بخش ۱۰۸ - در بیان آنکه آدمی را به هر چه میل است و محبت دارد جنس آن است، به شرطی که میل و محبت بی‌غرض باشد. و آن محبت دلیل کند که جان‌های ایشان از عهد الست از یک جنس بوده است که «المرء مع من احب» چنانکه گفته‌اند که «عن المرء لاتسأل و اسأل جلیسه» و در تقریر آنکه هر کسی را از غذای او شناسند. و غذا دو نوع است یکی حسّی و یکی عقلی. حسی نان است و گوشت و آب و غیره و عقلی علوم و حکمت است. اکنون بعضی را میل به فقه است و بعضی را به منطق بعضی را به تفسیر و بعضی را به دواوین عطار و سنایی رحمة اللّه علیهما و بعضی را به دواوین شعریه مثل انوری و ظهیر فاریابی و غیره. هر که‌را میل به دواوین انوری و شعرای دیگر، از اهل این عالم است و آب و گل بر او مستولی است و هر که‌را میل به دواوین سنایی و عطار است و فوائد مولانا قدسنا اللّه بسره العزیز که مغز مغز است و نغز نغز و زبدهٔ سخنِ سنایی و عطار، دلیل آن است که از اهل دل است و از زمرهٔ اولیاء.
مردمان را ز همنشین بشناس
اینچنین گفته است خیر الناس
میل با چیستت بدان کانی
گر به تن تن و گر به جان جانی
عاقلانت ز جنس آن شمرند
کی مسی را به جای نقره خرند؟
یک حکایت شنو بر این معنی
تا نماند شکت در این معنی
بچه‌ای زاده بود از آهو و گرگ
گشته مشکوک پیش خرد و بزرگ
که عجب آهو است یا گرگ این؟!
هست لحمش چه حال اندر دین؟
نزد مفتی بیامدند عوام
تا بپرسندش از حلال و حرام
که اگر جزو گرگ باشد این
نبود گوشتش حلال یقین
وگر او جزو آهوی زیباست
خوردنش بی‌گمان حلال و رواست
گفت مفتی جواب مطلق نیست
گر بگویند مطلقش حق نیست
در میانتان چو شبهت و قیل است
پس جواب شما به تفصیل است
پیش آن بچه استخوان و گیاه
بنهید و کنید جمله نگاه
تا کدامین طرف کند رغبت
زان هویدا شود حل و حرمت
گر خورد او گیاه را آهوست
ور خورد استخوان، سگ و سگ‌خوست
چون بر او آهویی است غالبتر
هست قوتش گیاه تازه و تر
حکم در چیزها چو غالب راست
ز اندکی مس عیار سیم نکاست
زانکه نقره فزون‌تر است از مس
نشود از حدث فرات نجس
هستی آدمی ز ارض و سماست
نیم از اعلی و نیمش از ادنی است
نیم حیوان و نیم ِ اوست ملک
تن بود از زمین و جان ز فلک
غالب میل او ببین در چیست
روز و شب صحبتش نگر با کیست
میل او گر بود به عالم دون
نکند ترکتاز بر گردون
دانکه حیوانیش بود غالب
حیوان پست را شود طالب
عکس این گر بود ورا میلان
به‌سوی آسمان و عالم جان
مَلَکش خوان ورا مگوی بشر
زانکه همچون ملک بری است ز شر
چون شود قوت او کلام خدا
طرب و عشرتش ز جام خدا
باشد اندر بشر فرشته یقین
جای او چون ملک به چرخ برین
مردمان را بخلق دان نه بخلق
زانکه خلق است شخص و خلق چو دلق
دلق بگذار و شخص را بنگر
در تن چون صدف بجو گوهر
مرغ جان را قفس شده است این تن
یک قفس مرد گشت و یک شد زن
مرغ جان نی زن است و نی ماده
هست ازین هر دو وصف آزاده
مرغ را بین و از قفس بگذر
قفس جسم را جوی مشمر
گر بود صد جوال گندم پر
ننگری در جوال و گویی بر
ور بود پر ز زر زرش خوانی
ور ز شکر تو شکرش خوانی
خاطرت کی رود به‌سوی جوال؟
نکنی هیچ از جوال سؤال
تن جوال است و خلق چون گندم
طالب گندم‌اند و نان مردم
خلق چون شکر است و تن چو جوال
خلق را جو گذر ز قیل و ز قال
صورت این جهان یقین فانی است
این جهان را مکن گزین فانی است
دل منه بر جهان اگر مردی
ور نهی دان که چون جهان سردی
چند روز است عاریه این تن
از خدا گو، گذر ز حیله و فن
جز خدا هیچکس نخواهد ماند
خنک آن جان که نام او را خواند
دل برو بست و از جز او ببرید
عشق او را به جان و دل بخرید
در دل خویش کرد او را جای
جستن حق مدام گشتش رای
غیر حق را نکرد هیچ نظر
شبه چه‌بود؟ چو یافت مرد گهر
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن به اهمیت همنشینی و تاثیر آن بر شناخت انسان‌ها اشاره دارد. شاعر با بیان داستانی از یک بچه که زاده آهو و گرگ است، موضوع حلال و حرام بودن گوشت او را مطرح می‌کند و دلیل آن را به تمایل او به گیاه یا استخوان نسبت می‌دهد. او می‌گوید که تمایل انسان به دنیا یا عالم بالا بر شخصیت و رفتار او تاثیر می‌گذارد. در نهایت، شاعر به این نکته تاکید می‌کند که وجود انسان ترکیبی از جنبه‌های حیوانی و فرشته‌ای است و باید برای یافتن حقیقت و به خدا نزدیک شدن تلاش کند، زیرا دنیا فانی است و تنها خداوند باقی می‌ماند.
