هرگز به جان فرا نرسی بیفروتنی
خواهی که او شوی تو، جدا گرد از منی
زنهار ! قصد کندن بیخ کسان مکن
زیرا که بیخ خویشتنست آنکه میکنی
نیکی کن، ای پسر تو، که نیکی به روزگار
سوی تو بازگردد، اگر در چه افگنی
دل در جهان مبند، که بیجرعههای زهر
کس شربتی نمیخورد، از دست او، هنی
امروز کار کن که جوانی و زورمند
فردا کجا توان؟ که شوی پیر و منحنی
تا کی من و جمال من و ملک و مال من؟
چندین هزار من که شد از قطرهای منی؟
سر برفراشتی که : به زور تهمتنم
ای زیردست آز، چه سود از تهمتنی؟
جز با دل شکسته ترا کار زار نیست
خود را نگاه دار، که بر قلب میزنی
کردی کلاه کژ، که : کمر بستهام به سیم
ای سنگدل، چه سیم؟ که دربند آهنی
گر نیک بنگری،همه زندان روح تست
چون کرم پیله، بر تن خود هرچه میتنی
گر مرهم تو بر دل مردم بمنتست
بردار مرهمت، که نمک میپراگنی
مشکل بزاید از تو بسی خیر، از آنکه تو
چون مادر زمانه ز نیکی سترونی
از پند گفتن تو چه فرقست تا به نیش؟
از بهر آنکه تیزتر از فرق سوزنی
تا برزنی به کیسهٔ بازاریان یکی
روز دراز بر سر بازار و برزنی
از بهر لقمهای، که نهندت به کام در
دیدم که : زخمدارتر از قعر هاونی
دانی حساب گندم خود جوبه جو ولی
«الحمد» را درست ندانی، ز کودنی
نادان به جز حکایت دنیا نمیکند
ناچار خود حکایت دنیا کند دنی
ای اوحدی، کسی بجزو نیست در جهان
درویش باش، تا غم کارت خورد غنی
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن در قالب شعر به نکات مهمی درباره فروتنی، نیکی و خودشناسی اشاره دارد. شاعر میگوید که انسان نمیتواند به مقام بلندی دست یابد مگر با تواضع. او هشدار میدهد که بیخ و ریشه خود را از دیگران جدا نکند، زیرا در واقع این کار به خود او آسیب میزند. نیکی به دیگران در نهایت به خود فرد بازمیگردد.
شاعر همچنین به جوانی و قدرت اشاره میکند و تأکید میکند که امروز باید کار کرد چون فردا پیر میشویم و توانایی انجام کارها را از دست میدهیم. او از خطرات سوء تفاهم و قضاوتهای نابجا میگوید و تأکید میکند که هر کسی باید مراقب قلب و احساسات خود باشد.
در نهایت، شاعر به نادانی و پیروی از اصول دنیوی اشاره میکند و میگوید که فقط با درایت و دیانت میتوان از غم و اندوه رهایی یافت. او پیامش را به سماحت و بودن در کنار مردم برای کمک به یکدیگر میدهد.
هوش مصنوعی: هرگز به مقام بلند و روحانی دست نخواهی یافت، مگر اینکه خود را از خودخواهی و غرور دور کنی. اگر بخواهی به او بپیوندی، باید از منیت و خودپرستی فاصله بگیری.
هوش مصنوعی: مواظب باش! به دنبال آسیب زدن به دیگران نباش، چرا که به نوعی به خودت آسیب میزنی.
هوش مصنوعی: ای پسر، کار نیک انجام بده، زیرا نیکی که به دیگران میکنی در نهایت به خودت باز خواهد گشت، حتی اگر در حال حاضر نتیجهای نداشته باشد.
هوش مصنوعی: دل خود را در دنیا مشغول نکن، زیرا هیچکس بدون چشیدن زهر، از دست او نوشیدنی نمیخورد، و این برای تو خوشی به همراه ندارد.
هوش مصنوعی: امروز تلاش کن چون فردا به جایی خواهی رسید که نمیتوانی، زیرا به پیری و ناتوانی دچار میشوی.
