زهی کشیده جلال تو بر فلک دامن
زفرّ دولت تو عرصۀ جهان گلشن
خدایگان شریعت که جمله تاجروان
نهاده اند چو نرگس بحکم تو گردن
همه چو سرو در آزادی تو یک دستند
هرآن کجا که زبان آوریست چون سوسن
اگر تو سایه ازین خاک توده برداری
نگرددش پس از این آفتاب پیرامن
از آنکه سیم بصورت نوشته چون ستمست
گرفت طبع کریم تو سیم را دشمن
عبارتیست ز لفظ تو چشمۀ حیوان
کنایتیست زخلقت نسیم مشک ختن
تو همچو شمع زبان آوری از آن گردون
فتاده است بپای تو اندرون چو لگن
لطافت تو و جان همچو شیرومی با هم
سپهر و قدر تو با هم چو آب با روغن
ز عشق آنکه شود روی زین مرکب تو
زشکل انجم کیمخت چرخ شد چوسفن
تنور خاطر تو گرم دید خور دربست
فطیر خویش ، از آن گشت وجه او روشن
اگر چه هر نفس از هیبت تو باد صبا
زره در آب همی پوشد از پی مأمن
بیمن عدل تو زین پس شگفت نیست اگر
زمانه برکشد از سفت ماهیان جوشن
همیشه هست پراکنده دانۀ دل خصم
از آنکه بأس تو دادش بباد بر خرمن
چو شد زکوفتگی استخوانش آرد ، سزد
مسامش از متخلخل شود چو پرویزن
ز بخشش تو خداوند زرشد ار نی گل
نداشت هرگز جز پاره پاره پیراهن
سیاست تو اگر بانگ بر زمانه زد
بنات نعش بهم برفتدبشکل پرن
نسیم لطف تو گر بگذرد بگورستان
بخویش بر بدرد مرده همچو غنچه کفن
چو شمع از پی آویختن حسود ترا
بگردن اندر حبل الورید گشت رسن
زشوق آنکه نگارند نام تو بروی
بشست چهره بخون جگر عقیق یمین
زکلک تو که نظام امور عالم ازوست
نماند هیچ پراکنده جز که درّ عدن
ز فرط چرب زبانی چر پسته دلداری
زخنده رانی همواره باز مانده دهن
ز انقباض چو غنچه فراهم آید گل
گر از خلاف تو بویی برد صبا بچمن
بزرگوارا ! صدرا ! خدای داند و بس
که چون همی می گذرد حال من بسّر و علن
نیست حال من از هیچگونه نظم پذیر
ضرورتست مرا نظم حال خود کردن
منم بطاس فلک در عقیب هر لقمه
هزاران زخم بخاطر رسیده چون هاون
عجبتر آنکه چو خاییده گشت این لقمه
برون کند زدهانم برای دیگر تن
ز روزگار کناری گرفته ام زیراک
ضعیف حالم و دامن دراز چون سوزن
بسان قطره بخاک اوفتد ز جور فلک
چو ابر هر که ترقّی کند ز بحر سخن
نمی خوری غم کارم از آنکه گه گاهی
بدان فلکت با می فتد دامن
بجز من از کرمت هرکه هست محفوظست
لطیف طبع و گران جان وزیرک و کودن
زمن چه نادره صادر شدست تا دانم
که از چه رویم مستوجب فنون محن
دعا و مدحت بیگاه و گاه من بگذار
حقوق خدمت موروث و مکتسب بفکن
درن سفر که درو آن چنان که معلومست
بسی کشیدم رنج دل و عنای بدن
زگونه گونه مشقّت کشیده ام آنها
که ذکر آن بود از روی عقل مستهجن
پس از دو سال که در خدمتت تو پوییدم
بحسن عهد تو هرگز نداشتم این ظن
که چون لواحق خدمت شود بسابقه ضم
بود نصیب من از خدمت تو کرم و حزن
نگشت نان من افزون و حرمتم اینست
که نیست نزد تو بی آب تر زمن یک تن
تفقّدیم نفرموده یی که خود چونی؟
چه میخوری و کجایی ؟ چه کاره بی ؟ بچه فن
