ای اصل تو ز خاک سیاه و تن از منی
در سر منی مکن که به ترکیب چون منی
آنکو ز خاک باشد آخر رود به خاک
او را کجا رسد سخن مایی و منی
از آهن مذهب معمور کرده باش
تا بر محک صرف زند زر معدنی
ظاهر چو بایزیدی و باطن چو بولهب
گندم نمای ز اصل و چه پوسیده ارزنی
ای آژده به سوزن حسرت هزار دل
سودت چه دارد آنکه مرقع بیاژنی
همسایهٔ تو گرسنه در روز یا سه روز
تو بسته سر ز تخمه و حلوا و روغنی
دل از گنه بشوی و چنان دان که روز حشر
پاکی دل بهست که پاکیزه دامنی
ای آمده ز خاک به خاکست رفتنت
ور صد هزار گنج به خاک اندر آگنی
طمع بقا چه داری معجون شخص تو
با دست و آتشست و گل تیره و منی
پنداری ای اخی که بمانی تو جاودان
گر رود نگسلد ره دلگیر می زنی
غافل مباش دان که ز اندام تو به گور
سازند مار و مور رفیقی و برزنی
بگشای گوش عقل و نگه کن به چشم دل
در کار و بار مردم و در عالم دنی
چون صدرهٔ تو بافته از پنبهٔ فناست
در دل طمع قبای بقا را چرا کنی
آن کز تو زاد و آنکه ترا زاد رفتهاند
در تیرگی گور ز صحرای روشنی
گاهی تو گلخنی را بینی شده امیر
روز دگر امیر اجل گشته گلخنی
خفته به زیر خاک نه لابل که گشته خاک
از خاکشان تو کرده بسی ظرف خوردنی
در زیر خشت چهرهٔ خاتون خرگهی
در زیر سنگ پیکر سرهنگ جوشنی
دانی تو یا ندانی کز خاک ما همان
ایدون کنند کز گل ایشان تو میکنی
ای بر طریق باطل پویان تو روز و شب
داده عنان خویش به شیطان ز ریمنی
مهر رسول مرسل و مهر علی و آل
بر دل گمار و گیر به جنات ساکنی
گرد فضول و رخصت و تاویل کم دوان
چون عنکبوت تار حماقت چرا تنی
بشناس کردگار و نگهدار جای خویش
دین محمدی و طریق معینی
دیوان تو چو زلف نگاران سیه شدست
پس همچنین سنایی غافل چرا شنی
هر چند صدهزار گناهست مایهاش
هر چند کز عذاب سفر نیست ایمنی
از رحمت خدای دلش نا امید نیست
کو مخطیست و مفلس رب غافر و غنی
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به موضوع انسان و رابطه او با خاک و جهان مادی میپردازد. شاعر به انسان یادآوری میکند که اصل او از خاک است و در نهایت به خاک بازمیگردد. او بر زودگذر بودن زندگی و بیثباتی دنیای مادی تأکید میکند و انسانها را به پاکسازی دل و رهایی از گناه دعوت میکند. همچنین، به مظاهر فریبنده دنیوی اشاره میکند که انسانها را به سمت باطل و دوری از حقیقت میکشانند. شاعر از اهمیت شناخت خداوند و پیروی از دین محمدی سخن میگوید و در نهایت به امید رحمت خداوند برای همه انسانها تأکید میکند، حتی اگر مرتکب گناه شوند.
هوش مصنوعی: تو از خاک سیاه به وجود آمدهای و جسمت متعلق به من است. در ذهن من نباش، چرا که تو تنها یک ترکیب از عناصر هستی.
هوش مصنوعی: آنکس که در پایان به خاک برمیگردد، دیگر کجا میتواند به سخن و گفتوگو درباره خود و من بپردازد؟
هوش مصنوعی: سختی و مشکلات را به فرصتی برای رشد و پیشرفت تبدیل کن تا در نهایت به دستاوردهای ارزشمند و گرانبهایی دست یابی.
هوش مصنوعی: شما همچون بایزید در ظاهر زیبا و باشکوه هستید، اما در باطن به اندازهی بولهب، که با نجدی گندم نمای جذابی دارد، پوسیده و ضعیف هستید. این نشان میدهد که ظاهر زیبا ممکن است فریبنده باشد و درون واقعاً معیوب و بیارزش.
هوش مصنوعی: ای آهو، با حسرت هزار دل، چه سودی به تو میرسد وقتی که برای مرقع گویندهای خود را به زحمت میندازی؟
هوش مصنوعی: در روز یا چند روزی همسایهات گرسنه است و تو مشغول خوردن تخمه، حلوا و روغن هستی.
هوش مصنوعی: دل را از گناهان خالی کن و بدان که در روز قیامت، داشتن دلی پاک بهتر از هر چیز دیگری است که به آن افتخار کنی.
