موعظهٔ اول - در تحقیق معرفت حق و عاقبت اندیشی و توفیق عبادت موثق و درجه درویشی
ای عزیز بدانکه غرض از آفرینش خلق عبادت حق است و عبادت بی معرفت عبث مطلق است اول معرفت او حاصل کن پس طاعتش از جان و دل کن درویشی شعار نما و بگوشه قناعت در آی و بوحدانیت او اقرار کن و جز رضای او قطع مراد کند و اگر چیزی خواهی از او خواه و اگر خود را خواهی از عاقبت کار شو آگاه که اصل کار عاقبت اندیشی است و دولت بیدار در مرتبه درویشی است
بترس از کسیکه نترسد و هر چه کند از کسی نپرسد عیب پوش باش نه عیبجو اگر نیکی از کسی نگوئی باری بدش مگوی تشنه باش و منوش و برهنه باش و مپوش ببازار آر و مفروش اگر درویشی تکبر چیست و اگر بیخویشی تدبر چیست؟
دعوی همت کسی کند کاو را
جان بلب آید زلال خضر ننوشد
گر بفرستد عزیز جامه مصرش
خرقه کند اختیار و جامه نپوشد
و اگر بیخودی باخود آی و اگر با خودی محو شو در خدای تا از صحبت اهل دنیا فرد نشوی، با درویشان همدرد نشوی درویشی لازمه اهل تجرید و تفرید است و تجرید وظیفه ارباب توحید برتر از توحید مقام نیست و توحید بی معرفت تمام نیست اهل معرفت درویشانند و شناسای این معنی ایشانند چه آنها که حق را شناختند بغیر او نپرداختند پس هر که حق را یافت دیگر به صحبت خلق نشتافت
آنها که ز معبود خبر یافته اند
از جمله کاینات سرتافته اند
در یوزه همی کنم زمردان نظری
مردان همه قرب از نظر یافته اند
دل بخلق مبند که خسته گردی
دل به خدا بند که رسته گردی
هر چیز در این عرصه ترا پیش آید
حق میباید کزان ترا بیش آید
اگر در آئی در باز است و اگر نیائی حق بینیاز است پس در این میدان مرد باش و با دل پردرد باش و در محنت او فرد باش که هر که فرد نشود در این عرصه مرد نشود جهد کن که مردی شوی صاحب تجربه و دردی شوی بوسیله همت و ببرکت نفوس ایشان حسرت وآرزوی دنیا بر دلت سرد شود و چهره ات از خوف خدا زرد شود
خواهی که در اینزمانه مردی گردی
وندر ره دین صاحب دردی گردی
روزان و شبان بگرد مردان می گرد
مردی گردی چو گرد مردی گردی
در این راه اگر بیمرادی مردی و اگر بیدردی نامردی
شرطست که چون مرد شوی درد شوی
خالی تر و ناچیزتر از گرد شوی
هر کو ز مراد کم کند مرد شود
کم کن الف مراد تا مرد شوی
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن به مفهوم اصلی زندگی و هدف آفرینش انسانها اشاره دارد که عبادت خداوند است. نویسنده تأکید میکند که عبادت بدون شناخت خدا بیفایده است و ابتدا باید به معرفت او دست یافت. او از درویشی به عنوان راهی برای رسیدن به این معرفت یاد میکند و بر قناعت و رضایت از خدا تأکید میکند. همچنین، اهمیت نیکویی و عیبپوشی را میان انسانها بیان میکند و تشویق میکند که فرد در دوره درویشی و توحید، با خویشتن در ارتباط باشد و از هرگونه خودپرستی دوری کند.
نویسنده هشدار میدهد که نباید به دل خلق تکیه کرد، بلکه باید دل را به خدا سپرد تا از درد و رنج رهایی یابیم. او خواستار عزم و تلاش در این مسیر است و یادآوری میکند که برای مرد شدن در راه دین، باید با دردها و رنجها رو بهرو شد. در نهایت، نویسنده به اهمیت کم کردن مرادها و خواستهها به منظور رسیدن به معنای واقعی مردی و تجربههای روحانی اشاره میکند.
هوش مصنوعی: ای عزیز، بدان که هدف از آفرینش انسان، پرستش خداوند است و پرستش بدون شناخت او، بیفایده است. نخست باید شناخت او را به دست آورد و سپس با دل و جان از او اطاعت کرد. درویشی را پیشه کن و به قناعت راضی باش، و به یگانگی او اعتراف کن و فقط به دنبال رضای او باش. اگر چیزی میخواهی از او بخواه و اگر به دنبال خودت هستی، نسبت به عاقبت کارت آگاه باش، زیرا اصل کار در اندیشیدن به عاقبت است و خوشبختی واقعی در زندگی درویشی است.
