مادام که بار عقل هستی باقی است

از ظلمت جهل وانرستی باقی است

اندر نظر روح تو تا ما و من است

در نفس تو شرک و بت پرستی باقی است

یک جرعهٔ می زملک کاوس به است

وز تخت قباد و مردی طوس به است

هر صبحدمی که فاسقی آه زند

از زاری صوفیان سالوس به است

ای دل به صلاح اگر نشستی برسی

وین لشکر نفس اگر شکستی برسی

خود را به ریا چند نمایی زاهد

گر بنمایی چنانک هستی برسی

بی دیده اگر راه روی بی خبری است

تمکین مطلب ازو که او رهگذری است

قومی که مکرّمند از گفتهٔ حق

تشبیه به گاو و خر کنی عین خری است

آنچش نه از انبیا و از خود واداشت

مردان به حیل نشاید از خود واداشت

نابودن بد توان ولیکن نتوان

بدگویان را زگفتن بد واداشت

آن را که حرامزادگی عادت و خوست

عیب دگران به نزد او سخت نکوست

معیوب همه عیب کسان می طلبد

از کوزه همان برون تراود که دروست

در حق من ار یکی وگر صد گوید

بدگوی همیشه صفت خود گوید

چون نیکی خویشتن به من می بخشد

نیکش بادا هر که مرا بد گوید

بی هیچ یقین چو بدگمانی باشی

بد باشی اگر چه نیک دانی باشی

تو عمر به بد گفتن من صرف مکن

من سود کنم تو در زیانی باشی

با برگ مژه سد سکندر سفتن

صد آتش نمرود به دیده سفتن

به باشد از آنک دوستان خود را

در پیش ستودن و زپس بد گفتن

خواهی که بر خدای باشی مقبول

نیک همه خلق گو و می باش حمول

بگذر زطریق غیبت ای نفس فضول

آخر بتر از زناش گفته است رسول

تا خانقه حرص تو ویران نشود

دشوار زمانه بر تو آسان نشود

تا بر سر آز خویشتن پا ننهی

این کافر نفس تو مسلمان نشود

هان ای «واحد» زباد حرصی تو اسیر

زان نیست تو را زآتش حرص گزیر

خاکت بر سر صوفی و دریوزهٔ زر

ای رفته زرویت آب درویش و امیر

از آتش حرص و آز تا چند نفیر

ای آب زروی رفته پندی بپذیر

ای خوار چو خاک راه تا چند امیر

ای عمر به باد داده میری کم گیر

گر بر سر نفس عقل را میر کنم

بر گردن او زتوبه زنجیر کنم

زنجیر گسل کند چو مرداری دید

با این سگ بی ادب چه تدبیر کنم

ای خواجه یقین را به گمان می طلبی

وز نکتهٔ آن اگر نشان می طلبی

با قید طمع صید فراغت مطلب

برخیز ازین اگر تو آن می طلبی

گر با خردی تو چرخ را بنده مشو

در پای طمع خوار و سرافکنده مشو

چون آتش تیز باش و چون آب روان

چون خاک به هر باد پراکنده مشو

خود را به طمع درین بلا افکندی

بگسل زطمع تا تو درو پیوندی

تا هست طمع بدان که اندر بندی

رستی تو چو دندان طمع برکندی

ای دل چو نصیب تست سرگردانی

از طالع شوم خود چه سرگردانی

چون رزق تو این است کز اوّل دادند

پس جهد تو هیچ است دلا نادانی

در راه طلب زنیست هستی خیزد

اثبات درستی از شکستی خیزد

از لقمه طمع ببُر که در هر دو جهان

آفت همه از لقمه پرستی خیزد

صوفی غم جان خور تو غم نان تا کی

وز پرورش این تن نادان تا کی

اندر پی طبل شکم و نای گلو

این رقص زنخ به ضرب دندان تا کی