گنجور

حاشیه‌ها

پردیس در ‫۸ سال و ۳ ماه قبل، جمعه ۲۷ مرداد ۱۳۹۶، ساعت ۰۱:۴۸ دربارهٔ پروین اعتصامی » دیوان اشعار » مثنویات، تمثیلات و مقطعات » شمارهٔ ۱۵ - اشک یتیم:

کاملا روشن است که پروین محتوای شعرش را از این قطعه شاعر بزرگ قرن ششم هجری برگرفته و البته شعر پروین هم زیباست.
آن شنیدستی که روزی زیرکی با ابلهی
گفت کین والی شهر ما گدایی بی‌حیاست
گفت چون باشد گدا آن کز کلاهش تکمه‌ای
صد چو ما را روزها بل سالها برگ و نواست
گفتش ای مسکین غلط اینک از اینجا کرده‌ای
آن همه برگ و نوا دانی که آنجا از کجاست
در و مروارید طوقش اشک اطفال منست
لعل و یاقوت ستامش خون ایتام شماست
او که تا آب سبو پیوسته از ما خواسته است
گر بجویی تا به مغز استخوانش زان ماست
خواستن کدیه است خواهی عشر خوان خواهی خراج
زانکه گر ده نام باشد یک حقیقت را رواست
چون گدایی چیز دیگر نیست جز خواهندگی
هرکه خواهد گر سلیمانست و گر قارون گداست
از حکیم انوری ابیوردی.
شاعر ایرانی قرن ششم. که در اواخر زندگی از مدح و ثنا و گدایی و شراب و دربار و نظام شاهی و روح تملق و تعلق و حرص و دنیاگرایی کناره گرفت.

محمدرضا در ‫۸ سال و ۳ ماه قبل، جمعه ۲۷ مرداد ۱۳۹۶، ساعت ۰۱:۴۴ دربارهٔ نظامی » خمسه » لیلی و مجنون » بخش ۱۴ - رفتن پدر مجنون به خواستاری لیلی:

گردوستپی درین شمار است
دشمن کامیش صدهزار است
تصحیحشود بعلاوه بیت بعدی بدرام ...

________________بنظر من تنها دلیل پدر لیلی برای بیان کردن جواب منفی تنها نشان دادن غرور و تکبر در اعراب بوده ،لذا در چنین وضعیتی هرگز زیبایی عشق نشان داده نخواهد شد ، در بیتی قیس را یک انسان پریشان حال میخواند در صورتی که قیس اصلا تا همان لحظه پریشان حالی واقعی و درماندگی و ناله و زاری قابل نمایشی را از خود نشان نداده و در قسمت پانزدهم ناله های مجنون شکل میگیره

۷ در ‫۸ سال و ۳ ماه قبل، جمعه ۲۷ مرداد ۱۳۹۶، ساعت ۰۱:۰۴ دربارهٔ سعدی » مواعظ » قصاید » قصیدهٔ شمارهٔ ۸ - اندرز و نصیحت:

نگاه دار زبان تا به دوزخت نبرد
که از زبان بتر اندر جهان زبانی نیست
واژه "زیانی" در نیم بیت دوم نادرست باشد و درست آن "زبانی" باشد.
زبانی در لغت به معنی وکیل دوزخ،دوزخبان
که با این بیان معنی درست بیت آشکار میگردد.
نظامی:
پس بفرمود تا زبانی زشت
سوی دوزخ دواندش ز بهشت
با نگاه به معنی این واژه عربی و پیوند آن با آتش دور نیست که این واژه معرب "زبانه" باشد زبانه آتش
و دهخدا:
زبانی . [ زَ نی ی ] (ع اِ) بگفته ٔ بعضی واحد زبانیة. برخی نیز واحد زبانیه را زابن و بعضی دیگر زبنیه (مثل عفریه ) دانسته اند اما عرب این سخنان را نمیشناسد و زبانیه را از جمعهایی میداند که از لفظ خود واحدی ندارند. (صحاح بنقل از اخفش ). و رجوع به لسان العرب و زبانیه ، زبانی ، زبنیة و زابن شود.

اردشیر در ‫۸ سال و ۳ ماه قبل، جمعه ۲۷ مرداد ۱۳۹۶، ساعت ۰۰:۳۳ دربارهٔ باباطاهر » دوبیتی‌ها » دوبیتی شمارهٔ ۵۱:

با درود و سپاس، در نسخه ی تصحیح وحید دستگردی اینچنین آمده :
تویی لو شکرین و یاسمین بر
مو آن تن آذرینم دیدگان تر
از آن ترسی در آغوشم بیایی
کز آذر سیم گدازه زآب شکّر
که کلمه ی "لو" در لری همان "لب" میباشد چنانکه احتمالاً میدانید.

