یکی دریاست هستی، نطق ساحل

صدف حرف و جواهر دانشِ دل

به هر موجی هزاران دُرِّ شهوار

برون ریزد ز نَقل و نصّ و اخبار

هزاران موج خیزد هر دم از وی

[...]

مگر از شبلی آن یکی پرسید

چون ورا دید مرد دانش و دید

که من العارف؟ او به لفظ عرب

گفت: فی الحال هاهنا، فذهب

مرد ره را چه جای استادن

[...]

چون کسی کرد از این دو قوم سؤال

در جوابش چه گفت صاحب حال

فلسفی از خدای بتراشد

متکلم بر او همی پاشد

حق از این هر دو بر کران آمد

[...]

فلسفی علم جزوی حق را

منکر آمد نه علم مطلق را

گفت کز اختلاف هر مفهوم

ذات حق مختلف شود زعلوم

زین سبب کلی است علم خدای

[...]

شیخ الاسلام چون اشارت کرد

سوی این سر بدین عبارت کرد

نیک نیک است، بد بد است ولیک

به بدی بد نگر، به نیکی نیک

محض شر یا نه خود کثیرالشر

[...]

امر تکلیف آفتابی بود

هر کسی را چنانکه هست نمود

زو رسد هر کسی به حد کمال

ناقص الذات گیر و کامل حال

باز پس مانده زو شود در پیش

[...]

علم و قدرت هر آنکه کرد انکار

به ارادت نیاورد اقرار

شبهه اندیش از تغیر ذات

گفته شد در جواب نفی صفات

هرچه حق خواستست آن خواهد

[...]

هرکه او مدتی مجاهده کرد

همه آفاق را مشاهده کرد

دید و بشنید از مسافت دور

چشم و گوش از میان شده مهجور

حی بینا، سمیع بی مانند

[...]

حرف و صوتی کز اصطکاک هواست

چون توان گفت کان کلام خداست

سخن حق ز حق نگشت جدا

به خدا این چنین سزد به خودآ

قول حق از جهان حسی دان

[...]

این همه بحث​های لفظی بود

ورنه در اصل نیست گفت و شنود

صفت حق چو ذات بیچون است

به حقیقت ز حصر بیرون است

گفت و گوئی ز فهم خود کردند

[...]

عقل را نیست تاب معرفتش

چون نهد نام و کی کند صفتش

نود و نه اشارت است بدان

که نداند خرد تمامی آن

شرع باید که تا کند تعریف

[...]

ماسوی اللّه را عَلَم عالم

از حدث شد که هست ضد قدم

محدث است بل عدم وجود سواه

لم یکن کاین و «کان اللّه»

«و هو الاول» از نُبی بر خوان

[...]

محدث است عالم ار نه از دو یکی

وصف او آمدی و نیست شکی

بودی اندر ازل جهان ساکن

وین زمان باشدی چنان ساکن

متحرک چراست هذا خلق

[...]