گنجور » خیام » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۲۱

خیام » رباعیات »

رباعی شمارهٔ ۲۱

تا چند زنم به روی دریاها خشت

بیزار شدم ز بت‌پرستان کنشت

خیام! که گفت دوزخی خواهد بود؟

که رفت به دوزخ و که آمد ز بهشت؟

حاشیه‌ها

با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.

وزن:	مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی)
قالب شعری:	رباعی
منبع اولیه:	ویکی‌درج
تعداد ابیات:	۲

خلاصه

تا کی کار بیهوده انجام بدهم، از بت پرستان (درکل پرستش و پرستندکان) خسته شدم، چه کسی گفته دوزخ وجود دارد؟ خیام در اینجا، کل قضیه پرستش را زیر سوال می‌برد و آن را کار بیهوده و عبثی می‌داند. و برای اثبات حرفش دلیل می‌آورد که کسی به دوزخ نرفته و کسی از بهشت نیامده است که به ما خبر از وجودش بدهد؟

برگردان به زبان ساده

# تا چند زنم به روی دریاها خشت

بیزار شدم ز بت‌پرستان کنشت

تا کی بر روی دریا خانه بسازم(منظور کار بیهوده کردن)؛ من از پرستندگان بیزارم.

# خیام! که گفت دوزخی خواهد بود؟

که رفت به دوزخ و که آمد ز بهشت؟

ای خیام! چه کسی گفته بعد از مرگ دوزخی وجود خواهد داشت؟ چه کسی به دوزخ وارد شده و چه‌کسی از بهشت آمده است؟!

رونوشت متن رونوشت نشانی نمای مشابه کتابهای چاپی (فقط رایانه)

حاشیه‌ها

حاشیه‌ها

حاشیه‌ها

رباعی شمارهٔ ۲۱ به خوانش داوود ملک زاده
می‌خواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.

رباعی شمارهٔ ۲۱ به خوانش زهرا بهمنی

رباعی شمارهٔ ۲۱ به خوانش نازنین بازیان

رباعی شمارهٔ ۲۱ به خوانش علی قلندری

فعال یا غیرفعال‌سازی قفل متن روی خوانش من بخوانم

حاشیه‌ها

پیشنهاد مشق شعر

حاشیه‌ها

ابوسعید ابوالخیر » رباعیات نقل شده از ابوسعید از دیگر شاعران » رباعی شمارهٔ ۱۵۸

سیمابی شد هوا و زنگاری دشت

ای دوست بیا و بگذر از هرچه گذشت

گر میل وفا داری اینک دل و جان

ور رای جفا داری اینک سر و تشت

مشاهدهٔ ۲ مورد هم آهنگ دیگر از ابوسعید ابوالخیر

قطران تبریزی » دیوان اشعار » رباعیات » شمارهٔ ۱۸

بالات بود بسان سروان بهشت

با خال تو خال حور فردوسی زشت

رضوان که همی عنبر زلف تو سرشت

یک نقطه همی چکید و بستوده بهشت

مسعود سعد سلمان » دیوان اشعار » رباعیات » شمارهٔ ۵۸

آن شیر که او به صید جز شیر نکشت

گشت از پس آن خوابگهش چون خرخشت

مسعود ملک نخست یک زخم درشت

زد بر مغزش چنانکه بگذشت از پشت

خیام » رباعیات » رباعی شمارهٔ ۲۶

چون چرخ به کام یک خردمند نگشت

خواهی تو فلک هفت شمر‌، خواهی هشت

چون باید مرد و آرزوها همه هشت

چه مور خورَد به گور و چه گرگ به دشت‌!

مشاهدهٔ ۸ مورد هم آهنگ دیگر از خیام

امیر معزی » رباعیات » شمارهٔ ۴۳

در راه نسا ای ملک پاک سرشت

جز سنگ ندیدم به دل سبزه و کشت

دوزخ دره‌ای گذاشتم ناخوش و زشت

چون پیش تو آمدم رسیدم به بهشت

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه

حاشیه‌ها

معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است

حاشیه‌ها

حاشیه‌ها

تا به حال ۲۰ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...

