از دست و زبان که برآید

کز عُهدهٔ شکرش به‌در‌آید؟

بنده همان به که ز تقصیرِ خویش

عُذر به درگاهِ خدای آورد

وَر نه سِزاوار خداوندی‌اش

کس نتواند که به جای آورد

ای کریمی که از خزانهٔ غیب

گَبر و تَرسا وظیفه‌خور داری

دوستان را کجا کنی محروم

تو که با دشمن این نظر داری

ابر و باد و مَه و خورشید و فلک در کارند

تا تو نانی به کف آریّ و به غفلت نخوری

همه از بَهرِ تو سرگشته و فرمانبردار

شرط انصاف نباشد که تو فرمان نبری

شفیعٌ مطاعٌ نَبیٌ کریم

قسیمٌ جسیمٌ نسیمٌ وسیم

کَرَم بین و لطف خداوندگار

گُنه بنده کرده‌ست و او شرمسار

گر کسی وصف او ز من پرسد

بی‌دل از بی‌نشان چه گوید باز؟

عاشقان، کشتگان معشوقند

بَر نیاید ز کشتگان آواز

ای مرغ سحر، عشق ز پروانه بیاموز

کآن سوخته را جان شد و آواز نیامد

این مدعیان در طلبش بی‌خبرانند

کآن را که خبر شد، خبری باز نیامد

اقلیم پارس را غم از آسیب دهر نیست

تا بر سرش بُوَد چو تویی سایهٔ خدا

امروز کس نشان ندهد در بسیط خاک

مانند آستان درت مأمن رضا

بر توست پاس خاطر بیچارگان و شکر

[...]

زبان بریده به کنجی نشسته صُمٌّ بُکمٌ

به از کسی که نباشد زبانش اندر حُکم

کنونت که امکان گفتار هست

بگو ای برادر به لطف و خوشی

که فردا چو پیک اجل در رسید

به حکم ضرورت زبان در کشی

زبان در دهان ای خردمند چیست؟

کلید در گنج صاحب هنر

چو در بسته باشد چه داند کسی

که جوهر فروش است یا پیله‌ور؟

چو جنگ آوری با کسی برستیز

که از وی گزیرت بود یا گریز

پیراهن برگ، بر درختان

چون جامهٔ عید نیک‌بختان

روضةٌ ماءُ نهرِها سَلسال

دَوحةٌ سَجعُ طیرِها موزون

آن پر از لاله‌های رنگارنگ

وین پر از میوه‌های گوناگون

باد در سایهٔ درختانش

[...]

به چه کار آیدت ز گل طبقی؟

از گلستان من ببر ورقی

گل همین پنج روز و شَش باشد

وین گلستان همیشه خوش باشد

گر التفات خداوندی‌اش بیاراید

نگارخانهٔ چینیّ و نقش ارتنگیست

امید هست که روی ملال در نکشد

از این سخن که گلستان نه جای دلتنگیست

علی الخصوص که دیباچهٔ همایونش

[...]

هر که در سایهٔ عنایت اوست

گنهش طاعت است و دشمن، دوست

پشت دوتای فلک، راست شد از خرّمی

تا چو تو فرزند زاد، مادر ایام را

حکمت محض است اگر لطف جهان‌آفرین

خاص کند بنده‌ای مصلحت عام را

دولت جاوید یافت هر که نکونام زیست

[...]

گرچه شاطر بود خروس به جنگ

چه زند پیش باز رویین چنگ

گربه شیر است در گرفتن موش

لیک موش است در مصاف پلنگ