بخش ۷۴ - در مخاطبه نفس و ترقی دادن وی از حضیض خویشتنداری و خودپسندی به ذروه دست کوتاهی و همت بلندی
به کار پختگان رو آر جامی
مکن زین بیشتر در کار خامی
چه باشد پختگی آزاده بودن
به خاک نیستی افتاده بودن
نبینی زیر این زنگارگون کاخ
که از خامیست میوه بر سر شاخ
بیفتد چون کند در پختگی روی
نخورده سنگ طفلان جفاجوی
ز خوان پخته کاران توشه ای گیر
ز سنگ انداز خامان گوشه ای گیر
طمع را از قناعت بیخ بر کن
طلب را از توکل شاخ بشکن
به شهرستان همت ساز خانه
به عزلتگاه عنقا آشیانه
زبان مگشای در مدح زبونان
مکش از بهر یک نان ننگ دونان
سران ملک را زن پشت پایی
قویدستان گیتی را قفایی
نطر کن در فصول چارگانه
که می گردد بر آن دور زمانه
ببین یکسان بهار پار و امسال
خزان هر دو را بنگر به یک حال
میان هر دو تابستان و دی نیز
بر این منوال ممکن نیست تمییز
نمی دانم درین شکل مدور
چرا شادی بدین وضع مکرر
مکرر گرچه سحرآمیز باشد
طبیعت را ملال انگیز باشد
زیان بگذار و فکر سود خود کن
ز هستی روی در نابود خود کن
درون از شغل مشغولان بپرداز
دل از مشغولی غولان بپردازد
فسون عشق در دوران میاموز
چراغ از بهر شبکوران میفروز
همی دار از گزاف انفاس را پاس
که شرط رهرو آمد پاس انفاس
نفس کز روی آگاهی نیاید
مزید عمر آگاهان نشاید
چراغ زندگانی را بود پف
دماغ عقل را دود تأسف
جوانی تیرگی برد از دیارت
منور شد به پیری روزگارت
سرآمد ظلمت کوری و دوری
برآدم نیر «الشیب نوری »
ازان ظلمت ندیدی هیچ کامی
بزن در پرتو این نور گامی
بود زین کام راه آری به جایی
کز آنجا بشنوی بوی وفایی
چه رنگ آخر تو را از مو سفیدی
چو ندهد مو سفیدی رو سفیدی
به دل گر هست ازان رنگت حجابی
مکن همچون سیهکاران خضابی
ز پیری بر سرت برف شگرف است
وز آن غم گریه تو آب برف است
درآ گریان به راه عذرخواهی
به آب برف شوی از دل سیاهی
سیاهی گر ندانی شستن از دل
ندانم زین سیهکاری چه حاصل
قلم بفکن که دستت رعشه دار است
ورق بردر که فکرت هرزه کار است
چراغ فکر را تابی نمانده ست
ریاض شعر را آبی نمانده ست
نبینم از چنان فرخنده باغی
تو را در دست جز پای کلاغی
بدین پا راه طاووسان چه پویی
خلاص از حبس محبوسان چه جویی
خلاصی رستن است از وهم و پندار
نه تحریر سطور و نظم اشعار
نظامی کو نظم دلگشایش
تکلف های طبع نکته زایش
درون پرده اکنون جای کرده
و زو مانده همه بیرون پرده
نیابد بهره تا در پرده باشد
جز از سری که با خود برده باشد
ندارد آن سر «الا من اتی الله
بقلب سالم » مما سوی الله
دلی کرده ازین پیغوله تنگ
سوی فسحتسرای قدس آهنگ
ازین دام گرفتاران رمیده
به زیر دامن عرش آرمیده
درون از نقش کثرت پاک شسته
ز کثرت سر وحدت باز جسته
به پهلوی خود این دل را نیابی
چه باشد گر ز خود پهلو بتابی
نهی پهلو به مرد کاردانی
میان کاردانان پهلوانی
چه خوش گفت آن دل او گنج عرفان
که باشد روزه داری صرفه نان
همی آید نماز از هر زن پیر
که باشد شیوه او عجز و تقصیر
دلی گر مرد این راهی به دست آر
که پیش کاردانان این بود کار
چنان دل را که شرحش با تو گفتم
به وصفش گوهر اسرار سفتم
بجوی از پهلوی پیر مکمل
که این باشد به دست آوردن دل
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن شعر به انتقاد از خامدستی و ناپختگی در زندگی میپردازد و بر اهمیت پختگی، آگاهی و قناعت تأکید میکند. شاعر به خواننده میگوید که نباید در کارهای ناپخته پیش برود و از خامی بپرهیزد. او همچنین بر لزوم توجه به زمان و تغییرات طبیعی تأکید میکند و یادآور میشود که پیری و سفیدی مو نباید باعث غم شود. در نهایت، شاعر به دنبال دل روشن و فارغ از وسواسهای دنیوی است و بر اهمیت یافتن دل راستین و ارتباط با خداوند تأکید میکند و از جستوجوی کمال در میان بزرگان و عارفان دعوت میکند.