هوش مصنوعی: از کسی بترس که هیچ ترسی ندارد و هر کاری که انجام میدهد، از دیگران نمیپرسد. سعی کن عیوب دیگران را بپوشانی نه اینکه عیبجویی کنی. اگر از کسی خوبی نمیگویی، حداقل دربارهاش بد هم نگو. همیشه تشنه علم و معرفت باش و هرگز خودت را گم نکن. لباس خود را نپوشان و خود را در بازار عرضه کن و خودت را به فروش نرسان. اگر فردی فقیر است، چرا باید مغرور باشد؟ و اگر کسی خود را بیهویت میداند، چرا باید فکر کند و تدبیر کند؟
هوش مصنوعی: اگر کسی ادعای بزرگمنشی کند، اما از شدت عشق و شور و شوقش، جانش در حال پریدن باشد، به مانند کسی است که نوشیدنی زلال و خنک خضر (نماد زندگی و جوانی) را نمیچشد.
هوش مصنوعی: اگر عزیزش جامهای از مصر برایش بفرستد، او آن را کنار میگذارد و لباس نمیپوشد.
هوش مصنوعی: اگر بخواهی به عمق وجود خود برسی و به خدا نزدیک شوی، نباید به دنیا وابسته شوی و از معاشرت با دیگران دوری کنی. درویشی یکی از مراحل رسیدن به شناخت و وابستگی به خداوند است. تجرید، یعنی جدا شدن از دنیا، وظیفه کسانی است که به یگانگی خدا اعتقاد دارند و این بالاتر از هر توحیدی است. نادانی در شناخت حق موجب ناکاملی توحید میشود. اهل معرفت کسانی هستند که درویشاناند و آنچه از حق شناختهاند، دیگر به جز او نپرداختهاند؛ پس هر کسی که به حقیقت دست یافت، از معاشرت با مردم دوری میکند.
هوش مصنوعی: افرادی که از وجود خداوند آگاه شدهاند، از دیگر مخلوقات و طبیعت بالاتر و ممتازتر هستند.
هوش مصنوعی: من در یوز (محل) به جاهای با ارزش و زیبا نگاه میکنم; مردان همه به دلیل دیدن این زیباییها مقام و جایگاه خود را شناختهاند.
هوش مصنوعی: به مردم دل نبند که آزرده و خسته میشوی، دل را به خدا بسپار که در آن حال رهایی و آرامش پیدا میکنی.
هوش مصنوعی: دل خود را به مردم وابسته نکن که خسته خواهی شد، بلکه دل خود را به خدا بسپار که نجات خواهی یافت.
هوش مصنوعی: هر چیزی که در این دنیا بر تو پیش میآید، حق دارد و این به خاطر آن است که تو از آن بیشتر برخوردار هستی.
هوش مصنوعی: اگر در میدانی حاضر هستی و از مشکلات و رنجها فرار نمیکنی، پس قوی و شجاع باش. در سختیها و مشقتها صبور باش، چون کسی که در این عرصه پایداری نکند، هرگز به مردانگی واقعی نخواهد رسید. تلاش کن که به تجربه و دانایی دست یابی و با استفاده از عزم و اراده خود، آرزوهای دنیوی را از دلت دور کنی و باعث شود که به خداترسی احترام بگذاری و در مقابل او احساس تواضع کنی.
هوش مصنوعی: اگر میخواهی در این دوران مردی باشی و به دنبال حقیقت و دین بروی، باید تحمل و صبر داشته باشی و درد و رنجهای این مسیر را به جان بخری.
هوش مصنوعی: در روز و شب، با مردان در رفت و آمد باش؛ اگر میخواهی مردی را بشناسی، باید خودت در مسیر مردانگی گام برداری.
هوش مصنوعی: اگر در این مسیر ناامید بشوی، به مردی خود را باختهای و اگر بیدردی، در حقیقت نامردی کردهای.
هوش مصنوعی: وقتی مرد میشوی، باید آماده باشی که درد و رنج را تحمل کنی و در برابر مشکلات زندگی کوچکتر و فروتنتر از غباری باشی.
هوش مصنوعی: هر کسی که از خواستههایش بکاهد، به انسانیت نزدیکتر میشود. پس از خواستههای خود کم کن تا به کمال انسانی دست یابی.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.