دانه های عمل چو بر رویند

همچو خویشان ترا ز جان جویند

هر عمل گویدت که ای بابا

از تو زادیم ما همه آنجا

خیره مانی در آن صور آن دم

شاد گردی و ارهی از غم

پس بگوئی که ای خدای ودود

چون شدند از من اینهمه موجود

گویدت در جواب ای نادان

نیست نادر در این ممان حیران

نی که هر نطفه در جهان از تو

بچه ‌ ای شد چو مه روان از تو

نی که از باد شهوت مرغان

میشود صد هزار مرغ پران

نی ز یک دانه ‌ ای ز زیر زمین

رسته شد بارور درخت گزین

پس ز آب دو چشم و باد نفس

که زنی اندر آن هوی و هوس

گر بزاید هزار حور و قصور

نیست نادر مدار این را دور

فعل و قول تو نیک و بد اینجا

همچو تخم است و نطفه ‌ ای دانا

زاید از هر یکی در آن عالم

صور بلعجب ترا هر دم

زاید از فعل خوب حور چو ماه

زاید از فعل زشت دیو سیاه

غیب بگذارنی در این عالم

زاد شادی ز نیک و از بد غم

یک وفا چون کنی تو با سلطان

عوضش میکند دو صد احسان

میدهد اسب و خلعت و منصب

میشود هم ترا بصدق محب

آن وفا هیچ ماند اینها را

فکر کن نیک اندر این یارا

فعل و قول تو چون بشاه رسید

زو ترا ملک و مالو جاه رسید

دانۀ فعلو قول تو چو در او

منصب و مال گشت و اسب نکو

همچنین دانه ‌ های پاک عمل

حور و جنت شوند بعد اجل

نطفه ‌ ای با بشر چه میماند

دانه ‌ ای با شجر چه میماند

دانه در زیر خاک شد شجری

با دو صد شاخ و برگ پر ثمری

هم منی گشت در رحم بشری

سخت خوب و لطیف چون قمری

میشود هم ز باد عنقائی

کو نظر تا کند تماشائی

دانه چشم چون رود در خاک

چه گمان میبری تو ای غمناک

که شود ضایع و نروید آن

از زمین روز حشر صد چندان

این گمانرا مبر که سهو و خطاست

عجز در کار حق بدان نه رواست

تا نشد نیست دانه اندر خاک

کی شد او هست زنده و چالاک

چونکه دانه گداخت شد فانی

انگهی شد نبات تا دانی

همچنین چون تنت شود معدوم

حشر گردی ترا شود معلوم

که از این نیست هستئی دادت

حق از آن بیش و کرد دلشادت

هر که کرد این طرف رکوع و سجود

زان سجودش بهشت شد موجود

بر زبان هر که راند ذکر خدا

مرغ جنت کند خدا آنرا

مرغ هرگز بذکر میماند

صنع هرگز بفکر میماند

نیستشان نسبتی بهمدیگر

ظاهر است این به پیش اهل نظر

عالمانرا جزاست حکم و قضا

دزد را دار و حبس و بند سزا

چونکه زخمی زدی تو بر مظلوم

شد درختی و رست از آن زقوم

دانۀ فسق و ظلم شد دوزخ

کرد مانند مرغت اندر فخ

نیک و بد را همه چنین میدان

فسق زاید جحیم و زهد جنان

خار کاری زخا رخان بری

شاخ گل کار تا ببار بری

عمل نیک گل بود میکار

عمل بد بود بتر از خار

خار را پیش یار نتوان برد

نزد صافی بکار ناید درد

زین طرف چونکه میبری آنجا

ارمغانی هر آنچه بهتر را

چیز نیکو گزین کن ازدل و جان

تا بری ارمغان بر جانان

عمر را بی عوض مکن ضایع

بهر اغراض کمتر ای بایع

یک دمه عمر را بمال جهان

نتواند خرید کس میدان

لیک با عمر مال عالم را

میتوان کسب کردن ای دانا

چون ندارد بهامده از دست

تا نمانی چو ماهیان در شست

دانۀ عمر بهر حق میکار

تا عوض بر دهد یکی دو هزار

چه هزاران که بیشمار شود

چونکه در کار کردگار رود

گرچه عمر شمرده داری تو

چونکه در راه حق سپاری تو

گردد آن عمر بیشمار و کنار

زانکه شد در ره خدا ایثار

عمر کان صرف حق شود باقی است

از می دایمش خدا ساقی است

وانکه در شوره خاک عالم دون

دانۀ عمر کاشت شد مغبون

بهر کشت آمدیم در دنیا

تا برش بدرویم در عقبی

زامدن چون مراد حق این بود

پس چه ارزیم چون نشد مقصود