گنجور

عین‌القضات همدانی » تمهیدات » تمهید اصل اول - فرق علم مکتسب با علم لدنی

 

ما را بجز این جهان جهانی دگر است

جز دوزخ و فردوس مکانی دگر است

آزاده نسب زنده بجانی دگر است

و آن گوهر پاکشان زکانی دگر است

قلاشی و رندی است سرمایۀ عشق

[...]

عین‌القضات همدانی
 

عین‌القضات همدانی » تمهیدات » تمهید اصل اول - فرق علم مکتسب با علم لدنی

 

کس را ز نهان دل خبر نتوان کرد

ز احوال دل خویش حذر نتوان کرد

کس عالم شرع را زَبَر نتوان کرد

انسانی را ز خود بدر نتوان کرد

محجوبان را بدین، نظر نتوان کرد

[...]

عین‌القضات همدانی
 

عین‌القضات همدانی » تمهیدات » تمهید اصل اول - فرق علم مکتسب با علم لدنی

 

در آی جانا با من به کار اگر یاری

وگرنه رو به سلامت که بر سر کاری

نه همرهی تو مرا راه خویش گیر و برو

تو را سلامت بادا مرا نگوساری

مرا به خانهٔ خمار بر بدو بسپار

[...]

عین‌القضات همدانی
 

عین‌القضات همدانی » تمهیدات » تمهید اصل ثالث - آدمیان بر سه گونه فطرت آفریده شده​اند

 

من بر سر کوی، آستین جنبانم

تو پنداری که من ترا می​خوانم

نی نی غلطی که من ترا کی خوانم

خود رسم منست که آستین جنبانم

عین‌القضات همدانی
 

عین‌القضات همدانی » تمهیدات » تمهید اصل ثالث - آدمیان بر سه گونه فطرت آفریده شده​اند

 

بی دیده ره قلندری نتوان رفت

دزدیده بکوی مدبری نتوان رفت

کفر اندر خود قاعدۀ ایمانست

آسان آسان بکافری نتوان رفت

عین‌القضات همدانی
 

عین‌القضات همدانی » تمهیدات » تمهید اصل رابع - خود را بشناس تا خدا را بشناسی

 

در عشق، حدیث آدم و حوا نیست

ای هر که ز آدمست او از ما نیست

ما را گویند: کین سخن زیبا نیست

خورشید نامحرمست کس بینا نیست

عین‌القضات همدانی
 

عین‌القضات همدانی » تمهیدات » تمهید اصل سادس - حقیقت و حالات عشق

 

کارم اندر عشق مشکل می‬شود

خان و مانم در سر دل می‬شود

هر زمان گویم که بگریزم ز عشق

عشق پیش از من بمنزل می‬شود

عین‌القضات همدانی
 

عین‌القضات همدانی » تمهیدات » تمهید اصل سادس - حقیقت و حالات عشق

 

غمگین باشم چو روی تو کم بینم

چون بینم روی تو بغم بنشینم

کس نیست بدینسان که من مسکینم

کز دیدن و نادیدن تو غمگینم

عین‌القضات همدانی
 

عین‌القضات همدانی » تمهیدات » تمهید اصل سادس - حقیقت و حالات عشق

 

چون آبو گل مرا مصور کردند

جانم عرض و عشق تو جوهر کردند

تقدیر و قضا قلم چو می‬تر کردند

عشق تو و جان ما برابر کردند

عین‌القضات همدانی
 

عین‌القضات همدانی » تمهیدات » تمهید اصل سادس - حقیقت و حالات عشق

 

دین ماروی و جمال و طلعت شاهانه است

کفر ما آن زلف تار و ابروی ترکانه است

از جمال خد و خالش عقل ما دیوانه است

و از شراب عشق او هر دو جهان میخانه است

روح ما خود آن بتست و قلب ما بتخانه است

[...]