هوش مصنوعی: تا کی باید به زیبایی و ثروت و مقام خود فکر کنم؟ هزاران چیزی که برای من مهم است، در حقیقت فقط یک ذره از وجود من به حساب میآید.
هوش مصنوعی: تو به بلندی و قدرت خود افتخار میکنی، اما ای فرودست، با زور و قدرت من چه فایدهای داری؟ تهمت زدن به من هیچ سودی نخواهد داشت.
هوش مصنوعی: تنها کسی که دلش شکسته است، در میدان نبرد با تو کار ندارد. پس خودت را حفظ کن، زیرا تو بر قلب او ضربه میزنی.
هوش مصنوعی: تو کلاهی کج بر سر نهادهای، که من برای تو خود را به زنجیر سیمی بستهام. ای سنگدل، چه سیمی؟ که من در بند آهنی گرفتارم.
هوش مصنوعی: اگر با دقت بیشتری نگاه کنی، متوجه میشوی که تمام محدودیتهای تو به نوعی زندان روحیات هستند. مانند کرم که در پیله خود محبوس است، تو نیز بارها و بارها به این محدودیتها دامن میزنی.
هوش مصنوعی: اگر شفای تو برای دلهای مردم، با منت و خلوص نباشد، بهتر است که مرهمت را برداری، چون فقط زخمها را بیشتر میکنی و به درد آنها افزوده میشود.
هوش مصنوعی: مشکلات از تو به وجود میآید، اما از تو خیر و نیکی بسیار میروید، زیرا تو مانند مادر زمانه، از خوبیها خالی نیستی.
هوش مصنوعی: از نصیحت تو چه فرق دارد، وقتی که دردش به اندازه نیش زنبور است؟ چون این نصیحت به اندازه نوک سوزن تیزتر و آزاردهندهتر است.
هوش مصنوعی: این بیت به معنای تلاش برای کسب درآمد و موفقیت در بازار است. شخصی میخواهد با تلاش و کوشش خود، روزی را در بازار سپری کند و به خوبی در آنجا فعال باشد. در واقع، اشاره به اهمیت کار و کوشش برای دست یابی به آرزوها دارد.
هوش مصنوعی: مقصود این است که برای به دست آوردن یک لقمه نان، انسان ممکن است دچار زخمها و آسیبهای بیشتری شود، تا جایی که این آسیبها بیشتر از عمق و سختی یک هاون باشد. به عبارتی، تلاش برای به دست آوردن چیزهای مختصر میتواند به بهای زیادی همراه باشد.
هوش مصنوعی: اگر حساب گندم خود را بدانید و به جای آن جو در نظر بگیرید، ولی نتوانید مفهوم «الحمد» را درک کنید، نشاندهنده نادانی شماست.
هوش مصنوعی: انسان نادان، به غیر از داستانهای دنیوی هیچ چیزی نمیبیند و ناگزیر است که فقط به مسائل دنیوی بپردازد.
هوش مصنوعی: ای اوحدی، در دنیا هیچکس جز تو نیست. درویشی کن، تا وقتی غمت خورده شود، ثروتمند شوی.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
ای دوستی نموده و پیوسته دشمنی
درشرط ما نبود که با من تو این کنی
دل پیش من نهادی و بفریفتی مرا
آگه نبودهام که همی دانه افکنی
پنداشتم همی که دل از دوستی دهی
[...]
ای اصل تو ز خاک سیاه و تن از منی
در سر منی مکن که به ترکیب چون منی
آنکو ز خاک باشد آخر رود به خاک
او را کجا رسد سخن مایی و منی
از آهن مذهب معمور کرده باش
[...]
ای دوستی نموده و پیوسته دشمنی
در شرط تو نبود که با من تواین کنی
از مرگ تو نشست بهر گوشه ماتمی
وزسوگ تو بخاست زهر کلبه شیونی
زین سهمگین مصیبت وزین سهمناک مرگ
آتش فتاد دردل هر سنگ و آهنی
ای آسمان که بر سر ما چرخ میزنی
در عشق آفتاب تو همخرقه منی
والله که عاشقی و بگویم نشان عشق
بیرون و اندرون همه سرسبز و روشنی
از بحر تر نگردی و ز خاک فارغی
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.