هوش مصنوعی: به افرادی که تجربه و مهارت دارند روی بیاور و با آنها تعامل کن، زیرا در کارهای ناپخته و بیتجربه نباید بیشتر از این وقت و انرژی صرف کنی.
هوش مصنوعی: آزادمندی و پختگی چه ارزشی دارد اگر به خاک و سرزمین نیستی وابسته باشی؟
هوش مصنوعی: زیر لایههای زنگاری کاخ، میوهای نارس بر روی درخت قرار دارد که نشاندهنده ناپختگی و نارس بودن آن است.
هوش مصنوعی: زمانی که در پختگی، سنگی که هنوز روی نخورده است، بیفتد، میتواند به شکلی مانند کودکان بیتجربه و ناآشنا به مشکلات و چالشها عمل کند.
هوش مصنوعی: از سفرهی پختهی کاردانان، غذایی برگزین و از سنگاندازان نادان دوری گزین.
هوش مصنوعی: طمع را از زندگیات دور کن و به قناعت توجه داشته باش. به دنبال چیزهایی که میخواهی، نباش و به توکل بر خدا بسنده کن.
هوش مصنوعی: به شهر برو و خانهای بساز که در آن به آرامش و دور از هیاهو زندگی کنی. مانند آشیانهای برای پرندهای نادر و کمیاب.
هوش مصنوعی: زبانت را در ستایش افراد زبون و پست باز نکن و به خاطر یک لقمه نان، خودت را به ذلت نینداز.
هوش مصنوعی: این بیت به معرفی مقام و قدرت افراد در جامعه میپردازد. میتوان گفت که سران حکومت و مقامات مهم نقش تعیینکنندهای در سرنوشت و وضعیت کلی جهان دارند و بر زندگی مردم تأثیر میگذارند. به عبارتی، تأثیر آنها بر جهان و سرنوشت مردم، معادل موجباتی است که خود باعث تحولات و تغییرات در دنیا میشوند.
هوش مصنوعی: به تغییرات فصلها نگاهی بینداز، که چگونه زمان در هر دوره به شکلهای مختلف به گردش درمیآید.
هوش مصنوعی: بهار پارسال و امسال هر دو را یکسان ببین، حالا که پاییز فرا رسیده، به زیبایی هر دو توجه کن.
هوش مصنوعی: در بین دو فصل تابستان و دی، نمیتوان به راحتی تفاوتها را شناسایی کرد.
هوش مصنوعی: نمیدانم چرا در این حالت دایرهای، شادی اینگونه به طور مکرر تکرار میشود.
هوش مصنوعی: با وجودی که زیباییهای طبیعی بارها و بارها تکرار میشوند، اما ممکن است به مرور زمان برای انسان خستهکننده و کسلکننده شوند.
هوش مصنوعی: زیان را کنار بگذار و به فکر منافع خودت باش. از زندگیات دست بردار و به نابودی خود فکر کن.
هوش مصنوعی: دل خود را از کارهای مشغولان خالی کن و از گرفتاریهای بزرگ و طاقتفرسا رها شو.
هوش مصنوعی: عشق را در دورهای خاص یاد نگیر و به دیگران کمک نکن که در تاریکی از آن بهرهمند شوند.
هوش مصنوعی: به خاطر داشته باش که نفسهای خود را حفظ کنی، زیرا شرط و لازمهی ادامهی مسیر و حرکت در زندگی، حفظ و مراقبت از نفسها است.
هوش مصنوعی: نفس و روح انسانی که بدون شناخت و آگاهی به زندگی ادامه دهد، به عمر افراد آگاه و دانا افزوده نمیشود.
هوش مصنوعی: چراغ زندگی با پف دماغ خاموش میشود و دود تأسف به عقل لطمه میزند.
هوش مصنوعی: در جوانی، سختیها و مشکلات از زندگیات دور میشود و با گذشت سالها و رسیدن به پیری، روزگار تو روشن و پر از آرامش میگردد.
