل دگر کرد جهان را

وز خاک برون برد قدر امن و امان را

در بلخ چه پیری و جوانی بهم افتاد

اسباب فراغت بهم افتاد جهان را

چون بخت جوان و خرد پیر گشادند

[...]

مشاهدهٔ ۱ مورد هم آهنگ دیگر از انوری
مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه