مردان رهش زنده بجانی دگرند

مرغان هواش ز اشیانی دگرند

منگر تو بدین دیده بدیشان کایشان

بیرون زدو کون در جهانی دگرند

اندرین راه اگرچه آن نکنی

دست وپایی بزن زیان نکنی

منه مال کان ترا نیست

ترا گردد چو در دادن شتابی

اگر خواهی بنه تا باز یابند

وگر خواهی بده تا باز یابی

غیرت سلطان عشقش چون ز سر معلوم شد

حجره دل خاص با سودای او پرداختند

در گذشتند از زمان و از مکان مرغان او

در هوای بی نیازی آشیانها ساختند

زالکی کرد سر برون ز نهفت

کشتک خویش خشک دید بگفت

کای هم آن نو وهم آن کهن

رزق بر تست هرچ خواهی کن

عاقل چو بسیرت جهان در نگرد

اقبال زمانه را بیک جو نخرد

پیوسته دران بود که تا آخر کار

زین دام بلا چگونه بیرون گذرد

در عشق تو برخاسته‌ام از همه کار

کین کار کسی نیست که کاری دارد

مدعی بسیار داری اندرین صنعت ولیک

زیرکان دانند سیر از سوسن و خار از سمن

بی‌جمال یوسف و بی‌عشق یعقوب از گزاف

تو تیایی ناید از هر باد و از هر پیرهن

برنج اندرست ای خردمند گنج

نیابد کسی گنج نابرده رنج

ما پشت سوی جهان شادی کردیم

زین پس رخ زرد ما و دیوار غمش

و این هر دو طایفه را شیخ بخادم سپرده

تا هریک را در مقام خویش

گر دولت درد دین ترا دست دهد

یا باد ارادت و طلب بر تو جهد

یا موی کشان ترا بر شیخ برد

یا او بدواسبه روی سوی تو نهد

هر دل نکشد بار بیان سخنم

هر جان نچشد ذوق ز جان سخنم

زین گونه معما که زبان سخن است

هم من دانم که ترجمان سخنم

شها توقعم از خدمتی چنین کردن

نه جبه بود و نه دستار و طیلسان وردا

نه جاه و منصب و نه احتشام بود و قبول

نه مال و نعمت و ثروت نه حرمت دنیا

نه نیز شیر و می و انگبین نه میوه و باغ

[...]

یا رب تو مرین سایه یزدانی را

بگذار بدین جهان جهانبانی را

اندر کنف عاطفت خویشش دار

این حامی بیضه مسلمانی را

آنکس داند حال دل مسکینم

کو را هم ازین نمد کلاهی باشد

ایشان دارند دل من ایشان دارند

ایشان که سر زلف پریشان دارند

عقل شخصی است خواجگی آموز

عشق دردیست پادشاهی سوز

عشق آمد و عقل کرد غارت

ای دل تو بجان بر این بشارت

ترک عجبی است عشق و دانی

کز ترک عجیبنیست غارت

شد عقل که در عبارت آرد

[...]

عشق را گوهر برون از کون کانی دیگرست

کشتگان عشق را از وصل جانی دیگرست

عشق بی عین است و بی شین است وبی قاف ای پسر

عاشق عشق چنین هم از جهانی دیگرست

دانهٔ عشق جمالش چینهٔ هر مرغ نیست

[...]

دوشم سحر گهی ندی حق بجان رسید

کای روح پاک مرتع حیوان چه می کنی

تو نازنین عالم عصمت بدی کنون

با خواری و مذلّت عصیان چه می کنی

پروردهٔ حظائر قدسی بناز وصل

[...]