بدین امید پیمودم این نشیب و فراز
بدین هوس ببریدم من از دیار و وطن
امید ثانی حال از کجا بود چو مرا
زجام جور تو دردی دهند اوّل دن
فراغتیست ترا این زمانه بحمدالله
ز زندگانی و از مرگ صد هزار چو من
نهال جاه تو سر سبز و تازه می باشد
زمانه گو زجهان بیخ هستیم برکن
چو آب داد فلک تیغ سروریّ ترا
چه غم خوری که کند بار هیت قلب مجن
چو خاک باید خوردن مرا بمسکن خویش
رها کنم ، بروم. خاک بر سر مسکن
که دوست کام بغربت بمردن اولیتر
که با شماتت اعدامیان اهل و وطن
مراد من ز سپاهان تویی و گرنه مرا
نه خانه است در این شهر و نه ضیاع و نه زن
بخضرت تو چو باد قبول من بنشست
چه گرد خیزدم اکنون ازین دیار و دمن
ز عرض خوار همه کار خوار می گردد
مرا ز غزّت نفس است این همه شیون
نیم سبک سرو شادم بدین سخن زیراک
چو وزن دارد با زر برابرست آهن
زخدمتت نیم آخر بقوّت ارزانی
زهی کران مرغی کان نیرزدت ارزن
عروس طبعم دانی که جز برین صفّه
ندید سایۀ او آفتاب از روزن
چو پیش هرکس امروز من بعرض بروم
نه از من آید خوب و نه از تو مستحسن
دراز شد سخن ای مرد قصّه کوته کن
دعای فرض رها کرده یی زبهر سنن
برسم تهنیت آمد بدرگه عالی
هلال عید چو من قامتش گرفته شکن
مبارکت باد این روز عید چون شب قدر
شب زمانه بروز مرادت آبستن
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این متن غزلی از شاعری بزرگ است که به وصف جلال و عظمت قدرت و مقام یک شخصیت واقعی یا نمادین میپردازد. شاعر از زیبایی و لطافت کلام او میگوید و آن را به عناصر طبیعی مانند گل و سرو تشبیه میکند. او همچنین با ابراز عشق و احترام، بر اهمیت نقش این شخص در عدالت و سیاست تأکید میکند و اشاره میکند که بیوجود او، زندگی بیفایده و بیمعناست.
شاعر به دلتنگی و سختیهایی که در زندگی خود تحمل کرده، اشاره میکند و در عین حال به امید و آرزوهایی که از این شخصیت بزرگ دارد، تأکید میکند. در پایان، دعا و تبریکاتی را نیز به این شخصیت میفرستد و بر اهمیت و بزرگی او در زندگی مردم اشاره میکند.
هوش مصنوعی: عجب که عظمت تو بر آسمانها سایه افکنده و فضای جهان به برکت دولت تو، مانند بهشت گل و سرسبزی شده است.
هوش مصنوعی: خدایان دین و قانون که همگی بر آن پایهگذاری شدهاند، به فرمان تو مانند نرگسی که سرش را پایین کرده، مطیعاند.
هوش مصنوعی: همه مانند سروی در آزادی پرچم خود را به اهتزاز درآوردهاند و هر جا که صحبت کنی، مانند گلی زیبا و تازه خواهند درخشید.
هوش مصنوعی: اگر تو سایهی این خاک را برداری، دیگر در این آفتاب پیرامون، چیزی نخواهد ماند.
هوش مصنوعی: این شعر به این معناست که وقتی ظالمی به بدی بر کسی ظلم کند، ممکن است در دیگران هم احساس نفرت و دشمنی ایجاد کند. در واقع، اگر کسی بخواهد خود را با نادرستی و بیاحترامی به دیگری معرفی کند، باعث میشود که دیگران هم به او به چشم دشمن بنگرند.
