دنیا که برای ره گذر باید داشت

از زود گذشتنش خبر باید داشت

چون میدانی که سخت دردی است فراق

بر هیچ منه دلت که بر باید داشت

گر مرد رهی،‌رَخْت به دریا انداز

سربار، برو، بر سرِ غوغا انداز

با رنج وبلا و محنت امروز بساز

ناز و طرب و عیش به فردا انداز

چون مرگ در افکند به غرقاب ترا

با خاک برد با دل پرتاب ترا

چون گور ز پیش داری ومرگ از پس

چون میآید درین میان خواب ترا

چون هرچه بود اندک و بسیار نبود

در زیر دیار چرخ دیار نبود

هر چند جهان خوشست بگذار زیاد

انگار که هرچه بود انگار نبود

دیدی تو که محنت زده و شاد بمرد

شاگرد به خاک رفت و استاد بمرد

آن دَم مُردی که زادهای از مادر

این مایه بدان که هر که او زاد بمرد

عمری به هوس گذاشتی خیز و برو

سر برکِه و مِه فراشتی خیز و برو

زین بیش جهان نمیرسد حصهٔ تو

چون نوبت خویش داشتی خیز و برو

دانی تو که هر که زادناچار بمرد

به از چو من و چون ز تو بسیار بمرد

هر روز بمیر صد ره وزنده بباش

کاسان نبود ترا به یکبار بمرد

چون قاعدهٔ بقای ما عین فناست

بر عین فنا کار بنتوان آراست

برخیز که آن زمان که بنشستی راست

چه سود که نانشسته بر باید خاست

کارت همه چون که خوردن و خفتن بود

میلت همه در شنودن و گفتن بود

بنشین که من و تو را درین دار غرور

مقصود ز آمدن، همه رفتن بود

تو بیخبری و تا خبر خواهد بود

از جملهٔ عالمت گذر خواهد بود

برخیز که اینجا که فرو آمدهای

آرامگهِ کسی دگر خواهد بود

چون مردن تو چارهٔ یکبارگی است

مردانه بمیر! این چه بیچارگی است

تو خون و نجاستی و مشتی رگ و پی

انگار نبود، این چه غم خوارگی است

چون پنداری در بُنهٔ ما افتاد

صد فرعونی ز ما به صحرا افتاد

پر مشغله و خروش کردی عالم

کافسوس که شبنمی به دریا افتاد

بر لوحِ دلت نقشِ دو عالم رقم است

رو لوح بشوی و ز ناحق دودم است

ور با عدمت برَند اصلت عدم است

انگار نزادهای بمیر این چه غم است

گر مرد رهی، حدیث عالم چه کنی

از جان بگذر زحمت جان هم چه کنی

ای بی معنی! اگر چنان جان بخشی

جان خواست ز تو، این همه ماتم چه کنی

ای دل صفت نفس بد اندیش مگیر

بر جهل، پی صورت ازین بیش مگیر

کوتاهی عمر مینگر غرّه مباش

چندین امل دراز در پیش مگیر

چون بسیارست ضعف در ایمانت

هرگز نبود حدیث مرگ آسانت

چندین مگری ز مرگ اگر جان داری

کان میباید که باز خندد جانت

گفتی تو که مرگ چیست ای بینایی

مرگ آینهٔ فضیحت و رسوایی

یک ذره گر این حدیث برجانت تافت

با خویش ببردت که نبود آنجایی

ای جان سبک روح! گران سنگی چیست

نارفته دو گام، در ره، این لنگی چیست

در آمدنت دلخوشی و شادی بود

پس در شدنت این همه دلتنگی چیست

در عالم محنت به طرب آمدهیی

در دریائی و خشک لب آمدهیی

آسوده و آرمیده بودی به عدم

آخر به وجود از چه سبب آمدهیی

ای آنکه همیشه نفس خشنود کنی

وین کار که نیست کردنی زود کنی

از یک یک جو چو بازخواهندت خواست

هر روز اگر جوی خوری سود کنی