هوش مصنوعی: مردم را از اینکه با چه کسانی معاشرت می‌کنند، می‌توان شناخت. این نشان می‌دهد که همنشینی و companionship تأثیر زیادی بر شخصیت و افکار افراد دارد.
هوش مصنوعی: آرزو و اشتیاق تو به چه چیزی است؛ آیا این میل فقط به جسم و تن تو مربوط می‌شود یا به روح و جانت نیز مربوط است؟
هوش مصنوعی: افراد عاقل هرگز بی‌جهت تصمیم نمی‌گیرند و نمی‌گذارند چیز با ارزشی مثل نقره به جای مس معامله شود. آنان از ارزش واقعی اشیاء آگاهند و نمی‌گذارند که فریب یا نادانی باعث شود تا چیزهای با ارزش کمتر به جای چیزهای ارزشمند قرار گیرند.
هوش مصنوعی: یک داستانی را بشنو که این مفهوم را روشن کند و هیچ شکی در آن باقی نگذارد.
هوش مصنوعی: بچه‌ای به دنیا آمده بود که پدر و مادرش یکی آهو و دیگری گرگ بودند. این بچه در نظر بزرگ‌ترها و افراد دانا مشکوک به نظر می‌رسید.
هوش مصنوعی: عجب این که آیا این حیوان آهو است یا گرگ؟ گوشتش چه حالتی در دین دارد؟
هوش مصنوعی: گروهی از مردم عادی به پیش عالم دینی رفتند تا درباره مسائل حلال و حرام از او سوال کنند.
هوش مصنوعی: اگر او جزو گرگ‌ها باشد، پس به یقین گوشتش حلال نیست.
هوش مصنوعی: اگر او بخشی از آهوهای زیبا باشد، خوردن او بی‌تردید مجاز و رواست.
هوش مصنوعی: مفتی بیان کرد که پاسخ مشخص و قطعی نیست و اگر بگویند که مطلقاً درست است، این موضوع صحت ندارد.
هوش مصنوعی: در میان شما مانند سایه‌ای از خیال وجود دارد، پس پاسخ شما به‌طور کامل و با جزئیات خواهد بود.
هوش مصنوعی: قبل از آن کودک، استخوان و گیاه را بگذارید و همه را به دقت تماشا کنید.
هوش مصنوعی: به کدام سمت می‌خواهد تمایل پیدا کند، وقتی که از آن معلوم می‌شود که حل و حرمت وجود دارد؟
هوش مصنوعی: اگر او گیاهی را بخورد، آهو به شمار می‌آید؛ و اگر استخوانی بخورد، به مانند سگ و از نسل سگ‌هاست.
هوش مصنوعی: وقتی آهویی بر او تسلط پیدا می‌کند، به همین دلیل نیروی او از گیاه تازه و نرمی بیشتر می‌شود.
هوش مصنوعی: اگر چیزی در مسائل و موضوعات برتر و قاطع باشد، ارزش واقعی آن در کمیت و مقدارش نیست و ممکن است از مقدار اندکی نیز بیشتر باشد.
هوش مصنوعی: چون نقره از مس باارزش‌تر است، پس فرات که پاک است، نمی‌تواند ناپاکی را به خود بگیرد.
هوش مصنوعی: هستی انسان ترکیبی از دو منبع است؛ بخشی از وجودش به آسمان و عوالم بالا تعلق دارد و بخش دیگرش به زمین و دنیای پایین مربوط می‌شود.
