فلک ژاژ است هنجارش جهان زشت است آیینش
هم آن مهر خسان کیشش هم این کین کسان دینش
بلی گردون به جز داناگدازی نیست هنجارش
بلی گیتی به جز نادان‌نوازی نیست آیینش
خسی کش مکر ابلیسی فلک را قصد مقدارش
کسی کش فکر ادریسی جهان را عزم تهجینش
اگر مهموم نادانی مر آن را فکر تفریحش
اگر مسرور دانایی خود این را رای تحزینش
اگر در دفتر تقسیم عسری قسم نادان را
به تصحیفی و تضعیفی نماید عسر عشرینش
و گر در مقسم تقدیر الفی بهره دانا را
کشد فی‌الحال از تلبیس بر سر خط ترقینش
گر از رنج فریسیموس ناساید دمی دانا
چنان فردش فروماندکه پندارند عنینش
وگر از خارش است ابلهی بر خویشتن پیچد
ز خط استوا نیمور سازد بهر تسکینش
ولیکن باز پژمانست ازو نادان که ناساید
جعل‌گر خرمنی‌سوری‌فرستی‌جای سرگینش
نه بینی لولی کرمان که دلش از سبعهٔ الوان
گزایان است و در جان بویهٔ کشکین سیرینش
رخش شد چون دل فرعون و موسی وار از موسی
به هر مه عشری افزاید به میقات ثلاثینش
به‌نسبت‌چون زبان‌قوم‌موس‌کند شد موسی
ز بس بسترد از رخسار موی همچو زوبینش
توان افسار استر ساخت نک از موی رخسارش
توان پابند کودن بافت نک از پشم پایینش
اگر پاید ندارد هیچ دانا قصد تکریمش
و گر میرد نیارد هیچ عاقل رای تکفینش
ز بس‌گندیده و ناپاک و زشت و تیره و مغتم
تو پنداری دهان خصم دستورست تسعینش
بود با خصم دستورش چو زین رو نسبتی‌حاصل
به‌هرکاو مادح‌صدر جهان فرضست تهجینش
مفر ملک و فر ملک ابوالقاسم که از رفعت
بود اقبال او ویسی‌که گیهانست رامینش
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به نقد نشانه‌های زشت و ناپاکی‌های جهان می‌پردازد و به وصف افرادی که در این دنیای نامناسب زندگی می‌کنند، می‌پردازد. او به علم و دانایی به عنوان تنها راه نجات اشاره می‌کند و به تفاوت‌های بین افراد با دانایی و نادانی می‌پردازد. شاعر بر این نکته تأکید دارد که انسان‌ها به دلیل جهل و نادانی دچار مشکلات و بدبختی‌های زیادی می‌شوند، و حتی اگر فرد دانایی نیز دچار رنج و مصیبت شود، هنوز هم ارزشمندتر از نادان‌هاست. همچنین او به ناپاکی‌ها و زشتی‌های عالم اشاره می‌کند و با تشبیهات و توصیف‌های پویا، دنیای پر از درد و رنج بشری را به تصویر می‌کشد. در نهایت، او ناامیدی و زشتی‌ها را در کنار امید و علم می‌بیند و بر اهمیت دانایی در زندگی تأکید می‌کند.
هوش مصنوعی: در این دنیا همه چیز به نوعی نامناسب و ناپسند به نظر می‌رسد. قوانین و اصول حاکم بر آن زیبا نیستند و محبتی که میان مردم وجود دارد، در واقع ناشی از کینه و دشمنی‌هاست. این وضعیت نشان‌دهنده وضعیت نگران‌کننده جامعه و روابط انسانی است که نیاز به تغییر دارد.
هوش مصنوعی: بله، زندگی و دنیا جز به دانایی و آگاهی تنظیم نمی‌شود و واقعیت‌های آن به جز نادانی و بی‌خبری نمی‌چرخد.
هوش مصنوعی: در اینجا به توطئه‌ها و فریب‌های ابلیس که نماد وسوسه و گمراهی است، اشاره شده و اینکه بعضی انسان‌ها به دنبال هدف‌های بزرگ و بالاتر در زندگی هستند. همچنین به این نکته توجه می‌شود که انسان‌ها برای رسیدن به کمال و فهم عمیق‌تر جهان، باید تلاش کنند و از فریب‌ها بپرهیزند.
هوش مصنوعی: اگر کسی از نادانی غمگین باشد، باید فکر کند که این غم به خاطر تفریح آن نادانی است. اما اگر کسی از دانایی خوشحال باشد، باید بداند که این خوشحالی به خاطر دلایل جدی‌تری است.
