ای خداوندان مال الاعتبار الاعتبار

ای خداوندان قال الاعتذار الاعتذار

پیش ازین کاین جان عذرآور فروماند زنطق

پیش ازین کاین چشمِ عبرت بین فروماندزکار

پند گیرید ای سیاهیتان گرفته جای پند

[...]

طلب ای عاشقانِ خوش رفتار

طرب ای شاهدان شیرین کار

تا کی از خانه، هان ره صحرا

تا کی از کعبه هین درِ خمار

زین سپس دست ما و دامن دوست

[...]

ای بنده به درگاه من آنگاه برآیی

کز جان قدمی سازی و در راه برآیی

از غیر جدا گردی چون آنکه درین راه

هم خواست نداند که تو خواهندهٔ مایی

از ما و خدمت ما کاری نیاید ای دوست

هم خود بنا نمودی هم خود تمام گردان

سنگ بر قندیلِ طالب علمِ عالم جوی پاش

چنگ در فتراک صاحب درد دردی خوار زن

هشت چرخ و چار طبع و پنج حس محرم نی‌اند

خیمهٔ عشرت برون زین هشت و پنج و چارزن

از پند تو ای خواجه چه سود است که مارا

هر نقش که نقاش ازل کرده همانیم

بسا پیر مناجاتی که بر مرکب فروماند

بسا رندِ خراباتی که زین بر شیرِ نر بندد

آن دست و آن زبان که درو نیست نفع خلق

غیر از زبانِ سوسن و دستِ چنار نیست

نکند دانا مستی، نخورد عاقل می

ننهد مردم هشیار سوی مستی پی

چه خوری چیزی کز خوردن آن چیز ترا

نی چون سرو نماید به نظر سرو چو نی

گر کنی بخشش گویند که می کرده نه او

[...]

یک روز منوچهر بپرسید ز سالار

کاندر همه عالم چه به، ای سام نریمان

او گفت جوابش که درین عالمِ فانی

گفتار حکیمان بِه و کردارِ کریمان

این جهان بر مثال مرداریست

کرکسان گرد او هزار هزار

این مر آن را همی کشد مخلب

آن مر این را همی زند منقار

آخرالامر بر پرند همه

[...]

کسی کش خرد رهنمونست هرگز

به گیتی ره و رسمِ الفت نورزد

که صحبت نفاقی است یا اتفاقی

دلِ مرد دانا ازین هر دو لرزد

اگر خود نفاقیست جان را بکاهد

[...]

برهان محبت، نَفَس سرد من است

عنوانِ نیاز، چهرهٔ زرد من است

میدان وفا، دلِ جوانمردِ من است

درمانِ دلِ سوختگان، درد من است

به مر ماهی مانی نه این تمام نه آن

منافقی چه کنی مار باش یا ماهی

ز هر بدی که تو گویی هزار چندانم

مرا نداند زان گونه کس که من دانم

به یک صغیره مرا رهنمای سلطان بود

به صد کبیره کنون رهنمای شیطانم

هواست دانه و من دانه چین وهاویه دام

[...]

تا کی ز گردش فلک آبگینه رنگ

بر آبگینه خانهٔ طاعت زنیم سنگ

بر آبگینه سنگ زدن فعل ما و ما

تهمت نهاده بر فلکِ آبگینه رنگ

اصرار کرده با گنهِ خود به سر و جهر

[...]

با بدان کم نشین که صحبتِ بد

گرچه پاکی ترا پلید کند

آفتاب ار چه روشن است او را

پاره‌ای ابر ناپدید کند

عالمی غرق تحیر به لب بحر وجود

دیده بر موج و کسی را خبر از دریا نیست

سخن از خویش بگو سخرهٔ بیگانه مشو

کاندرین دیر کهن غیر تو کس گویا نیست

قد برافراخته‌ای چهره برافروخته‌ای

کار خودساخته‌ای خرمن ما سوخته‌ای

تا نیابد خبرِ حسنِ تو غیر از غیرت

همه را دیده فروبسته و لب دوخته‌ای

گو از سر هر دو کون برخیزد

هر کس که میان ما نشیند

چون در همه جا بجز تو کس نیست

در صومعه کس چرا نشیند