هوش مصنوعی: عبارتی از کلام تو مانند چشمهای پر از حیات است و به نوعی به ویژگی خلقت نسیم خوشبو و معطر ختن اشاره دارد.
هوش مصنوعی: تو مانند شمعی هستی که از آسمان بر زمین افتاده است، و در زیر پای تو مانند یک ظرف (لگن) میدرخشد.
هوش مصنوعی: لطافت و زیبایی تو و روح تو مانند شیر و عسل است، و تقدیر و سرنوشت تو نیز مانند آب و روغن به هم نمیآمیزد و هر کدام دور از دیگریاند.
هوش مصنوعی: عشق تو باعث میشود که کسی از زیباییات چشم بگرداند، مانند ستارهای که به خاطر زیبایی شگفتانگیز خود، نور را از چرخش آسمان میگیرد و طراوتی دیگر به وجود میآورد.
هوش مصنوعی: دل من برای تو به شدت گرم است و مانند تنوری پرآتش میسوزد. خورشید نیز که در آسمان میتابد، کاملاً درخشان و روشن است و این نشاندهنده یاری و محبت تو به من است.
هوش مصنوعی: با وجود اینکه هر لحظه به خاطر وجود تو، بادی ملایم و لطیف در آب پدید میآید، اما این تصویر به شکلی است که هنوز هیچ پناهگاهی برای آرامش من پیدا نمیشود.
هوش مصنوعی: اگر تو با عدلت نباشی، تعجبی ندارد که زمانه از آبهای آرام و زلال، موجودات سختپوستی را بیرون کشد.
هوش مصنوعی: دل دشمن همیشه در اضطراب و پریشانی است، چون قدرت تو او را به باد داده و به خرمن آتش زده است.
هوش مصنوعی: وقتی که استخوانش از ضربه دچار آسیب شود، باید مراقب باشد که مانند پرویزن (که نرم و ترد است) قوامش را از دست ندهد.
هوش مصنوعی: اگر بخشش و مروت تو نبود، خداوند هم ثروت و زر و مال نمیداشت. اگر نه، در این دنیا چه چیزی جز تکهتکههایی از پیراهن برای ما باقی نمیماند؟
هوش مصنوعی: اگر تو در سیاست خود چنان عمل کنی که صدا و پیام تو به گوش زمانه برسد، نتیجهاش این خواهد بود که تمام ناموزونیها به هم میریزد و شرایط به سمت نظم و زیبایی پیش میرود.
هوش مصنوعی: اگر نسیم مهربانی تو از کنار قبرستان بگذرد، آن مرده را، مانند غنچهای در کفن، زنده میکند.
هوش مصنوعی: حسود مانند شمعی است که به خاطر حسادتش دچار سوختن و ناراحتی شده و با احساسات منفیاش به تو آسیب میزند. او با یک طناب نامرئی به گردن تو متصل شده و تو را در وضعیت سختی قرار میدهد.
هوش مصنوعی: از شوق آنکه نام تو را بر روی سنگ بگذارند، چهرهام را به خون دل میشویم، همچون عقیق یمنی.
هوش مصنوعی: از نیرنگ تو که اساس کارهای جهان بر آن است، هیچ چیز پراکنده نمانده جز مروارید عدن.
هوش مصنوعی: به خاطر تسلط بر سخن گفتن، دل کسی را شاد میکنی و همیشه بر زبانت میچرخد.
هوش مصنوعی: وقتی غنچه کمی جمع و فشرده شود، آمادهی شکوفایی و گل شدن میگردد. اگر نسیم صبحگاهی بویی از خاطرات تو را بگیرد، به گلها خواهد رساند.