هوش مصنوعی: ای کسی که از خاک به دنیا آمدهای و در نهایت به خاک برمیگردی، حتی اگر صد هزار گنج هم در خاک باشد، سرنوشتی جز بازگشت به خاک نخواهی داشت.
هوش مصنوعی: به چه امید و آرزویی در پی ماندن هستی؟ خود تو از ترکیب دست، آتش، گل تیره و آنچه هستی به وجود آمدهای.
هوش مصنوعی: معتقدی که اگر در اینجا بمانی، جاودانه خواهی شد، غافل از اینکه اگر دلها جدایی را احساس کنند، این خیال از بین میرود.
هوش مصنوعی: فریب خورده نباش، بدان که بدن تو پس از مرگ، تبدیل به خاک خواهد شد و مار و مور به دوستی از آن استفاده خواهند کرد.
هوش مصنوعی: گوش خود را به صدای عقل باز کن و با چشم دل به مسائل و زندگی مردم در دنیا توجه کن.
هوش مصنوعی: تو که وجودت از چیزهای ناپایدار و فانی تشکیل شده، چرا به داشتن امر دائمی و بقا امیدواری؟
هوش مصنوعی: کسی که به دنیا آمد و کسی که تو را به وجود آورد، هر دو در تاریکی قبر و از فضای روشن به دیاری دیگر رفتهاند.
هوش مصنوعی: گاهی ممکن است کسی را ببینی که امروز در مقام و مرتبه بالایی قرار دارد و روزی دیگر همان شخص به وضعیتی کاملاً متفاوت، حتی عادی یا پایینتر سقوط کرده است. زمان و تقدیر میتواند به سرعت تغییر کند.
هوش مصنوعی: در زیر خاک، کسانی که خوابیدهاند، دیگر به حالت قبلی خود بازنمیگردند، زیرا خاک از آنها تبدیل به خاک شده و تو برای خود از آنها ظرفهای زیادی درست کردهای.
هوش مصنوعی: در زیر خاک، چهرهٔ یک زن بزرگوار و در زیر سنگ، بدن یک فرمانده قرار دارد.
هوش مصنوعی: آیا میدانی یا نمیدانی که از خاک ما همان چیزی ساخته میشود که تو از گل آنها میسازی؟
هوش مصنوعی: ای کسی که به دنبال راههای نادرست هستی، تو شب و روز اختیار خود را به شیطان سپردهای و به وسوسههای او توجه میکنی.
هوش مصنوعی: دوست داشتهباش مهر پیامبر و اهل بیت او را بر دل خود قرار ده و به سرای بهشتی وابسته شو.
هوش مصنوعی: در این بیت به نقد فضولی و بیهدف بودن اشاره شده است. شاعر میگوید که مانند عنکبوت که در تارهایش به دام میافتد، انسانها نیز در دام سرگرمیهای اضافی و بیمعنا گرفتار میشوند. در واقع، به جای رفتن به سمت کارهای مهم و سازنده، در مسائل غیرضروری و بیفایده غرق میشوند.
هوش مصنوعی: خداوند و نگهدار را بشناس و در جایگاه خود دین محمدی و راه مشخصی را دنبال کن.
هوش مصنوعی: دیوان تو مانند موهای سیاه نگاران شده، پس چرا سنایی غافل است و این را نمیفهمد؟
هوش مصنوعی: هرچند که فرد ممکن است مرتکب گناهان زیادی شده باشد، اما باز هم از عذاب سفر و مشکلات زندگی نمیتواند احساس امنیت کند.
هوش مصنوعی: دل او امیدوار به رحمت خداوند است، زیرا اگرچه ممکن است خطا و نادانی داشته باشد، اما پروردگارش مهربان و بینیاز است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
ای دوستی نموده و پیوسته دشمنی
درشرط ما نبود که با من تو این کنی
دل پیش من نهادی و بفریفتی مرا
آگه نبودهام که همی دانه افکنی
پنداشتم همی که دل از دوستی دهی
[...]
ای دوستی نموده و پیوسته دشمنی
در شرط تو نبود که با من تواین کنی
از مرگ تو نشست بهر گوشه ماتمی
وزسوگ تو بخاست زهر کلبه شیونی
زین سهمگین مصیبت وزین سهمناک مرگ
آتش فتاد دردل هر سنگ و آهنی
ای آسمان که بر سر ما چرخ میزنی
در عشق آفتاب تو همخرقه منی
والله که عاشقی و بگویم نشان عشق
بیرون و اندرون همه سرسبز و روشنی
از بحر تر نگردی و ز خاک فارغی
[...]
آسوده خاطرم که تو در خاطر منی
گر تاج میفرستی و گر تیغ میزنی
ای چشم عقل خیره در اوصاف روی تو
چون مرغ شب که هیچ نبیند به روشنی
شهری به تیغ غمزه خونخوار و لعل لب
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.