حدیث عشق به طومار در نمی‌گنجد
بیان دوست به گفتار در نمی‌گنجد
سماع انس که دیوانگان از آن مستند
به سمع مردم هشیار در نمی‌گنجد
میسرت نشود عاشقی و مستوری
ورع به خانهٔ خمار در نمی‌گنجد
چنان فراخ نشسته‌ست یار در دل تنگ
که بیش زحمت اغیار در نمی‌گنجد
تو را چنان که تویی من صفت ندانم کرد
که عرض جامه به بازار در نمی‌گنجد
دگر به صورت هیچ آفریده دل ندهم
که با تو صورت دیوار در نمی‌گنجد
خبر که می‌دهد امشب رقیب مسکین را
که سگ به زاویهٔ غار در نمی‌گنجد
چو گل به بار بود همنشین خار بود
چو در کنار بود خار در نمی‌گنجد
چنان ارادت و شوق‌ست در میان دو دوست
که سعی دشمن خونخوار در نمی‌گنجد
به چشم دل نظرت می‌کنم که دیدهٔ سر
ز برق شعلهٔ دیدار در نمی‌گنجد
ز دوستان که تو را هست جای سعدی نیست
گدا میان خریدار در نمی‌گنجد
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر درباره عمق و شدت عشق و محبت است که فراتر از کلمات و بیان می‌باشد. شاعر به این نکته اشاره می‌کند که عشق حقیقی و احساسات عمیق نمی‌توانند در قالب‌های معمولی جا بگیرند و از این رو نمی‌توان آنها را به سادگی بیان کرد. همچنین وجود یار و محبوب در دل شاعر چنان پررنگ است که هیچ چیز دیگری نمی‌تواند جایگزین آن شود. شاعر همچنین به تضادها و سختی‌های عشق، نظیر جدایی و حسادت، اشاره می‌کند و به نوعی از احساسات انسانی و پیچیدگی‌های آن پرداخته است. در نهایت، این شعر احساس گمگشتگی در میان عشق و دوست‌داشتن را به تصویر می‌کشد.
داستان عاشقی چیزی نیست که بتوان آن را در نامه و دفتر جای داد و سخن، توانایی مسایل مربوط به دوست را ندارد. [ حدیث: سخن، ماجرا، افسانه و داستان / طومار: نامه و دفتر / بیان: شرح و تفضیل، دلیل و اثبات /تناسب: حدیث، بیان، گفتار ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
سرود و پایکوبی انس و الفت که شیفتگان در اثر شنیدن آن سرمست می‌شوند، چیزی نیست که مردم هوشیار بتوانند آنرا بشنوند. [ سماع: نغمه و آواز -> بیت سوم غزل ۷۱ / انس: دوستی و مودت، خرمی / مست: بی‌خویش، شوریده / سمع: گوش / تضاد: بین دیوانه و مست و با هوشیار /جناس اشتقاق: سماع، سمع ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
عشق ورزیدن و پرهیزگار ماندن با هم میّسر نخواهد شد، همان طور که ورع و پرهیز در خانهٔ مِی فروش یافت نمی‌شود. [میّسر شدن: ممکن شدن، انجام یافتن / مستوری: تقوا و پاکدامنی، نجابت و پارسایی / ورع: پارسایی و پرهیزگاری / خمّار: باده فروش / تضاد: عاشقی و مستوری / تناسب: مستوری و ورع ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
دوست آنچنان در همه جای دلِ تنگ ما قرار گرفته است که دیگر جایی برای ازدحام و مزاحمت بیگانگان باقی نمانده است. [ فراخ نشستن: پهن و گسترده نشستن، جای‌گیر شدن / اغیار: جمع غیر، نامحرمان و بیگانگان / تضاد: فراخ، تنگ / ایهام: زحمت ۱_ رنج و دردسر ۲_ انبوهی و ازدحام ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
من تو را آنچنانکه هستی نمی‌توانم توصیف نمایم، درست همان طور که عرضه کردن جامهٔ مرغوب، در مقابل جامه‌های دیگر، در بازار آسان نیست. [ صفت کردن: ستودن، توصیف کردن / عرض جامه: عرضهٔ جامه و متاع ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
دیگر عاشق چهره و هیأت هیچ آفریده‌ای نخواهم شد، زیرا با وجود تو نقش‌های بر دیوار ارزشی ندارند. [ صورت آفریده: ظاهر مخلوقات / با تو: در برابر و تقابل تو / کنایه: دل دادن (عاشق شدن، توجه کردن) / جناس تام: میان دو صورت ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
امشب چه کسی به رقیب خبر می‌دهد که در زاویهٔ خلوتگزینی ما که یار غار هستیم، جایی برای او که همانند سگ است وجود ندارد؟ [ رقیب: -> بیت نهم غزل ۸ / مسکین: درمانده و بیچاره / زاویه: کُنج و بیغوله / رقیب به سگ تشبیه شده است.] - منبع: شرح غزلهای سعدی
آنگاه که گل بر روی درخت باشد، خار در کنارش دیده می شود، اما وقتی گل ( معشوق ) در کنار آدمی باشد، جایی برای خار وجود نخواهد داشت. [ بار: شاخه / کنار: پهلو و آغوش / تضاد: گل به خار / جناس لاحق: بار، خار ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
میان دو دوست آنچنان خلوص و اشتیاقی هست که تلاش دشمن خونخوار برای بر هم زدن این انس جایی ندارد. [ ارادت: دوستی از روی اخلاص و توجّه خاص / تضاد: دوست، دشمن ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
با دیدهٔ باطن به تو می نگرم، زیرا چشم سر در اثر نوری که از آتش رخسارت بر می‌خیزد، توان نگریستن به تو را ندارد. [ چشم دل: چشم باطن و بصیرت / دیدار: چهره / نظر: نگاه ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
تو با دوستان بسیاری که گِردت را گرفته‌اند، به سعدی توجّهی نداری، آری، گدا در میان خریداران جایی ندارد. - منبع: شرح غزلهای سعدی / دکتر محمدرضا برزگر خالقی / دکتر تورج عقدایی
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
می‌خواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۸ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.