دل خوش کن و بر صبر گمار اندیشه

یعنی که دگر به دل مدار اندیشه

کو صبر و کدام دل، چه می گویی تو

یک قطرهٔ خون است و هزار اندیشه

صبری که دلم بدو قوی بود برفت

بس دیر به دست آمد و بس زود برفت

هر چند که لاف پایداری می زد

چون آتش غم بدید چون دود برفت

با همنفسان دلا دمت همدم نیست

در راه حقیقت قدمت محکم نیست

موی از سر بوالفضول کم کردی تو

لیکن سر مویی زفضولی کم نیست

باید که زجمله خلق تنها گردی

آنگه به طریق خرقه پیدا گردی

هرگه که به لبس خرقه گردی قانع

چون خرقه کفن شود تو رسوا گردی

تا هست به دستت از تصرّف میزان

در عین خسارتی و در بحر گمان

تا خواری و عزلتت نگردد یکسان

از اسب ریاضتت تو زین را مستان

در هستی اگر به عمر نوحی برسی

در هر نفسی زو به فتوحی برسی

عمری باید که شب به روز آری تو

باشد که به صبحی به صبوحی برسی

اصحاب طلب چون به صفایی برسند

خواهند کز آنجا به رضایی برسند

دست از سر پای وامگیرند از جهد

یا سر بنهند یا به جایی برسند

در کار آویز و گفت و گو را بگذار

کز گفت نشد هیچ کسی برخوردار

از گفت چه سود، کار می باید کرد

باری بکنی به که بگویی صد بار

چون از سر جد پای نهادی در کار

سررشتهٔ خود به دست عشقش بسپار

می کوش به قدر جهد و دل خوش می دار

کاو چارهٔ کار تو بسازد ناچار

تا ره نروی به صبح منزل نرسی

تا جان نکنی به هیچ حاصل نرسی

حال سگ اهل کهف از نادره هاست

تا حل نشوی به حل مشکل نرسی

بی نیش مگس به نوش شهدی نرسی

بی جان کنشی به نیک عهدی نرسی

ننهاده به جهد هیچ کس را ندهند

لیکن بنهاده جز به جهدی نرسی

هر چند که تو چارهٔ بهبود کنی

آن به که هر آنچ می کنی زود کنی

زان می ترسم که چون پشیمان گردی

آن مایه نماند که بدان سود کنی

چون این ره را تو مشتری بی چیزی

باید که به هر واقعه ای نگریزی

تو پنداری که رایگانش یابی

نی نی غلطی جان کنی و خون ریزی

از پستی اگر طالب بالا گردی

شک نیست که همچو عقل والا گردی

تو از سر ابر در بُن دریا اُفت

چون قطره مگر لؤلؤ لالا گردی

این راه به شش پنج نشاید رفتن

با راحت و بی رنج نشاید رفتن

صورت در باز تا به معنی برسی

آسان به سر گنج نشاید رفتن

ای دل تو به نور حق مجازی نرسی

تا مرکب جهد وجد نتازی نرسی

ور مرد رهی چو طالبان ره او

سربازی [کن] و گر نبازی نرسی

ای دل به غم فراق رایی می زن

بر چنگ امید او نوایی می زن

زنهار هزیمت مشو ار خسته شوی

افتاده و خسته دست و پایی می زن

خود بین هرگز به هیچ حاصل نرسد

تا جان ندهد به عالم دل نرسد

بی بدرقهٔ صدق و رفیق اخلاص

در راه طلب کسی به منزل نرسد

بیگانه صفت دلا هوایی می زن

گه گه لافی زآشنایی می زن

زآن پیش که دست اجلت گیرد باز

در راه خلاص دست و پایی می زن

هرگه که مقدم به مقالات شوی

پیش صنم صفات خود لات شوی

جز جمع مباش تا مگر ذات شوی

هرگه که پراکنده شوی مات شوی