هوش مصنوعی: اگر در دفتر تقسیم، شخص نادانی را به گونه‌ای اصلاح یا تضعیف کنند، نتیجه مشکلات و دشواری‌های زیادی به وجود خواهد آورد.
هوش مصنوعی: اگر در تقسیم تقدیر هزاران سهم به دانا برسد، بلافاصله از پوشش نادانی برمی‌خیزد و نشانه‌اش روشن می‌شود.
هوش مصنوعی: اگر از رنج و زحمت ما چیزی به دست نیاید، دانا در لحظه‌ای مانند کسی می‌ماند که از ناتوانی به نظر می‌رسد.
هوش مصنوعی: اگر کسی بر اثر خارش به خود برپیچد، برای آرامش خود از خط استوا هم می‌گذرد و به حالت نیمور درمی‌آید.
هوش مصنوعی: اما باز هم ناپختگی او مشخص است؛ چرا که سازنده‌ای که کاه را در جایی کنار فضولات قرار می‌دهد، به اشتباه کاه را در مکان نادرستی گذاشته است.
هوش مصنوعی: شما هیچ‌گاه لولی (شخصی با سلیقه و خوش‌پوش) کرمان را نمی‌بینید که دلش از رنگ‌های مختلف و زیبای زندگی پر باشد و در درونش احساساتی شیرین و خوشایند وجود داشته باشد.
هوش مصنوعی: چهره‌اش چون دل فرعون است و همانند موسی، در هر ماه عشری به جمع می‌آورد و به موعد سی روزه‌اش می‌افزاید.
هوش مصنوعی: موسی به دلیل ارتباط نزدیک با زبان و فرهنگ قومش، از شدت احساسی که به او دست داده، از چهره‌اش موهایش به شدت آشفته شده و مانند نیزه‌ای می‌درخشد.
هوش مصنوعی: این بیت به قدرت و زیبایی شخصی اشاره دارد که به نحوی می‌توان از ویژگی‌های ظاهری او بهره‌برداری کرد. می‌گوید که می‌توان از موی زیبا و جذاب او افساری برای استر درست کرد و از پشم پایین او پابندهایی برای کسی که ناتوان است، بافت. به عبارتی، زیبایی و ویژگی‌های شخصی این فرد به قدری است که می‌توان از آنها در ساخت چیزهای دیگری بهره گرفت.
هوش مصنوعی: اگر کسی دانش و خرد داشته باشد، در برابر آن بی‌ارزش نمی‌شود و اگر هم بمیرد، عاقل‌ها به خاطر او شایسته‌سالاری نخواهند کرد و او را نمی‌پیچند.
هوش مصنوعی: به خاطر اینکه تو آن‌قدر غم‌انگیز و تیره و زشت شده‌ای، گویی دهان دشمن‌ات حکم شنیع و زشت‌تری را می‌دهد.
هوش مصنوعی: اگر با دشمن خود در اوج قدرت و تسلط باشی، پس هر کسی که در مدح تو سخن می‌گوید، باید به انصاف و حقیقت نزد تو احترام بگذارد و رفتار کند.
هوش مصنوعی: از کشوری و سلطنت پادشاه ابوالقاسم، که به خاطر بلندی مقامش به او خوشبختی رسیده، کسی که در دنیا مانند رامین است.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
بیار ای بادِ جان پرور نسیمی از عرقچینش
خجل کن نافۀ چین را ز بویِ زلفِ پر چینش
شبی در شو به خرگاهش برافکن برقع از ماهش
تفرّج کن گلِ ستانی ز سنبل گِردِ هر چینش
ببین پیراهنِ نسرین تَرازِ طرّۀ مشکین
[...]
اگر در بند سودا نیست با من زلف مشکینش
شکست نقد قلب من چرا شد رسم و آیینش
منش دیگر نمی‌گویم مکن چندین جفا آخر
چو بهبودی نمی‌بینم ز دل کاو گفت چندینش
منجّم تا رخ یار و سرشکم دید، در خاطر
[...]
گلی زین باغ گر چینی بیاور دستی از بینش
که نقش لوح محفوظ است بر اوراق اغصانش
اگر چه بی نیاز ست از دو عالم ناز تمکینش
چه بیتابانه می چسبد به دل لبهای شیرینش
ازان در چشم او عاشق بود از خاک ره کمتر
که قمری می کند نقش قدم را سرو سیمینش
مرا چون مهرتابان داغ دارد آسمان چشمی
[...]
به این شوخی که دارد پی بهار جلوه رنگینش
متانت کو که بیتابانه گردد گرد تمکینش
به داغ بیکسی هرگز نمی‌سوزد کسی را دل
به بیماری که یاد دوست باشد شمع بالینش
به جرم لاغری فتراکش از من سر نمی‌پیچد
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۳ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.