بخش ۳۵ - امّا الحلولیّه، لعنهم اللّه
قوله تعالی: «فماذا بعدَ الحقِّ الّا الضّلالُ (۳۲/یونس).»
از آن دو گروه مطرود که تولا بدین طایفه کنند و ایشان را به ضلالت خود با خود یار دارند، یکی تولا به ابی حُلمان دمشقی کنند و از وی روایات آرند؛ به خلاف آن که در کتب مشایخ ازوی مسطور است و اهل این قصه مر آن پیر را از ارباب دل دارند؛ اما آن ملاحده وی را به حلول و امتزاج و نسخ ارواح منسوب کنند و دیدهام اندر کتاب مقدمی که اندر وی طعن کرده است و علمای اصول را نیز از وی صورتی بسته است و خدای عزّ و جلّ بهتر داند از وی.
و گروهی دیگر نسبت مقالت به فارِس کنند و وی دعوی کند که این مذهب حسین بن منصور است و بهجز اصحاب حسین کسی را این مذهب نیست و من ابوجعفر صیدلانی را دیدم با چهار هزار مرد اندر عراق پراکنده که حلاجیان بودند، جمله بر فارِس بدین مقالت لعنت میکردند؛ و اندر کتب وی که مصنّفات وی است بهجز تحقیق نیست.
و من که علی بن عثمان الجلابیام، میگویم: من ندانم که فارِس و ابوحُلمان که بودند و چه گفتند اما هرکه قائل باشد به مقالتی به خلاف توحید و تحقیق، وی را اندر دین هیچ نصیب نباشد و چون دین که اصل است مستحکم نبود، تصوّف که نتیجه و فرع است اولی تر که با خلل باشد؛ از آن که اظهار کرامات و کشف آیات جز بر اهل دین و توحید صورت نگیرد.
و مر قائلان این را جمله غلطها اندر روح افتاده است و من اکنون جملهٔ احکام آن را بیان کنم و مقالات و مغالیط و شبهتهای مَلاحده اندر آن بیارم تا تو را قوّاک اللّه بدین قوت باشد؛ که اندر این فساد بسیار است.
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: آیه ۳۲ سوره یونس میگوید: «چه چیزی بعد از حق جز گمراهی وجود دارد». نویسنده در اینجا به نقد دو گروه میپردازد که از آموزههای انحرافی پیروی میکنند. گروه اول به ابوحلمان دمشقی تکیه میکنند و روایتهایی از او نقل میکنند که با آنچه در کتب مشایخ آمده متفاوت است. این گروه به عالمان و صاحبان دل نسبت به ابوحلمان وابستهاند، در حالی که مخالفان او را به نسبتهایی نظیر حلول و امتزاج متهم میکنند.
گروه دوم، جوهر مذهب خود را به حسین بن منصور حلاج نسبت میدهند و از افراد دیگر قبول ندارند. نویسنده بیان میکند که افرادی که بر این عقاید پای میفشرند، دین و توحید واقعی که اصل و اساس است را نقض کرده و در نتیجه تصوف، که فرع محسوب میشود، نیز قابل قبول نخواهد بود. او بر این باور است که ادعای کرامت و مکاشفه تنها باید بر پایه ایمان و توحید انجام گیرد و نهایتاً میخواهد اشتباهات این گروهها را به وضوح بیان کند.
هوش مصنوعی: فرمان خداوند این است: «آیا بعد از حقیقت جز گمراهی وجود دارد؟»
هوش مصنوعی: از دو گروه مطرود، یکی کسانی هستند که به ابی حُلمان دمشقی تولا میکنند و روایتهایی از او نقل میکنند، در حالی که آنچه در کتب مشایخ در مورد او آمده است، متفاوت است. اهل این داستان او را گرامی میدارند، اما برخی از ملحدان او را به حلول و ادغام ارواح نسبت میدهند. همچنین در کتاب مقدمی که انتقادی به او داشته، به علمای اصول نیز به شکلی نادرست پرداخته شده است. خداوند از او بهتر میداند.
هوش مصنوعی: گروه دیگری نیز هستند که نظری به فارِس دارند و ادعا میکنند که این مذهب به حسین بن منصور تعلق دارد و به جز پیروان حسین، کسی دیگر این مذهب را ندارد. من ابوجعفر صیدلانی را در عراق دیدم که با چهار هزار نفر از پیروان حلاج در حال پراکندگی بودند و همه به فارِس و این نظر لعنت میکردند. در کتابهای او تنها تحقیقاتی یافت میشود و چیز دیگری نیست.
هوش مصنوعی: من علی بن عثمان الجلابی هستم و میگویم: نمیدانم فارِس و ابوحُلمان چه کسانی بودند و چه گفتند، اما هر کسی که نظری مخالف توحید و حقیقت ارائه دهد، در دین هیچ جایگاهی نخواهد داشت. چون دین که اساس و ریشه است، اگر محکم نباشد، تصوف که نتیجه و فرع دین است نیز به همان اندازه ناقص خواهد بود. به همین دلیل، ظهور کرامات و کشف آیات فقط از جانب اهل دین و کسانی که به توحید ایمان دارند، ممکن است.
هوش مصنوعی: این افراد به اشتباهاتی که در مورد روح وجود دارد معتقدند و من امروز قصد دارم تمام مسائل مربوط به آن را بیان کنم و دیدگاهها و شبهاتی که از ملحدین درباره این موضوع مطرح شده را بیاورم تا تو با قدرتی که خدا به تو میدهد، با این مسائل آشنا شوی؛ زیرا در این زمینه انحرافات زیادی وجود دارد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی آهنگهایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 شما حاشیه بگذارید ...
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.