گنجور

 
نسیمی

دل از عشق پری‌رویان دل من برنمی‌گیرد

مده پند من ای ناصح که با من درنمی‌گیرد

حدیث توبه و تقوی مکن پیش من ای واعظ

که با من هرچه می‌گویی به جز ساغر نمی‌گیرد

خیال دست رنگینش حمایل کرده‌ام زان رو

که در خاطر مرا نقشی از این خوش‌تر نمی‌گیرد

به خورشید رخش زان رو تفأل می‌کند جانم

که عاشق فال دولت را به هر اختر نمی‌گیرد

الا ای ساقی وحدت، به پیش پیر میخانه

گرو کن خرقه خود را، به ما دفتر نمی‌گیرد

دل من با لب لعلش گرفت الفت به جان زان رو

که جز پیوند روحانی در آن جوهر نمی‌گیرد

ز دست دلبر ساقی نگیرد جام جز عارف

مرقع‌پوش رعنا را رها کن گر نمی‌گیرد

به خلوتخانه طاعت مکن ارشادم ای صوفی

که جز کوی مغان، عارف ره دیگر نمی‌گیرد

نسیمی گرچه اشعارت به گوش دلبران هر یک

دُرّ شهوار می‌آید ولی بی‌زر نمی‌گیرد

 
 
 
فانوس خیال: گنجور با قلموی هوش مصنوعی
جهان ملک خاتون

ز مهر روی خوب تو دلم دل بر نمی‌گیرد

به جز سودای زلف تو مرا در سر نمی‌گیرد

بیا جانا به بر گیرم که طاقت طاق شد ما را

که دل جز سرو آزادت کسی در بر نمی‌گیرد

به هر زاری که می‌گریم به هر سازی که می‌سوزم

[...]

حافظ

دلم جز مِهرِ مَه رویان، طریقی بر نمی‌گیرد

ز هر در می‌دهم پندش، ولیکن در نمی‌گیرد

خدا را ای نصیحتگو، حدیثِ ساغر و مِی گو

که نقشی در خیالِ ما، از این خوشتر نمی‌گیرد

بیا ای ساقی گُلرُخ، بیاور بادهٔ رنگین

[...]

صائب تبریزی

فسون صبر در دل‌های پرخون در نمی‌گیرد

چو دریا بیکران افتد به خود لنگر نمی‌گیرد

سیاهی بر سر داغ من آتش زیر پا دارد

ز شوخی اخگر من گرد خاکستر نمی‌گیرد

غرض از زندگی نام است، اگر آب خضر نبود

[...]

مشاهدهٔ ۱ مورد هم آهنگ دیگر از صائب تبریزی
واعظ قزوینی

میان عشق و ننگ و نام، الفت درنمی‌گیرد

به ترک سر، کله را آشنایی سر نمی‌گیرد

نپوید، بی‌دلیل راست‌رو، راه طلب سالک

قلم، آری سراغ ره جز از مسطر نمی‌گیرد

بنه ای سرفرازی، پا ز سر ما خاکساران را

[...]

مشاهدهٔ ۲ مورد هم آهنگ دیگر از واعظ قزوینی
حاجب شیرازی

نمی‌دانم چرا ساقی به کف ساغر نمی‌گیرد

سر آمد دور مشتاقان چرا، از سر نمی‌گیرد

رقیبان را نمی‌دانم چرا، از در نمی‌راند

غرض آن ماه‌عارض تا کی از جوهر نمی‌گیرد

تو را دامان عصمت گیرد آخر خون مشتاقان

[...]

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه