اگر پای در دامن آری چو کوه
سرت ز آسمان بگذرد در شکوه
زبان درکش ای مردِ بسیاردان
که فردا قلم نیست بر بیزبان
صدفوار گوهرشناسانِ راز
دهان جز به لؤلؤ نکردند باز
فراوانسخن باشد آکندهگوش
نصیحت نگیرد مگر در خموش
چو خواهی که گویی نفس بر نفس
حلاوت نیابی ز گفتارِ کس
نباید سخن گفت ناساخته
نشاید بریدن نینداخته
تأمّلکنان در خطا و صواب
به از ژاژخایانِ حاضرجواب
کمال است در نفسِ انسان سخُن
تو خود را به گفتار ناقص مکُن
کمآواز هرگز نبینی خجل
جوی مشک بهتر که یک توده گل
حذر کن ز نادانِ دهمَردهگوی
چو دانا یکی گوی و پرورده گوی
صد انداختی تیر و هر صد خطاست
اگر هوشمندی یک انداز و راست
چرا گوید آن چیز در خفیه مرد
که گر فاش گردد شود رویزرد؟
مکن پیشِ دیوار غیبت بسی
بود کز پسش گوش دارد کسی
درونِ دلت شهربند است راز
نگر تا نبیند درِ شهر باز
از آن مردِ دانا دهاندوختهست
که بیند که شمع از زبان سوختهست
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به مسألهی گفتار و سکوت و اهمیت آن در زندگی میپردازد. شاعر به این نکته اشاره میکند که انسانها باید در اعمال و سخنان خود دقت کنند. او تأکید میکند که صدای کم و گفتار سنجیده بهتر از پرگویی و بیپروایی است. همچنین، انسان دانا باید از غیبت و شایعات دوری کند و رازهای درون خود را محفوظ نگه دارد. در نهایت، شاعر به این نکته اشاره دارد که گاهی سکوت و عدم بیان حقایق، به بهتر شدن وضعیت کمک میکند و شناخت عمیق از خود، رمز موفقیت است.
اگر مثل کوه گوشه گیری کنی و یک جا ثابت و ساکت بنشینی در شکوه و سربلندی به بالاترین مقام دست پیدا میکنی. (پای در دامن آوردن کنایه از گوشه گیری و سکوت است.)
زبان درکشيدن: کنايه از خاموش شدن، سکوت کردن / فردا: روز قيامت / بی زبان: شخص ساکت و کم سخن (اينجا) لال / نبودن قلم بر کسی: کنايه از مورد بازخواست قرار نگرفتن کسی. معنی: ای انسان آگاه سکوت اختيار کن زيرا که در روز قيامت، بی زبان از نظر گفتار بازخواست و مواخذه نخواهد شد.
انسان های آگاه فقط موقع گفتن سخنان با ارزش دهان باز می کنند همان طور که صدف فقط موقع بيرون آوردن مرواريد دهان باز می کند.
شخص پر حرف، گوشش سنگين و ناشنوا است و فرصت شنيدن سخنان ديگران را ندارد و نصيحت فقط در انسان خاموش و ساکت تأثير دارد. آکنده گوش: ناشنوا
اگر بخواهی پيوسته و دم به دم سخن بگويی و پرحرفی کنی، بی شک نصيحت و شیرینی سخن ديگری را نخواهی شنيد.
نبايد نسنجيده و بدون فکر سخن گفت. همان طور که بدون اندازه گرفتن، بريدن پارچه شايسته نيست.
خاييدن: جويدن/ ژاژ : گياهی بی مزه و خاردار که شتر آن را از زمين می کند و می جود و نمی تواند آن را نرم کند. / ژاژ خاييدن: کنايه از بيهوده سخن گفتن / معنی: کسانی که در خوب و بد و يا درست و نادرست بودن سخن خود درنگ و انديشه می کنند بهتر از ياوه گويان حاضر جواب هستند.
اگر چه سخن گفتن نشانه ی کمال انسان است. پس تو خود را با پر حرفی و سخن نسنجيده، بی ارزش و خوار مکن. / گفتار: در اينجا منظور پرحرفی و سخن نسنجيده است.
هرگز شخص کم حرف و سنجيده گوی را خجل نمی بينی همان طور که يک ذره مشک معطر بهتر از يک توده گل بی ارزش است.
از افراد نادان پر حرف که به اندازه ی ده تن حرف می زنند دوری کن، مثل افراد دانا کم گوی و گزيده گوی.
بسيار حرف زدی و پرگويی کردی و تمام آن ها خطا و اشتباه بود. اگر انسان دانایی هستی، کلامت را کوتاه ولی درست بيان کن.
چرا انسان در نهان حرفی را به زبان بیاورد که اگر آشکار شود باعث شرمندگی و سرافکندگی او شود؟
در کنار ديوار هم از کسی غيبت و بدگويی نکن، زیرا ممکن است که کسی پشت ديوار، دزديده به سخنان شما گوش دهد.
سِرّ و راز در درون تو زندانی است، مواظب باش تا با حرف زدن بی جا راز دلت آشکار نشود.
انسان دانا به این علت سکوت کرده است که می بيند شمع به خاطر زبانش (زبان داشتن شمع: تشخیص) می سوزد و اگر اين زبان را نداشت نمی سوخت.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۲۲ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.