حمید در ‫۱۲ سال و ۷ ماه قبل، چهارشنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۲، ساعت ۲۱:۱۵ نوشته:

کاشی ها رنگ برنگ جفت همند
بی تکلف همه دل تنگ همند
هر کدام نعره کشان دم بزنند
هر کدام نقش مکمل به نقش دگرند
هر انسانی خودش بهشت و جهنم برای خودش درست میکنه. تصور کن ادمی رو که بد نبینه بدی نکنه وتمام وجودش شور و عشقه .عاشق وجود خودش و دیگران و از سر تا به پا امید به زندگی؟ اگه به جای خود خواهی عاشق خودمون باشیم همیشه تو بهشتیم .چه فرقی میکنه چی مال کیه ما چی از اون میفهمیم؟ این مهمه

reply flag link

فاطمه دِل سَبُک (مهر۱۳۲۵ - تیر۱۴۰۲/یزد) در ‫۱ سال و ۶ ماه قبل، شنبه ۱۹ خرداد ۱۴۰۳، ساعت ۲۲:۵۰ پاسخ داده:

تا چند زنم به رویِ دریاها خِشت?! / بیزار شدم زِ بت‌پرستان کِنِشت

خیام ، که گفت دوزخی خواهد بود?! / که رفت به دوزخ و که آمد زِ بهشت?!

غزل ۸۰ دیوان حافظ دقیقا شرح این رباعی است, حتی حافظ تعمدا از کلمات خشت, کنشت, بهشت,... استفاده کرده است!

۱ عیبِ رندان مَکُن ای زاهدِ پاکیزه‌سرشت / که گناهِ دگران بر تو نخواهند نوشت

۲ من اگر نیکم و گر بد تو برو خود را باش / هر کسی آن دِرَوَد عاقبتِ کار، که کِشت

۳ همه کس طالبِ یارند چه هشیار و چه مست / همه جا خانه یِ عشق است چه مسجد چه کِنِشت

۴ سرِ تسلیمِ من و خشتِ درِ میکده‌ ها / مدعّی گر نکند فهمِ سخن، گو سر و خشت

۵ نا امیدم مکن از سابقه یِ لطفِ ازل / تو پسِ پرده چه دانی که که خوب است و که زشت

۶ نه من از پرده یِ تقوا به درافتادم و بس / پدرم نیز بهشتِ ابد از دست بِهِشت

۷ حافظا روزِ اَجَل گر به کف آری جامی / یک سر از کویِ خرابات بَرَندَت به بهشت

بازرگان> میسان>عراق > هشتم ژوئن ۲۰۲۴

reply flag link

داود در ‫۹ سال و ۷ ماه قبل، یکشنبه ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۵، ساعت ۰۹:۲۴ نوشته:

سلام
بنده تحصیلات و مطالعلتم در زمینه شعر نیست. اما فکر میکنم بیت دوم به صورت زیر صحیح باشد:
خیام! که گفت دوزخی خواهد بود؟
که رفت به دوزخ و که آمد ز بهشت؟

reply flag link

هومن در ‫۹ سال و ۲ ماه قبل، دوشنبه ۱۹ مهر ۱۳۹۵، ساعت ۲۰:۱۹ نوشته:

در آخر مصرع های یک و سه و چهار باید علامت سوال گذاشته شود.

reply flag link

ATAA در ‫۹ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۰ مهر ۱۳۹۵، ساعت ۱۵:۳۸ نوشته:

خشت بر دریا زدن . کنایه از کار بیهوده کردن است
نیکخواهانم نصیحت می‌کنند
خشت بر دریا زدن بی‌حاصلست

reply flag link

ATAA در ‫۹ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۲۰ مهر ۱۳۹۵، ساعت ۱۵:۴۱ نوشته:

که رفت به دوزخ و که آمد ز بهشت
افرادی چنان برای مردم از بهشت و جهنم میگویند که گویی همین الان از آنجا آمده اند و همه چیز را به چشم خود دیده اند.

reply flag link

مریم در ‫۹ سال قبل، یکشنبه ۱۴ آذر ۱۳۹۵، ساعت ۱۱:۵۹ نوشته:

به نظر میاد که وزن شعر مفعول مفاعلن مفاعیلن فاع است یعنی بحر هزج مثمن اخرب مقبوض ازل

reply flag link

... در ‫۷ سال و ۱۱ ماه قبل، پنجشنبه ۲۸ دی ۱۳۹۶، ساعت ۲۱:۱۶ نوشته:

چند زنی یعنی چیدن.
لذا چیدن آجر بر روی دریا کنایه از بیهوده کار کردنه.

reply flag link

بهرام مشهور در ‫۶ سال و ۹ ماه قبل، دوشنبه ۶ اسفند ۱۳۹۷، ساعت ۲۲:۴۰ نوشته:

تا آنجایی که در کتابها خوانده و یادم هست ، صورت درست رباعی اینگونه است :
تا چند زنم بروی دریاها خشت
بیزار شدم ز بت‌پرستان و کنشت
خیام !که گفت دوزخی خواهد بود ؟
که رفت بدوزخ و که آمد ز بهشت

reply flag link

Khayyamist در ‫۶ سال و ۶ ماه قبل، پنجشنبه ۹ خرداد ۱۳۹۸، ساعت ۰۸:۰۰ نوشته:

در بیت اول خیام مظورش تنها بت پرستانی که چوب و سنگ می پرستند نیست، بلکه افرادی را می گوید که از خدا برای خود بت ساخته اند و با توصیفات و تصاویری که از خدا و بهشت و جهنم و... برای خود می سازند در واقع بر روی دریاها خشت می چینند.

reply flag link

محمد در ‫۶ سال و ۲ ماه قبل، جمعه ۵ مهر ۱۳۹۸، ساعت ۱۶:۵۸ نوشته:

خوانش بیت دوم ایراد دارد. همانطور که دوستان هم ذکر کرده اند خیام مورد خطاب قرار می دهد خودش را. ای خیام، چه کسی گفت که دوزخی وجود خواهد داشت؟

reply flag link

ساکت در ‫۶ سال و ۲ ماه قبل، دوشنبه ۱۵ مهر ۱۳۹۸، ساعت ۰۸:۱۸ نوشته:

آنچه به تردید ما در انتساب این رباعی به خیام دامن میزند مضامین سطحی به کار رفته در مصرعهای آن است که با هیچ یک از مختصات رباعیات اصیل خیام از جمله حیرت و پرسش از آغاز و انجام جهان یا شادی طلبی و اغتنام فرصت ارتباط ندارد و جز تضرع و زاری و سرزنش و تشبیه مسلمانان به بت پرست در بیت اول و انکار دوزخ و بهشت تنها به این دلیل که کسی به آنجا نرفته یا از آنجا بازنگشته است در بیت دوم، حرف و حکمت نو و عمیقی در این رباعی دیده نمیشود. ضمن این که کنشت در اصل محل عبادت یهودیان و نه بت پرستان است، هر چند که گاهی مترادف با دیر و صومعه نیز به کار برده شده است.

reply flag link

جمشید در ‫۶ سال و ۱ ماه قبل، پنجشنبه ۲ آبان ۱۳۹۸، ساعت ۰۹:۰۵ نوشته:

تا چند زنم به روی دریاها خشت :
منظور کار بیهوده کردن است که با توجه به ادامه ی شعر مشخص می شود که شاعر از برخی کارهای باطل در تفکرات دینی انتقاد کرده است.
بیزار شدم ز بت پرستان کنشت:
در اینجا شاعر از ظاهر پرستان دینی - که با مطالعه ی سایر اشعار این شاعر ، به مخالفت ایشان با بزرگ منسبان ظاهر گرای ادیان می توان پی برد - بیزاری جسته است .
خیام که گفت دوزخی خواهد بود
در این مصرع جایگاه " علامت گذاری دستوری" گذاری بسیار حائز اهمیت است :
1- خیام که گفت دوزخی خواهد بود .
یعنی : خیام خودش را دوزخی می داند
2- خیام ! که گفت دوزخی خواهد بود ؟
اگر " که " در این مصرع به " چه کسی " تعبیر شود ، گویی شاعر تفکرات خیام را قبول دارد و در مقام دفاع برآمده و کسانی را که خیام را دوزخی دانسته اند مورد عتاب قرار می دهد.
3- خیام ! که گفت : دوزخی خواهد بود ؟
معنی می شود که شاعر از خیام می پرسد - پرسش و پاسخ درونی - چه کسی گفته است که دوزخی هم هست و وجود بهشت و دوزخ را - آنچنان که در مصرع آخر به صراحت می گوید - نفی می کند

reply flag link

امیرالملک در ‫۵ سال و ۷ ماه قبل، پنجشنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۹، ساعت ۱۶:۵۸ نوشته:

