اگر کمال بجاه اندر است و جاه بمال

مرا ببین که ببینی کمال را بکمال

من آن کسم که بمن تا بحشر فخر کند

هر آنکه بر سر یک بیت من نویسد قال

همه کس از قبل نیستی فغان دارند

گه ضعیفی و بیچارگی و سستی حال

من آن کسم که فغانم بچرخ زهره رسید

ز جود آن ملکی کم ز مال داد ملال

روا بود که ز بس بار شکر نعمت شاه

فغان کنم که ملالم گرفت زین اموال

چو شعر شکر فرستم ازین سپس بر شاه

نگر چه خواهم گفتن ز کبر و غنج و دلال

بس ای ملک که نه لؤلؤ فروختم به سلم

بس ای ملک که نه گوهر فروختم بجوال

بس ای ملک که ازین شاعری و شعر مرا

ملک فریب بخوانند و جادوی محتال

بس ای ملک که جهانرا بشبهت افکندی

که زر سرخست این یا شکسته سنگ و سفال

بس ای ملک که ضیاع من و عقار مرا

نه آفتاب مساحت کند نه باد شمال

بس ای ملک که نه قرآن بمعجز آوردم

که ذوالجلالش چندین جلال داد و جمال

بس ای ملک که نه گوگرد سرخ گشت سخن

نه کیمیا که ازو هیچکس ندید خیال

بس ای ملک که دگر جای شعر شکر نماند

مرا بهر دو جهان در صحیفۀ اعمال

بس ای ملک که من اندر تو آن همی شنوم

که در مسیح شنیدم ز جملۀ جهال

بس ای ملک که بس از غالیان یافه سخن

سته شوی و بر آن تیغت افکند اشعال

بس ای ملک که دو دست ترا بگاه عطا

نه با زمانه قیاس و نه بر گذشته مثال

بس ای ملک که جهان سر بسر حدیث منست

میان حاسد و ناحاسدم همیشه جدال

بس ای ملک که زمانه عیال نعمت تست

بمن رهی چه رسد زین همه زمانه عیال

بس ای ملک که ترا صد هزار سال بقاست

قیاس گیر و بتقدیر سال بخش اموال

بس ای ملک که عطایت نه گنج و کان سنجند

ملوک را همه معیار باشد و مثقال

بس ای ملک که من از بس عطات سیر شدم

نه زانکه نعمت بر من حرام گشت و وبال

بس ای ملک که ملوک از گزافه گرد کنند

بهر زمین و نترسد کس از حرام و حلال

همی بترسم کز شاعری ملال آرم

ملال مدح تو کفرست و جاودانه ضلال

همه یکایک دینار و بدرۀ تو و گنج

اسیر روز مصافت و صید روز قتال

خراج قیصر روم است و سر گزیت خلم

بهای بندگی دلهرا ابا چیپال

زهی ملک که حلال اینچنین بود دینار

به تیغ پالده در خون خصم داده صقال

هزار بتکده آواره کرده هر یک ازو

هزار شیر دمنده بقهر کرده شکال

بلای برهمنانست و قهر قرمطیان

هلاک اهرمنانست و آفت دجال

ز بهر جود تو آورده از عدم بوجود

نکو کنندۀ احوال و راحت از اهوال

ملوک را همه بگسستی از مدیح طمع

ایا مظفر فیروز بخت خوب خصال

بدین بها که تو یک بیت من خریدستی

سریر و ملک نخرند و تاج و جاه و جمال

ایا ملک تو ازین آفتاب راد تری

زبان هرکه نیارد دلیل بادا لال

نه آفتاب بچندین هزار سال کند

همیشه زر که تو از بهر من دهی همه سال

دو دست تو بعطا گاه بر مبارز خواست

نه موج دریا پیش آمدش نه کان جبال

همه ملوک جهان را کجا ثنا گویند

عطا تو بخشی ای خسرو خجسته فعال

کنون بعالم در مالک الملوک تویی

جمالش همه از تست گاه جود و نوال

صواب کرد که پیدا نکرد هر دو جهان

یگانه ایزد دادار بی نظیر و همال

وگرنه هر دو ببخشیدتی بگاه عطا

امید بنده نماندی به ایزد متعال

به بیت مال تو اندر ز جود تو همه سال

نهیب مالامال است و کیل مالامال

