... ٭٭٭

به سر مناره اشتر رود و فغان برآرد

که شدم نهان من اینجا مکنید آشکارم ...

... شور و شغب مسجد و میخانه ازو

و آشوب و فغان و فتنه دیر ازوست

٭٭٭ ...

... زیان آمد همه سود من و تو

فغان از زاد و از بود من و تو

اگرچه جای تو در زیر خاک است ...

... فتح دگر اینجا و گریز دگر است

فریاد و فغان و گریه و ناله و آه

این ها هوس است و عشق چیز دگر است ...

... در اندرون من خسته دل ندانم کیست

که من خموشم و او در فغان و در غوغاست

سرم به دنیی و عقبی فرو نمی آید ...

... اهل نظر معامله با دیده ور کنند

فغان که زاهد مست از شراب خود بینی

به عاشقان ز خود رسته توبه فرماید ...

نامش ایاز بیک بود و ملازمت می نمود به مرتبه امارت و خانیت ترقی نمود از بدو سن با فقراء و عرفای معاصرین انس داشت و همت بر دریافت صحبت اهل حال می گماشت والدش ابراهیم بیک از اعاظم طایفه طالش آذربایجان بود غرض وی به خدمت جناب عارف صمدانی حاجی محمد جعفر همدانی که از اکابر و مشایخ سلسله علیه نعمت اللهیه بود ارادت و اخلاص می ورزید و در شیراز نیز به فیض خدمت حضرت شیخ الموحدین حاجی میرزا ابوالقاسم شیرازی مشرف گردید ظاهرا از خوانین صاحب جاه و باطنا از سالکان این راه سرش پرشور و دلش پرنور همت فقرایش ناصر و با فقیر معاشر و معاصر بود اکنون در دارالخلافه طهران است گاهی فکری می فرموده این چند بیت از اشعار او نوشته می شود

نبود عجب اگر دل بی خود کشد فغان را

با بار هجر جانان کو طاقت آسمان را ...

... قومی به ولای ما جهان داده و جاه

یک قوم ز انکار فغان کرده و آه

ما آینه روی سفیدیم و سیاه ...

... ز آتش سودای بت سیم بر

ناله برآورد و فغان ساز کرد

عاشقی و بی خودی آغاز کرد ...

... نهاده جلوه ای از خویش در سروسهی بالا

عنا دل را از آن آمد فغان و ناله و زاری

قماری را ازین باشد خروش و شیون و غوغا ...

... اگر در دام بودش دانه ای چند

فغان ما ز هشیاریست مجمر

دریغ ازناله مستانه ای چند ...

... سیلی که صد ره آمد و ما را خراب دید

نه گرفتار بود هر که فغانی دارد

ناله مرغ گرفتار نشانی دارد ...

... تو شاهی و غم بر آستانت

یعنی که فغان ز پاسبانت

و له ایضا درخطاب به عشق ...

... ز دیر و کعبه نمودی جمال خویش و ز عشقت

فغان و غلغله از جان خاص و عام بر آمد

تا زلف و خال سوی رخت راهبر شدم ...

... ندانم وصل وهجران چیست وزجانان چه می خواهم

همی دانم که دلدارم به کام است و فغان دارم

... که سوی خود خواندش دریای آب

نیست نی را قدرتی در این فغان

ناله نایی است این در وی عیان ...

... صوت نایی داند این آواز نی

جرم عاشق چیست ز افغان و خروش

چون که درد عشق نگذارد خموش ...

... وزو در دل جمالی یافت عارف

فغان برداشت آن کاینجاش جویید

ندا در داد این کز ماش جویید ...

... بت کجا سجده کرده فرزانه

بت پرستان فغان برآوردند

وز دو سو درگرفت افسانه ...

... چون نعره کشد کوسش در هقعه ز بیمش

از جان بداندیش بر افلاک فغان رفت

هرجا که پی رزم کند عزم به رغبت ...

... ازو بپرس که ابروی چون کمان دارد

فغان که مرده ام از هجر و آرزوی وصال

مرا ز هستی خود باز درگمان دارد ...

... ز مرز خنج تا خاک غوریان دارد

هنوز چهره افغان گروه را تیغت

ز اشک حادثه همرنگ ارغوان دارد ...

... مانا جمال حور ازو در خلد رضوان پرورد

در خم روان دارد همی زان رو فغان دارد همی

در جام جان دارد همی زان جان پژمان پرورد ...

... در دست دشمن تو زبانی شود سنان

تا سر کند فغان و بر او نوحه گر شود

شاهاگر این قصیده شود مر ترا پسند ...

... نیوشاگوش او را چاشی بخشای یک رامش

فغان بربط و سورغین نوای شندف و مزهر

دلارارای او را تهنیت آرای یک خواهش ...

... چوکرد آهوی خاور به برج شیر وطن

به عزم چالش افغان خدا ز ری به هرات

سپه کشید و برانگیخت عزم را توسن ...

... هوا به برکند از گرد جامه ادکن

ازین خبر دل افغان خدا چنان لرزید

که روز گرما در دست خلق بابیزن ...

... بسی نرفت که از ترکتاز لشکر شاه

ز فوج افغان بر اوج چرخ شد شیون

ز مویه چهره هریک چو رود آمویه ...

... گزید جای درو چون شعیب در مدین

ز کار شاه به افغان خدا رسید خبر

ژکید و بر رخش از غم چکید اشک حزن

گواژه راند به دستور خویش و از دل ریش

فغان کشید و برو طیره گشت کای کودن

نگفتمت ز پی جنگ ساز رنگ مکن ...

... ز دیده راند و ز دل چاک زد به پیراهن

ز بسکه مویه و افغان و اشک و آه و اسف

ز بسکه ناله و فریاد و ریو و بند و شکن ...

... ز جان جیش به جلاب عیش جوش محن

بسی نرفت که افغان خدا ز سختی کار

فغان کشیده پی چاره گشت دستان زن

گسیل کرد بزرگان و موبدان و ردان ...

... دل ساغر و خون باده غصه ساقی

مطرب غم و نی سینه نغمه افغان

آشفته دلم از هوای دلبر ...

... گاه از پی تسکین جان مسکین

سرکرده فغان چون هزاردستان

گه داغ نهادم چو لاله بر دل ...

... رمحت که از آن مار یار تیمار

تیغت که از آن شیر جفت افغان

خور خیره شود وقت وقعه از این ...