با ساکت در حاشیه‌ی این رباعی متفقم. هر یاوه‌گوی خرد اندیشه‌ و کج‌فهم بیچاره‌ای که بوده نمی‌دانم چه بهره‌ای از سر خصم خیام داشته و چه بسا ریاعیات دیگری هم در پوستین خیام انداخته. بگذریم.بت پرستی خشت بر دریا زدن نیست، خشت در لاهوت زدن است. خیام بت پرست است و نه بیزار از بت. بت پرست نه در کنشت است و بلکه در بتکده و خرابات است. خیامی که جام و بت و بربط را در مقابل بهشت داده. بت پرستی را خشت بر آب نداند. چه پوچی و وهمی ریزد از صورت بی‌معنای بیت دوم. اگر خیام صورت‌گر معنی است معنایی در پس این انکار بی غرض نیست. انکار دوزخ و بهشت به سبب بی شاهدی. خط کش که صورت دروغ است این رباعی نه صورت معنی.

reply flag link

مظفر طاهری در ‫۵ سال و ۳ ماه قبل، پنجشنبه ۲۰ شهریور ۱۳۹۹، ساعت ۱۴:۰۳ نوشته:

در تاریخ می بینیم که به بزرگان و آزاداندیش های ما معمولا انگ کافری زده اند و مردم نادان را علیه آنها تحریک نموده اند چه بسا خیام نیز از این آزارها به ستوه آمده باشد و نالیده باشد که:
-تا کی برای نادانها توجیه و دلیل بیاورم و کار بیهوده کنم(خشت زدن بر آب)
-از ریاکاران بیزار شدم چون ریشه دشمنی آنها حسادت است و بهتان می زنند و تکفیر میکنند( بت پرست کنشت کنایه از ریاکار زیرا در کنشت آتش مقدس است نه بت).
-کسانی مدعی هستند خیام کافر و جهنمی است. چه کسی از دوزخ یا بهشت آمده که این ادعا را ثابت کند؟

reply flag link

ملیکا رضایی در ‫۴ سال و ۴ ماه قبل، جمعه ۱۵ مرداد ۱۴۰۰، ساعت ۱۸:۲۵ نوشته:

در فیلم برباد رفته رت باتلر در جواب اسکارلت گفت که جهنم در همین دنیا هست ...

...

به راستی آیا مکانی با نام بهشت هست ؟یا جهنم ؟

هست !مطمئنا هست ؛

اما باید بدانیم که همین دنیا هم بهشت و جهنم هست و باید به این توجه کنیم که دوری از خدا جهنم هست نه قرار گرفتن در جهنم .

reply flag link

حبیب شاکر در ‫۳ سال و ۱۰ ماه قبل، جمعه ۲۹ بهمن ۱۴۰۰، ساعت ۱۲:۲۳ نوشته:

بیهوده بود به آب دریا زد خشت

یا آنکه برآن نقش زد و چیز نوشت

جز رب نبود اگه از این راز کسی

که اهل جهنم است و که اهل بهشت

تشکر

reply flag link

علی اکبر رستگار در ‫۱ سال و ۷ ماه قبل، یکشنبه ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۳، ساعت ۱۴:۰۳ نوشته:

شیوه بحث و جدل معمول با آیات منطقی و روشنگر قرآن کریم، این گونه است که سخن باطلی را آب و رنگ داده و جلوه می دهند و با آن آیات الهی و بهشت که بشارتش در قرآن آمده و جهنمی که از آن ترسانده را مسخره می کنند مثلاً سخن باطلی چون "مگر کسی از بهشت و جهنم برگشته که خبرش را برایتان بیاورد" را به شعر درآورده و درست و یا نادرست آن را به خیام رحمة الله علیه هم نسبت می دهند تا موجه تر جلوه کند(تعداد اشعاری که به او نسبت می دهند از 80 تا 1200 رباعی متغیر است بنابراین در مورد هیچکدام نمی توان به یقین گفت که از خیام است)، اما برای نقض این استدلال کافیست توجه کنید که همین متنی که در حال خواندن آن هستید از طریق اینترنت در اختیار شما قرار گرفته که توسط امواج الکترومغناطیسی منتقل می شود که قابل دیدن نیستند پس ندیدن چیزی دلیل نبودنش نیست غیر از اینکه سخنی که بر خلاف قرآن کریم است قابل اعتنا نیست حتی اگر به معصومین علیهم السلام نسبت داده شود

برای مطالعه چهار دلیل برای اثبات این که قرآن کریم سخن پروردگار و معجزه است همچنین مقایسه بین نسخه 1440 سال پیش و امروزی قرآن کریم، روی این لینک کلیک کنید

پیوند به وبگاه بیرونی

reply flag link

فاطمه دِل سَبُک (مهر۱۳۲۵ - تیر۱۴۰۲/یزد) در ‫۱ سال و ۶ ماه قبل، یکشنبه ۲۷ خرداد ۱۴۰۳، ساعت ۱۷:۵۲ نوشته:

تا چند زنم به روی دریاها خشت

خیام وسعت جهل و نادانیِ افرادِ متعصب و متحجر رو به بزرگی دریا تشبیه کرده است! و هر کدام از این افراد را به دریایی جداگانه! برای همین خود را در برابر دریاهایی از نادانی می بیند که بحث و جدل با آنها همچون ساختن بر روی آب بی فایده می باشد!

بی زار شدم زِ بت پرستانِ کِنشت:

افرادی که بدون بینش و بصیرت خدا را می پرستند با بت پرستان هیچ تفاوتی ندارد, انسان با خدا پرستی باید به سوی آگاهی و دانش حرکت کند نه اینکه روز به روز متعصب تر و نفهم تر شده که باعث بیزاری خردمندانی نظیر خیام شود.

بازرگان> میسان> عراق, ۱۶ ژوئن ۲۰۲۴

reply flag link

فاطمه دِل سَبُک (مهر۱۳۲۵ - تیر۱۴۰۲/یزد) در ‫۱ سال و ۶ ماه قبل، دوشنبه ۲۸ خرداد ۱۴۰۳، ساعت ۱۰:۱۰ نوشته:

خیام ، که گفت دوزخی خواهد بود

که رفت به دوزخ و که آمد ز بهشت

به قولِ حافظ:

نا امیدم مکن از سابقه یِ لطفِ ازل

تو پسِ پرده چه دانی که که خوب است و که زشت

reply flag link

جلال ارغوانی در ‫۱ سال و ۲ ماه قبل، جمعه ۳۰ شهریور ۱۴۰۳، ساعت ۰۱:۵۶ نوشته:

وزن شعر

مفعول مفاعیل مفاعیل فعل

reply flag link

برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.

	غیرفعال و فعال کردن دوبارهٔ حالت چسبانی نوار ابزار به بالای صفحات
	راهنمای نوار ابزار
	پیشخان کاربر
	اشعار و ابیات نشان‌شدهٔ کاربر
	اعلان‌های کاربر
	ادامهٔ مطالعه (تاریخچه)
	خروج از حساب کاربری گنجور
	لغزش به پایین صفحه
	لغزش به بالای صفحه
	لغزش به بخش اطلاعات شعر
	فعال یا غیرفعال کردن لغزش خودکار به خط مرتبط با محل فعلی خوانش
	فعال یا غیرفعال کردن شماره‌گذاری خطوط
	کپی نشانی شعر جاری در گنجور
	کپی متن شعر جاری در گنجور
	همرسانی متن شعر جاری در گنجور
	نشان کردن شعر جاری
	ویرایش شعر جاری
	ویرایش خلاصه یا برگردان نثر سادهٔ ابیات شعر جاری
	شعر یا بخش قبلی
	شعر یا بخش بعدی

ورود به گنجور

رباعی شمارهٔ ۲۱