ازین سپس بزمین بر کجا مصاف کنی

چو قصد لشکر دشمن کنی بگاه رحال ،

نه عرض هفت زمین با دو دست و تیغ تو شاه

مصاف لشکر جودست و لشکر اقبال

حصار نیست که دندان پیل تو نگشاد

زمین که سم ستورت برو نکرد اشکال

بسا بچرخ بر آورده کاخ دشمن تو

بیارمیده ز بیم زوال و یافته هال

که باز خورد بدو باد زنده پیل تو شاه

کنون رسوم دیارست و کند و مند اطلال

دوال کردد اندام پیل وار عدوت

چو برزنند بر آن کوس پیلی تو دوال

برستخیز نیاز آورد مخالف را

چو «خیز خیز» بطبل اندر افکند طبال

هگرز دیدۀ دشمن بباغ دولت خویش

بلند سرو نبیند نه نونشانده نهال

چنانکه چشمۀ خورشید روز دولت تو

ندید خواهد تا روزگار حشر زوال

هر آنکه کوته کرد از مدیح شاه زبان

دراز کرد بدو شیر آسمان چنگال

بگرد جانش پیچاند اژدهای فلک

چو خط دایره گرد اندر آردش دنبال

هنوز جود تو مر بنده را نداده عطا

هنوز بنده مر او را نکرده هیچ سؤال

دو چاکرند ملکرا ز جملۀ رهیان

چنین هزار هزار دگر طغان و ینال

بنام تیغ یمانی یکی و دیگر جود

فنای مال یکی وان دگر در آمال

هزار دینار آن جود بینهایت داد

هزار دیگر آن اژدهای اعدا مال

کجا عطا دهد این ره که باز گردد پیل

ز بدره باز ندانی مغاک را ز اطلال

بشعر یاد کند روزگار برمکیان

دقیقی آنگه کآشفته شد برو احوال

سحاق ابن ابراهیم را چه بهره رسید

ز فضل برمک و آن شعر قافیه بر دال

بیک دو بیت ندانم چه داد فضل بدو

فسانه باک ندارد ز نامحال و محال

مرا دو بیت بفرمود شهریار جهان

بر آن صنوبر عنبر عذار مشکین خال

دو بدره زر بفرستاد و دو هزار درم

برغم حاسد و تیمار بدسگال نکال

چو آفتاب شدم در جهان گشاده زبان

بدل چه داد دو بیت مرا ، دو بیت المال

چه گفت حاسد و آنکس که بدسگال منست

بباطن اندر و در آشکار نیک سگال :

دو بدره یافتی از نعمت و کرامت شاه

غنی شدی ، دگر از جور روزگار منال

بلی دو بدرۀ دینار یافتم بتمام

حلال و پاکتر از شیر دایگان باطفال

هزار جیحون بگذاشته است هر دینار

چو خضر از بر دریا و صد هزار جبال

بتیغ هندی از هندوان گرفته بقهر

دلیل نیکی و نیک اختری و فرخ فال

هزار بود و هزار دگر ملک بفزود

ز یک غزل که ز من خواست بر لطیف غزال

دو موسم آمد هر سال از کرامت شاه

ز کاروان جمال و ز کاروان جلال

امیدوارم کاین بار صد هزار تمام

بمن فرستد بر تال (؟) فیل بر فبال

برحل همت من بر عطا فرستد شاه

که کرگدنش نتابد ، نه نیز ماهی وال

همان صنم که بمن بر نکرد چشم از عجب

نداد فرقت او مر مرا امید وصال

کنون همی رسدم کش بفر دولت شاه

ز آفتاب کنم تاج و ماه نو خلخال

خدای داد ترا ملک و گفت بفزایم

بشاکران تو ای خسرو خجسته خصال

نه نعمت ابدیرا مقصری تو بشکر

نه کردگار جهانرا بدانچه گفت ابدال

ایا محمدی از دین پاک باقی باش

همیشه تازه چو دین محمد از شوال

صلات تو بهمه دوستان رسیده بطبع

همیشه تا صلواتست بر محمد و آل

دو بدره زر بگرفتم بفتح ناراین

بفتح رومیه صد بدره گیرم و خرطال

کجا شریف بود چون غضایری بر تو

ز طبع باشد چونانکه زر سرخ و سفال

نه بندگان همه چون مصطفی بوند بقدر

بقدر طاعت مفضول باشد و مفضال