هوش مصنوعی: این جمله به این معناست که انسان به نوعی ترکیبی از جنبه‌های حیوانی و الهی است. جسم او از خاک و زمین ساخته شده و جان و روح او از آسمان و عالم بالاست.
هوش مصنوعی: بین اینکه در طول روز و شب، چه چیزی او را به خود مشغول کرده و با چه کسی به گفتگو نشسته است، دقت کن.
هوش مصنوعی: اگر او بخواهد که به پایین‌ترین درجات عالم بپردازد، هرگز از آسمان و مقام بلند خود دست نمی‌کشد.
هوش مصنوعی: هرگاه که نیروی حیوانی انسان بر او غلبه کند، انسان به سمت خواسته‌های پست و ناپسند سوق پیدا می‌کند.
هوش مصنوعی: اگر این حالت برعکس بود و او به سوی آسمان و عالم روح متمایل می‌شد.
هوش مصنوعی: فرشته را فرشته بخوان و انسان را از او یاد نکن، زیرا او مانند فرشته‌ای است که از شر محفوظ مانده است.
هوش مصنوعی: وقتی که قدرت او به کلام خدا تبدیل شود، شادی و سرور او از می‌مستی خداوند خواهد بود.
هوش مصنوعی: انسانی می‌تواند مانند یک فرشته باشد، و وجودش می‌تواند همچون ملک در آسمان‌های بالا باشد.
هوش مصنوعی: مردم را بر اساس درون و ذات‌شان بشناسید، نه فقط ظاهر آنها. زیرا ظاهر فقط نمایی از فرد است و در واقعیت، شخصیت و درون‌مایه‌ی هر فرد مهم‌تر است.
هوش مصنوعی: لباس را کنار بگذار و به شخصیت انسان نگاه کن، مثل صدفی که درونش گوهر پنهان است.
هوش مصنوعی: این بدن همچون قفسی است که مرغ جان را در خود محبوس کرده است. انسان در این دنیا به مرگ می‌رسد و در عین حال به تجرد و فراموشی نیز دچار می‌شود.
هوش مصنوعی: پرنده‌ی جان نه همانند زن است و نه مانند ماده. از این دو ویژگی، آزاد و رهاست.
هوش مصنوعی: پرنده‌ای را ببین و از زندان او عبور کن. به دنبال قفس جسمی نباش.
هوش مصنوعی: اگر صد کیسه گندم هم وجود داشته باشد، به محتوای کیسه‌ها توجه نکن و فقط بگوید آنها در چه وضعیتی هستند.
هوش مصنوعی: اگر از طلا پر باشد، آن را زرش می‌نامی و اگر از شکر پر باشد، تو آن را شکر می‌خوانی.
هوش مصنوعی: یادت کی به سمت جویبار خواهد رفت؟ آیا هیچ‌وقت از جویبار سوالی نخواهی کرد؟
هوش مصنوعی: جسم انسان مانند کیسه‌ای است و انسان‌ها مانند گندم، نیازمند نان و خوراک هستند.
هوش مصنوعی: آدم‌ها مثل شکر هستند و جسم به مانند کیسه‌ای است که روح در آن قرار دارد. بنابراین، بهتر است از حرف‌های بی‌معنا و جدل‌ها فاصله بگیریم و به اصل وجودی خود توجه کنیم.
هوش مصنوعی: ظاهر این دنیا به یقین زوال‌پذیر است؛ پس به این دنیا وابسته نشو که آن نیز فانی و زودگذر است.
هوش مصنوعی: اگر دل من به جهان وابسته است، نشان از مردانگی من دارد، و اگر نه، بدان که جهان به سردی می‌گراید.
هوش مصنوعی: چند روز است که این بدن به خدا وابسته است، به طوری که از ترفندها و نیرنگ‌ها عبور کرده و بی‌واسطه به حقیقت نزدیک شده‌است.
هوش مصنوعی: هیچکس جز خداوند باقی نخواهد ماند، خوشا به حال کسی که نام او را بر زبان آورد.
هوش مصنوعی: دل به کسی سپرد و از همه چیز و همه کس جدا شد. عشق او را با تمام وجود خرید.
هوش مصنوعی: در دل خود به دنبال او می‌گردد و همیشه به دنبال حقیقت است.
هوش مصنوعی: هیچ‌گاه به غیر از حق ننگر و چیزی را در نظر ما قرار نده، زیرا وقتی مرد با فضیلت و ارزشمند را پیدا کنی، دیگر همه‌چیز برایت واضح می‌شود.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.