هوش مصنوعی: عزیزم! خدایا، فقط تو میدانی که حال من چگونه میگذرد؛ هم به طور پنهان و هم به طور آشکار.
هوش مصنوعی: حال من به هیچ ترتیبی مناسب نیست و نیاز دارم که حالت خود را سامان دهم.
هوش مصنوعی: من همچون وسیلهای در دستان سرنوشت هستم که برای هر لقمه و فرصتی که به دست میآورم، زخمهای زیادی بر قلبم نقش میبندد، مانند هاونی که مواد داخلش زیر ضربات چکش خرد میشوند.
هوش مصنوعی: جالبتر این است که وقتی لقمهای را بلعیدم، از دهنم بیرون میآید تا دیگران هم از آن استفاده کنند.
هوش مصنوعی: از روزگاری که در آن زندگی میکنم فاصله گرفتهام، زیرا حالِ من ضعیف است و مانند سوزنی دراز و شکننده شدهام.
هوش مصنوعی: وقتی که انسان از سر مشکلات و سختیهای زندگی به زمین بیفتد، همچون قطرهای که از ابر به زمین میافتد، باید بداند که هر کسی که در عرصهٔ علم و دانش پیشرفت کند، به مانند دریا است که از سخن پر است.
هوش مصنوعی: تو از اینکه گاهی اوقات شراب به دامن فلک میافتد، غمِ کار من را نمیخوری.
هوش مصنوعی: غیر از من، هر کسی که هست، به خاطر کرم تو در امان است. افرادی با دلهای لطیف و روحهای سنگین، عاقل و احمق، همه در حفظ و حمایت تو قرار دارند.
هوش مصنوعی: از من چه چیز عجیب و نادری صادر شده است که بفهمم چرا به چنین مشکلات و دشواریها دچار شدهام.
هوش مصنوعی: دعا و ستایش من را در اوقات مختلف فراموش نکن و حقوقی که از خدمت به من به ارث رسیده یا به دست آمده است را نادیده نگیر.
هوش مصنوعی: در این سفر، که همه چیز واضح است، سختیها و رنجهای زیادی را تحمل کردم.
هوش مصنوعی: از چهرهام میتوان فهمید که سختیها را تجربه کردهام، اما آنچه که در مورد این مشکلات میگویم، از نظر عقل قابل قبول نیست.
هوش مصنوعی: بعد از دو سال که در خدمتت بودهام و با حسن نیت رفتار کردهام، هرگز چنین گمانی دربارهات نداشتهام.
هوش مصنوعی: زمانی که خدمتها و پیوستها به گذشتهها پیوند میخورند، نصیب من از خدمت به تو تنها لطف و اندوه بوده است.
هوش مصنوعی: من هرگز چیزی به اندازه خودم بی آب و نان نیستم و این برایم اهمیت بیشتری دارد که تو در زندگیام حتی یک نفر هم نباشی که به من کمک کند.
هوش مصنوعی: تو را نمیبینم و نمیدانم حالت چطور است. چه چیزی میخوری و کجا هستی؟ شغلت چیست و در چه زمینهای مشغول به کار هستی؟
هوش مصنوعی: با این امید به سفر و ماجراجویی پرداختم و به خاطر این آرزو، از سرزمین و خانهام جدا شدم.
هوش مصنوعی: امید دوباره از کجا میتواند باشد، وقتی که من از جام محبت و زیبایی تو دردی اولیه را دریافت کنم؟
هوش مصنوعی: این روزها زندگی آرام و راحتی داری، به لطف خدا، نه از زندگی نگران هستی و نه از مرگ، مانند من که بارها احساس خطر کردهام.
هوش مصنوعی: آب و جنبهی دفاع از مقام و جاه تو در حال شکوفایی و سرسبزی است، حالا زمان آن رسیده که از دنیا و بیخودی جدا شوی.
