م. محمد زاده
م. محمد زاده در ۷ ماه قبل، پنجشنبه ۹ آذر ۱۴۰۲، ساعت ۲۱:۲۸ دربارهٔ ناصرخسرو » سفرنامه » بخش ۱۲ - قطران تبریزی:
اینکه در یکی از غنی ترین سایت های اینترنتی در رابطه با فرهنگ و ادبیات ایران، حاشیه های اینقدر شوونیستی نوشته میشود مایه ننگ است. نمیدانم چه اصراری دارید همه ایران را فارس بدانید. اینکه این همه اقوام غیر فارس، زبان ادبیات جهان اسلام، یعنی زبان فارسی را گسترش داده اند برایتان کفایت نمی کند؟ چرا اصرار دارید هر که را که بفارسی نوشته فارس بدانید. بسیاری از مقالات و حتی کتابهای اساتید دانشگاههای معاصر ایران به زبان انگلیسی نوشته میشود چون انگلیسی زبان علمی معاصر است آیا آنها را باید عالمان انگلیسی دانست؟ چرا اصرار دارید سند به این مهمی راکه قطران فارسی را خوب حرف نمی زد انکار کنید. خیلی از اساتید بزرگ ادبیات فارسی دانشگاههای ایران امروز ترک تبارند ولی فارسی را خوب حرف نمی زنند یعنی با لهجه حرف می زنند. چون زبان مادریشان ترکی است.
بعد از ورود ترکان سامانی و غزنوی به عرصه سیاسی ایران، زبان جدیدی در این منطقه از ترکیب پارسی باستان، عربی و ترکی شکل می گیرد که همچنانکه اولگ گرابار تاکید می کند، دیگر ربطی به زبان پارسی و پهلوی باستان ندراد و می توان اسم آنرا زبان فارسی جدید نامید. از این زمان به بعد برای بیش از هزار سال سه زبان بصورت همزیست در فلات ایران و نیز در حوزه فرهنگی ایران کاربرد خواهند داشت. زبان حکام و دربار ترکی بوده است و صدها سند برای این مساله وجود دارد(پیترو دلاواله که بعنوان فرستاده ولی جاسوس به دربار صفوی می آید در نامه های خود می نویسد که "قبل از رفتن به ایران 9 ماهی در استانبول توقف کرده ام تا زبان ترکی را یاد بگیرم. تا بتوانم براحتی سفر کنم و با پادشاهان به زبان خودشان حرف بزنم. هرکه این زبان را بداند از دریای سیاه تا قلب شبه قاره هند بی هیچ مشکلی سفر می کند" همین پیترو در نامه ای دیگر می نویسد که قرنهاست که زبان زنانه فارسی، زبان ادبیات این منطقه و زبان مردانه ترکی، زبان حکام این منطقه است). زبان علم عربی بوده است همچنانکه ابوریحان و زکریای رازی و ابن سینا به عربی نوشته اند ولی عرب نیستند. و زبان ادبیات فارسی بوده است همچنانکه سلطان سلیمان عثمانی و اکبرشاه هندی وهزاران شاعر فارسی گوی ترک تبار آذربایجانی هم اشعارشان را بفارسی نوشته اند ولی فارس نیستند. صدها سند برای همزیستی این سه زبان و تسلط ایرانیان به این سه زبان وجود دارد.
اسعدی گرگانی:چو نثر هر زبانش خوشتر آید / به نظم آن زبان معجز نماید / دری و تازی و ترکی بگوید / به الفاظی که زنگ از دل بضوید
ختم کلام همچنانکه ناصر خسرو به صراحت می گوید قطران شعری نیک می‌گفت، اما زبان فارسی نیکو نمی‌دانست. چون وقتی ناصر خسرو با او حرف زده است لهجه ترکی او برایش نوعی ناشیانگی در زبان فارسی تلقی شده است.