خواهی که دلت محرم اسرار آید

بی خود شود و لایق این کار آید

برکش ز برون دو جهان دایرهای

در دایره شو تا چه پدیدار آید

هر چند که در ره دراز استادی

غبن است که از سر مجاز استادی

چون روح ترا نهایتی نیست پدید

آخر تو به یک پرده چه باز استادی

نه جان تو با سرّ الاهی پرداخت

نه در طلب نامتناهی پرداخت

دردا که به نفس آنچنان مشغولی

کز نقش به نقّاش نخواهی پرداخت

گر میخواهی که مرد مقبول شوی

جاوید ز شغل خلق معزول شوی

آخر چو به دوست میتوان شد مشغول

غبنی باشد به هرچه مشغول شوی

در راه طلب مرد بهمت باید

یک یک جزوش نقطهٔ حکمت باید

ور روی نمایدش جمالی که مپرس

چشمش به ادب دلش به حرمت باید

ای مرد رونده مرد بیچاره مباش

از خویش مرو برون وآواره مباش

در باطن خویش کن سفر چون مردان

اهل نظری تو اهل نظّاره مباش

تا مرغ دل تو بال وپر نگشاید

این واقعه بر جان تو در نگشاید

از عقل عقیله جوی، بیزاری جوی

کاین عقده به عقل مختصر نگشاید

تا کی دل تو گرد جهان بر پرّد

چون نیست رهش کز آسمان بر پرّد

این بیضهٔ هفت آسمان بشکن خرد

تا مرغ دلت ازین میان بر پرّد

تا چند نه آرام ونه بشتافتنت

نه سر بنهادن ونه سر تافتنت

نی دارد سود موی بشکافتنت

نه سوز طلب، نه درد نایافتنت

از غیب گرت هست نشان آوردن

از عیب نشاید به زبان آوردن

کان چیز که ازدست بشد گر خواهی

دشوار به دست میتوان آوردن

گر مرد رهی راه نهان باید رفت

صد بادیه را به یک زمان باید رفت

گر میخواهی که راهت انجام دهد

منزل همه در درون جان باید رفت

خواهی که به عقبی به بقایی برسی

باید که به دنیا به فنایی برسی

هر چند که راه بر سر آدمی است

میرو، تو مترس، تا به جایی برسی

رعنائی و نازکی رها باید کرد

مردانه مخنثی قضا باید کرد

جان را سپر تیر قضا باید کرد

دل را هدف تیر بلا باید کرد

کو راه روی که ره نوردش گویم

یا سوختهای که اهل دردش گویم

مردی که میان شغل دنیا نَفَسی

با او افتد هزار مردش گویم

جان را که ز تن رحیل میباید کرد

بر لشکر غم سبیل میباید کرد

دل را که به پَرِّ پشّهای مردی نیست

هر لحظه شکار پیل میباید کرد

تا چند ز نیستی و هستی ای دل

در هر دویکی مقام ورستی ای دل

در بُعد، اگر رونده خواهی بودن

به زانکه به قُرب در باستی ای دل

جانی دگرست و جانفزایی دگرست

شهری دگرست و پادشایی دگرست

ما بستهٔ دام هر گدایی نشویم

ما را نظر دوست به جایی دگرست

آن گنج که من در طلب آن گنجم

در دیر طلسمات از آن میرنجم

آن بحر کزو دو کون یک قطره نیافت

آن میخواهم که جمله بر خود سنجم

مرغ دل من که بود چون شیدایی

افتاد ز عشق بر سرش سودایی

هر لحظه به صد هزار عالم بپرید

اما یک دم فرو نیامد جایی

نه جان رهِ جان فزای خود یابد باز

نه دل درِ دلگشای خود یابد باز

مرغِ دل شوریدهٔ من آرامی

وقتی گیرد که جای خود یابد باز