باز بر انجیر و بر زیتون قسم

داند او خود اختصاص این دو هم

مر خواصی شاید اندر این دو است

کآن نهان از دانش ما و تو است

تو بر اینی که بِه است از تین، عنب

پس به تین سوگند از چه خورده رب

از فواکه یا که دی گر چیزها

بِه ز زیتون است در تمیزها

سرّ اشیاء را کسی داند که او

کرده خلق انجیر را بد یا نکو

گفت ابلیس آتش از خاک است بِه

شد بر او اسرار خلقت مشتبه

تو مشو ابلیس خو ای هوشمند

کن هر آنچه حق پسندد تو پسند

تین و زیتون گفته اند اینسان کرام

که بود نام دو موضع در مقام

مرسلی آن را عبادتگاه کرد

چون ز یمنش حق ورا آگاه کرد

تین و زیتون یا به تحقیق متین

آن معانی کلی و جزئی است هین

هم قسم بر طُورِ سِینِین کآن زمین

بُد مقام خواندن موسی یقین

هم بدین شهر مبارک که بود

مولد پیغمبر کامل رشد

کآفریدیم آدمی را ما چنین

خود به تعدیلی نکوتر بس متین

از جهانی کآن بسی باشد عیان

نیست ذکر جمله حاجت در بیان

پس به اقبح صورتش کردیم هین

تا بود درخور به أسفَلَ سَافِلیِن

صورتی کآن درخور نفس و هواست

ناپسند و اقبح اندر آن سراست

غیر آنانکه به ایمان آمدند

کارهای نیک را ساعی شدند

پس مر ایشان راست اجری از خدا

که نگردد منقطع وز وی جدا

قصد یا این است کآدم شد چو پیر

رو به پستی آورد بر ناگزیر

عقل او فاسد شود گردد خرف

وز طریق استقامت منحرف

غیر آن کو مؤمن و استوده است

بلکه او بر عقل و جان افزوده است

پس به تکذیبت چه دارد باز خود

بَعدُ بِالِّدِین هیچ اگر داری خرد

منکری یعنی که از یوم جزاء

با وجود این دلایل از خطاء

نیست آیا احکم او از حاکمین

حاکم بالعدل در دنیا و دین