عین‌القضات همدانی
 

عین‌القضات همدانی » تمهیدات » تمهید اصل سادس - حقیقت و حالات عشق

 

آن بت که مرا داد بهجران مالش

دل گم کردم میان خد و خالش

پرسند رفیقان من از حال دلم

آن دل که مرا نیست چه دانم حالش

عین‌القضات همدانی
 

عین‌القضات همدانی » تمهیدات » تمهید اصل سادس - حقیقت و حالات عشق

 

آن را که حیوتش آن دل و دلبر نیست

و آن خال و خد و آن لب چون شکر نیست

جان ودل را چو ارو و زلف ببرد

در هر دو جهان مشرک و هم کافر نیست

از کفر بکفر رفتنت باور نیست

[...]

عین‌القضات همدانی
 

عین‌القضات همدانی » تمهیدات » تمهید اصل سادس - حقیقت و حالات عشق

 

گویی دو زلف یارم در سر چه ناز دارد؟

کز دلبری و کشی کاری دراز دارد

با گل حدیث گوید با لاله پای کوبد

بر مه زره نگارد با زهره ساز دارد

عین‌القضات همدانی
 

عین‌القضات همدانی » تمهیدات » تمهید اصل سادس - حقیقت و حالات عشق

 

ای عشق دریغا که بیان از تو مُحالست

حظ تو ز خود باشد و حظ از تومُحالست

انس تو بابرو و بآن زلف سیاهت

قوت تو ز خدست و حیوة تو ز خالست

اسم تو شریعت است و عین تو گناهست

[...]

عین‌القضات همدانی
 

عین‌القضات همدانی » تمهیدات » تمهید اصل سابع - حقیقت روح و دل

 

ای دریغا جان قدسی در درون دو جهان

کس ندیدستش عیان و کس ندادستش نشان

گر کسی گوید که دیدم در مکان و لامکان

بر درخت غیرتش آویخته شد پیش از آن

عین‌القضات همدانی
 

عین‌القضات همدانی » تمهیدات » تمهید اصل سابع - حقیقت روح و دل

 

شهر و وطن جان ز جهان بیرونست

وز هرچه مثل زنی از آن بیرونست

این راز نهفته از نهان بیرونست

یعنی که خدا از دو جهان بیرونست

جانها ز حق است و حق ز جان بیرونست

[...]

عین‌القضات همدانی
 

عین‌القضات همدانی » تمهیدات » تمهید اصل سابع - حقیقت روح و دل

 

ای دریغا روح قدسی کز همه پوشیده است

پس که دیده‌ست روی او و نام او که شنیده است؟

هرکه بیند در زمان از حسن او کافر شود

ای دریغا کاین شریعت گفتِ ما ببریده است

کون و کان بر هم زن و از خود برون شو تا رسی

[...]

عین‌القضات همدانی
 

عین‌القضات همدانی » تمهیدات » تمهید اصل سابع - حقیقت روح و دل

 

حق بجان اندر نهان و جان بدل اندر نهان

ای نهان اندر نهان اندر نهان اندر نهان

این چنین رمزی عیان کو با نشانست و بیان

ای جهان اندر جهان اندر جهان اندر جهان

عین‌القضات همدانی
 

عین‌القضات همدانی » تمهیدات » تمهید اصل ثامن - اسرار قرآن و حکمت خلقت انسان

 

مقصود همه کون، وجود رویت

وین خلق به جملگی طفیل کویت

ایمان موحدان ز حسن رویت

کفر همه کافران ز زلف و مویت

عین‌القضات همدانی
 

عین‌القضات همدانی » تمهیدات » تمهید اصل ثامن - اسرار قرآن و حکمت خلقت انسان

 

همه رنج من از بلغاریان‌ست

که مادامم همی باید کشیدن

گنه بلغاریان را نیز هم نیست

بگویم گر تو بتوانی شنیدن

خدایا این بلا و فتنه از توست

[...]

عین‌القضات همدانی
 
 
۱
۲
۳