حمید زارعیِ مرودشت در ‫۸ سال و ۳ ماه قبل، جمعه ۲۷ مرداد ۱۳۹۶، ساعت ۰۰:۳۲ دربارهٔ بیدل دهلوی » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۲۹۲:

.
در بیتِ هشت، مصرعِ دوم، کلمه‌ی (نگهت) اشتباه درج شده است. صحیحداین است که: (نکهتِ لاله‌زار را مانَد)

سعید سلطانی در ‫۸ سال و ۳ ماه قبل، جمعه ۲۷ مرداد ۱۳۹۶، ساعت ۰۰:۲۹ دربارهٔ بیدل دهلوی » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۳۸۱:

بیت هفتم مصرع اول (( افلاک )) صحیح هستش که الف جا افتاده
حقیقتا این غزل جناب بیدل همون طوری که خودشون توی بیت اول گفتن ، از پرمغزترین و زیباترین غزلیات ایشونه ...

سعید در ‫۸ سال و ۳ ماه قبل، جمعه ۲۷ مرداد ۱۳۹۶، ساعت ۰۰:۲۷ دربارهٔ بیدل دهلوی » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۳۸۱:

مصرع اول بیت هفتم ((افلاک)) صحیح هستش که الف جا افتاده...
حقیقتا همان طور که توی بیت اول جناب بیدل فرمودن ، این غزل از پرمغزترین و زیباترین غزلیات ایشونه ...

کمال داودوند در ‫۸ سال و ۳ ماه قبل، جمعه ۲۷ مرداد ۱۳۹۶، ساعت ۰۰:۲۰ دربارهٔ ابوسعید ابوالخیر » رباعیات نقل شده از ابوسعید از دیگر شاعران » رباعی شمارهٔ ۶۲۴:

شبت تابستونی بخیر
بنده این رباعی را با دوستان به اشتراک گذاشتم وجمع این رباعی از 6415

یعقوب در ‫۸ سال و ۳ ماه قبل، پنجشنبه ۲۶ مرداد ۱۳۹۶، ساعت ۲۲:۱۶ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر سوم » بخش ۲۵ - قصهٔ هاروت و ماروت و دلیری ایشان بر امتحانات حق تعالی:

بیت 35
در تصحیح نیکلسون و محمد استعلامی و...
کورکورانه مرو در کربلا
تا میافتی چون حسین اندر بلا
می باشد
که در چاپ های جدید ایرانی
همانند آنچه در بالا آمده نوشته شده
که تحریف است:
هین مدو گستاخ در دشت بلا
هین مران کورانه اندر کربلا

هاشمی در ‫۸ سال و ۳ ماه قبل، پنجشنبه ۲۶ مرداد ۱۳۹۶، ساعت ۲۲:۱۱ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۰۵:

دو مورد را در نسخه دیگری (اکنون فراموش کرده ام) متفاوت دیدم:
آهوی بیچاره ی گردن اسیر
ناله سعدی ز چه دانی خوش است

نادر.. در ‫۸ سال و ۳ ماه قبل، پنجشنبه ۲۶ مرداد ۱۳۹۶، ساعت ۲۱:۳۲ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۶۱۸:

جان‌ها همه پا کوبند، آن لحظه که دل کوبی..

فریدون در ‫۸ سال و ۳ ماه قبل، پنجشنبه ۲۶ مرداد ۱۳۹۶، ساعت ۲۰:۱۴ دربارهٔ ملک‌الشعرا بهار » قصاید » شمارهٔ ۲۱۶ - آفرین فردوسی:

جناب بهلول با انصاف با این سخنان نمی توانید خدشه ای بر دامان آن حکیم گرانمایه بنشانید. واقعا دانش منوچهری را بیش از فردوسی می دانید. فردوسی بیهوده به حکمت و بزرگی نامبردار نشده است. فقط ازمنظر میانه روی و خردگرایی کار او را ببینید و با دیگر آثار پارسی و غیر پارسی مقایسه کنید...

فریدون در ‫۸ سال و ۳ ماه قبل، پنجشنبه ۲۶ مرداد ۱۳۹۶، ساعت ۲۰:۰۹ دربارهٔ ملک‌الشعرا بهار » قصاید » شمارهٔ ۲۱۶ - آفرین فردوسی:

ترکتازی را برون راندند لاشه از کمین
یعنی: از وقتی که آن دشمنان لاشه هایشان را برای ترکتازی از کمین گاه بیرون کشیده بودند نام ایران به فراموشی رفته بود.