هوش مصنوعی: زمانی که آسمان به تو قدرت و مقام میدهد، چرا نگران باشی که دل مجنون چقدر سنگین است؟
هوش مصنوعی: من باید مانند خاک زندگی کنم و برای آرامش خودم خانهام را ترک کنم. هر چند این خانه برایم عزت ندارد، اما باید به سمت مکان دیگری بروم.
هوش مصنوعی: بهتر است که انسان در غربت بمیرد تا اینکه با سرزنش و تحقیر دشمنان در وطن خود جان دهد.
هوش مصنوعی: من فقط تو را در اصفهان میخواهم وگرنه در این شهر نه خانهای دارم، نه زمین و نه همسری.
هوش مصنوعی: وقتی که لطف تو همچون نسیم بر من فرود آمد، اکنون از این سرزمین و گلزار برمیخیزم.
هوش مصنوعی: از بیاحترامی و ذلت به همه چیز در زندگی به ذلت و ضعف دچار میشوم. این همه ناله و فریاد من به خاطر بزرگی و عظمت نفس خودم است.
هوش مصنوعی: نیمهای از زیبایی و خوشحالی من به خاطر این سخن است؛ زیرا که این کلام به اندازهی طلا ارزشمند است، حتی اگر تنها با دلیلی ساده مانند آهن مقایسه شود.
هوش مصنوعی: اگر من نیمه آخر عمرم را هم در خدمت تو بگذرانم، ارزشش را دارد؛ چون حداقل تاوانش این است که از پرندهای که نمیارزد، دور میشوم.
هوش مصنوعی: عروس طبیعت را میشناسی که فقط در این مکان، سایهاش را دیدهام و آفتاب از روزنه به او میتابد.
هوش مصنوعی: اگر امروز من نزد هر کسی بروم، نه سخنان من خوب خواهد بود و نه از تو پسندیده خواهد بود.
هوش مصنوعی: ای مرد، سخن را طولانی نکن و داستان را کوتاه کن. تو دیگر دعاهای واجب را رها کردهای و به خاطر آداب و سنن به اینجا آمدهای.
هوش مصنوعی: به جشن و شادی عید خوش آمدید. در این روز مبارک، همچون هلالی که در آسمان میدرخشد، من نیز به خاطر زیباییاش خود را خوشبخت و شاداب حس میکنم.
هوش مصنوعی: تبریک میگویم به تو در این روز عید، چرا که مانند شب قدر است، شبی که آرزوهای تو به حقیقت میپیوندد و زمانه به بهترین نحو پیش میرود.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
فرو شکن تو مرا پشت و زلف بر مشکن
بزن تیغ دلم را ، بتیغ غمزه مزن
چو جهد سلسله کردی ز بهر بستن من
روا بود ، بزنخ بر مرا تو چاه مکن
بس آنکه روز رخ تو سیاه کردم روز
[...]
خدای داند بهتر که چیست در دل من
ز بس جفای توای بیوفای عهدشکن
چو مهربانان در پیش من نهادی دل
نبرد و برد دلم جز به مهربانی ظن
همی ندانست این دل که دل سپردن تو
[...]
ز تاب عنبر با تاب بر سهیل یمن
هزار حلقه شکست آن نگار عهدشکن
چه حلقه ای ؟ که معلق نهاد دام بلا
چه عنبری ؟ که معنبر نمود اصل فتن
گهی ز نافۀ مشکست ماه را زنجیر
[...]
هوا همی بنکارد بحله روی چمن
صبا همی بطرازد بدر شاخ سمن
سمن شکفته فراز چمن چو روی صنم
بنفشه خفته بزیر سمن چو پشت شمن
زمین بخندد هر ساعتی چو چهره دوست
[...]
چرا نگرید چشم و چرا ننالد تن
کزین برفت نشاط و از آن برفت وسن
چنان بگریم کم دشمنان ببخشایند
چو یادم آید از دوستان و اهل وطن
سحر شوم ز غم و پیرهن همی بدرم
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.