هوش مصنوعی: زمانی که ظلمت و انزوای کوری به پایان میرسد، بر آدم نوری میتابد که از رویش موهای سفید او نشأت میگیرد.
هوش مصنوعی: در تاریکی هیچ موفقیتی نخواهی داشت، بنابراین قدمی بردار در روشنایی این نور.
هوش مصنوعی: از این مسیر میتوان به جایی رسید که از آنجا میتوانی بوی وفا را بشنوی.
هوش مصنوعی: اگر سفید شدن موها نتواند بر چهرهات تاثیری بگذارد، پس چه رنگی میتواند تو را تغییر دهد؟
هوش مصنوعی: اگر در دل تو حسی از رنگ و زیبایی وجود دارد، آن را پنهان نکن و همچون افرادی که رنگ و لعاب ظاهری دارند، خودت را فریب نده.
هوش مصنوعی: از پیری بر سر تو موهای سفید و ریشهای خاکستری نشسته و این باعث غم و اندوه تو شده است. غم تو به اندازهای است که مانند آب شدن برف، اشکهای تو هم میریزند.
هوش مصنوعی: به سراغ دروازهی عذرخواهی بیا و خود را با اشک شستشو بده تا از دل سیاهیها رهایی یابی.
هوش مصنوعی: اگر نتوانی سیاهی را از دل خود پاک کنی، از این کار ناپسند چه فایدهای میتوانی بگیری؟
هوش مصنوعی: دستت را کنار بگذار و قلم را زمین بگذار چون که دستت لرز دارد و فکر تو در این لحظه آشفته و نابسامان است.
هوش مصنوعی: فکر و خلاقیت کاهش یافته و دیگر چیزی برای پرورش شعر و هنر وجود ندارد.
هوش مصنوعی: نمیخواهم در دست تو چیزی جز پای کلاغی ببینم، نه از باغی خوشبو و سرسبز.
هوش مصنوعی: تو که با چنین پای بلندی به دنبال طاووسها هستی، چرا به فکر رهایی از زندانیها و گرفتارانی نیستی؟
هوش مصنوعی: رهایی از افکار و خیالات بیاساس، هدف اصلی است نه فقط نوشتن شعر و نظم.
هوش مصنوعی: نظامی که سازماندهی زیبایی دارد، به خاطر سختگیریهای طبیعی خود، نکات تازهای را خلق میکند.
هوش مصنوعی: اکنون درون پرده قرار دارد و همه از آن بیرون ماندهاند.
هوش مصنوعی: هیچ کس نتواند از چیزی بهرهمند شود، مگر آنکه آن را از خود به همراه داشته باشد.
هوش مصنوعی: هیچ کس جز کسی که با دل سالم به سوی خدا بیاید، جایگاهی ندارد.
هوش مصنوعی: دل از این پیام کوچک و محدود رها شده و به سمت آن سرای وسیع و مقدس حرکت میکند.
هوش مصنوعی: از این تله، گرفتارانی که فرار کردهاند، زیر دامن آسمان آرام گرفتهاند.
هوش مصنوعی: درون خود را از آثار و آثار پوچ و متنوع پاک کردهام و به اصل یگانگی و وحدت رسیدهام.
هوش مصنوعی: اگر دل را در کنار خود حس نکنی، مشکلی نیست، چون اگر از خودت دور شوی، به چه دردی میخورد؟
هوش مصنوعی: نمیتوانی در میان افراد ماهر، به کسی که توانایی بیشتری دارد، تکیه کنی.
هوش مصنوعی: دل آن کسی که به حقیقت عرفان دست یافته، به زیبایی بیان میکند که روزهداری تنها به صرفهجویی در نان نیست.
هوش مصنوعی: نماز از هر زن سالخوردهای بهسوی خدا میآید، حتی اگر شیوهاش ناتوانی و کمبود باشد.
هوش مصنوعی: اگر دلی پیدا شود که در این مسیر استوار بماند، پس باید آن را به دست آورد، زیرا این وظیفهای است که در دست کسانی است که دانش و تجربه دارند.
هوش مصنوعی: دل را به گونهای توصیف کردهام که وقتی دربارهاش با تو صحبت میکردم، حالا برای بیان ویژگیهایش به جواهرات معرفت و اسرار گرانبها اشاره میکنم.
هوش مصنوعی: به دنبال مشورت از فردی با تجربه و دانش کافی باش، زیرا این راهی است برای بهدست آوردن محبت و دل دیگران.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.