J.H در ‫۸ سال و ۳ ماه قبل، پنجشنبه ۲۶ مرداد ۱۳۹۶، ساعت ۱۷:۳۲ دربارهٔ فردوسی » شاهنامه » پادشاهی یزدگرد » بخش ۳:

کسایی که رستم فرخزاد رو به دلیل شکست ایرانیان در جنگ قادسیه می دونن و میگن که سرانجام جنگ رو با ستاره شناسی پیشگویی کرده و دست از جنگ کشیده، پیشنهاد می کنم واقعیت شرح این جنگ رو اینجا بخونن
پیوند به وبگاه بیرونی

همیرضا در ‫۸ سال و ۳ ماه قبل، پنجشنبه ۲۶ مرداد ۱۳۹۶، ساعت ۱۶:۴۹ دربارهٔ سعدی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۹۲:

«تا» در بیت دوم (تا تو نپنداری که من از دست او جان می‌برم) تای تحذیر است به معنی زینهار! یا نکند که!
در بیت چهارم (طوعا و کرها بنده‌ام ناچار فرمان می‌برم) «طوعا و کرها» یعنی چه به اختیار و داوطلبانه (=طوعا) و چه به اکراه و ناخواسته (=کرها) که اصطلاح قرآنی است و در آیه 83 سوره آل عمران به کار رفته:
أَفَغَیْرَ دِینِ اللَّهِ یَبْغُونَ وَلَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ طَوْعًا وَکَرْهًا وَإِلَیْهِ یُرْجَعُونَ
«آیا جز دین خدا را می ‏جویند با آنکه هر که در آسمانها و زمین است‏ خواه و ناخواه سر به فرمان او نهاده است و به سوی او بازگردانیده می ‏شوید.»
در بیت نهم (از دست آن ترک خطا یرغو به قاآن می‌برم) «خطا» که به صورت «ختا» هم نوشته می‌شود نام منطقه‌ای است در ترکستان که به داشتن زیبارویان معروف بوده. در شعر فارسی از هم‌شکلی این کلمه با خطا به معنی گناه و اشتباه استفاده می‌شود تا ایهام ایجاد شود و شعر دو معنیه شود مثال معروفش شعر حافظ است : «آیا چه خطا دید که از راه خطا رفت» معنی اول چه اشتباهی دید که از راه مملکت ختا رفت (=سفر دور و درازی را در پیش گرفت) معنی دوم چه اشتباهی دید که از راه گناه و اشتباه رفتار کرد؟ «یرغو» به مغولی به معنی دادخواهی است. «یرغو بردن» یعنی شکایت و دادخواهی کردن. سعدی در جای دیگر می‌گوید:
«گر بیوفایی کردمی یرغو به قاآن بردمی
کان کافر اعدا می کشد وین سنگدل احباب را»

بابک چندم در ‫۸ سال و ۳ ماه قبل، پنجشنبه ۲۶ مرداد ۱۳۹۶، ساعت ۱۵:۵۹ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۰۸۹:

و البته اون >>> آن

بابک چندم در ‫۸ سال و ۳ ماه قبل، پنجشنبه ۲۶ مرداد ۱۳۹۶، ساعت ۱۵:۵۳ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۰۸۹:

@ فضه،
خِرَد>>> عقل
بخانیم؟ >>>بخوانیم

رضا در ‫۸ سال و ۳ ماه قبل، پنجشنبه ۲۶ مرداد ۱۳۹۶، ساعت ۱۳:۵۳ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۶۱۳:

عیسی نخورد حلوا کاین آخور خر آمد

اکبر ستاری در ‫۸ سال و ۳ ماه قبل، پنجشنبه ۲۶ مرداد ۱۳۹۶، ساعت ۱۳:۳۵ دربارهٔ نظامی » خمسه » مخزن الاسرار » بخش ۲۷ - داستان پیرزن با سلطان سنجر:

بی گنه از خانه برونم کشید درست است چون پس از آن هم او را به کوی آورده است.

دادمهر در ‫۸ سال و ۳ ماه قبل، پنجشنبه ۲۶ مرداد ۱۳۹۶، ساعت ۱۰:۳۵ دربارهٔ سعدی » مواعظ » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۸:

ویرایش قافیه در بیت
مگر آدمی نبودی که اسیر دیو ماندی
که فرشته ره ندارد به مقام آدمیت
با درود به همه شعر دوستان عزیز
همه میدونیم که مقام در بیت بالا درست نیست
و با دیگر قافیه ها نمیخونه
و اگر به معنی مقام توجه کنیم یعنی منزل کردن
در یک جا اقامت کردن ساکن شدن در یک جایگاه
پس
بنده اون رو با واژه کیان که به معنی داشتن جایگاه پادشاهی یا پادشاه بودن ویرایش میکنم

مگر آدمی نبودی که اسیر دیو ماندی
که فرشته ره ندارد به کیان آدمیت
----
پاسخ: با استناد به متن چاپی تصحیح فروغی به شکل «مکان» تصحیح شد. در متن چاپی قافیه بیت 5 و 7 تکراری است.

۱
۳۳۴۵
۳۳۴۶
۳۳۴۷
۳۳۴۸
۳۳۴۹
۵۶۴۱