گنجور

حاشیه‌گذاری‌های محسن جهان

محسن جهان 🌐

بنده استاد بازنشسته هستم.


محسن جهان در ‫۲ سال و ۱ ماه قبل، شنبه ۲۸ اسفند ۱۴۰۰، ساعت ۱۱:۴۵ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۴۰۶:

تفسیر ابیات ۷ و ۸:

برای کسی که در ذات حق ذوب شده و به جز حضرتش چیز دیگری برایش متصور نیست، هیچ جدایی بین صفات خود وخدا نمی‌بیند. در واقع از کثرت جدا شده و به وحدت وجود نائل گردیده است.
با اشاره به عبارت "لا اله الا الله"، زمانی الله برای سالک شناسایی می‌شود که به هرآنچه جز اوست "لا" بگوید، و آن شخصی توانائی "لا" گفتن به همه بت‌های این جهانی دارد که عاشق زخم خورده و رنج کشیده در راه رسیدن به معشوق خود باشد.

 

محسن جهان در ‫۲ سال و ۱ ماه قبل، جمعه ۲۷ اسفند ۱۴۰۰، ساعت ۱۲:۳۱ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر ششم » بخش ۱۱۷ - بیان مجاهد کی دست از مجاهده باز ندارد اگر چه داند بسطت عطاء حق را کی آن مقصود از طرف دیگر و به سبب نوع عمل دیگر بدو رساند کی در وهم او نبوده باشد او همه وهم و اومید درین طریق معین بسته باشد حلقهٔ همین در می‌زند بوک حق تعالی آن روزی را از در دیگر بدو رساند کی او آن تدبیر نکرده باشد و یرزقه من حیث لا یحتسب العبد یدبر والله یقدر و بود کی بنده را وهم بندگی بود کی مرا از غیر این در برساند اگر چه من حلقهٔ این در می‌زنم حق تعالی او را هم ازین در روزی رساند فی‌الجمله این همه درهای یکی سرایست مع تقریره:

تفسیر ابیات ۳ الی ۵:

با توجه به آیه مبارکه ۴ سوره حدید: 《هُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ مَا کُنتُمْ، هر کجا باشید او با شماست》مولانا می‌فرماید؛ آنقدر  با جد و اهتمام بسیار به دنبال او خواهم گشت که متوجه شوم این جستجو بی فایده بوده و او همواره با من است.
آنگاه بر من این همراهی آشکار می‌شود که زمانی بر من بگذرد و به هشیاری حضور زنده شوم.
مولانا مجدد تاکید می‌کند که انسان پس از سفرهای طولانی از روز ازل و هبوط به این دنیای خاکی و تبدیل مرحله به مرحله به هشیاری کامل، این معیت با حضرت حق بر او هویدا می‌گردد.

 

محسن جهان در ‫۲ سال و ۱ ماه قبل، پنجشنبه ۲۶ اسفند ۱۴۰۰، ساعت ۱۲:۰۹ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۸۲۰:

تفسیر ابیات ۲ و ۳:

مولانا با اشاره به واژه "عید" خطاب به ایزد باریتعالی می‌فرماید: همانگونه که عید و برگزاری آن سبب شادمانی و تلطیف روح می‌گردد، به هر صورت  با من برخورد نمایی؛ یا از روی لطف و یا از سر ستیزه، برای این بنده تو آسایش جان به همراه دارد.
غیرت و خواست تو اقتضا می‌کند که در نهان باشی، ولی  همانند خورشید عالمتاب آشکار و در هر یک از ذرات وجود هستی متجلی شده‌ای.

 

محسن جهان در ‫۲ سال و ۱ ماه قبل، چهارشنبه ۲۵ اسفند ۱۴۰۰، ساعت ۱۲:۰۸ دربارهٔ خاقانی » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۳:

تفسیر ابیات ۱ و ۲:

این شاعر نامدار قرن ششم قمری خطاب به بشر می‌فرماید: اگر طالب وفا و محبت الهی هستی بایست از این دنیای مادی درگذری و با آنهایی که اتصال با عالم عدم دارند ( منظور: پیامبران، ائمه، اولیا و عرفا) ارتباط برقرار کنی.
در این حالت از این عالم خاکی فراتر رفته و هم جنس‌ آنان خواهی شد. و تاکید دارد بر اینکه، برای یافتن گوهر کمیاب بایست به اعماق دریا رفت که کنایه از تحمل سختی برای نیل به وجود لایزال باریتعالی دارد.

 

محسن جهان در ‫۲ سال و ۲ ماه قبل، پنجشنبه ۱۲ اسفند ۱۴۰۰، ساعت ۱۱:۴۹ دربارهٔ عطار » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۷۵۶:

تفسیر ابیات ۶ الی ۸.

جناب عطار خطاب به پروردگار می‌فرماید: به من گفتی اگر طالب من هستی مرا در جان و روح خودت بیاب. و از زمانیکه در جستجوی تو در درون خود هستم تو را بی نشان یافتم.

به یکباره دل من در این امتحان سوال می‌کند که، من کیستم که تو مرا مورد آزمایش قرار دادی (در حالیکه من در وجود ذات لایزال تو ذوب شده‌ام).
لحظه‌ای که به وصال تو نائل شدم، تمامی کائنات از نظرم محو شد. و بجای آن تو در  نظرم نشستی.

 

محسن جهان در ‫۲ سال و ۲ ماه قبل، سه‌شنبه ۱۰ اسفند ۱۴۰۰، ساعت ۱۴:۳۷ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۰۵۲:

تفسیر ابیات ۴ الی ۷:

در نعت حضرت محمد (ص) مولانا می‌فرماید:
 ذات احدیت بر صورت حضرت مصطفی نمایان شده است. و آن جمال فنا شده در وجود الله همچون‌ رخ نرگس روز محشر را به یاد می‌آورد (روز محشر همان زمانی است که انسان به وجود لایزال الهی زنده می‌شود).
هر زمان که به خلق رو می‌نمایاند، خداوند   صدها در رحمت خود را می گشاید.
چون جمال حضرت محمد در ذات باریتعالی فنا شد، تمامی عالم وجود را الله اکبر فراگرفت. 

 

محسن جهان در ‫۲ سال و ۲ ماه قبل، شنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۰، ساعت ۱۲:۱۰ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۲۴۷:

تفسیر بیت ۳:

این بیت نشانگر راهکار مولانا، برای رهایی از پریشانی، اضطراب و بحران هویت انسان مدرن است. می‌فرماید: 
هر ساعت ذهن تو توجه ات را معطوف به چیزی در اطراف می‌کند.
حال سعی کن به خویشتن بازگشته و متمرکز بر افکار و اعمال خودت باشی، که در این حالت میتوانی به کلیه امور دنیوی و اخرویت نظم‌ بدهی.

 

محسن جهان در ‫۲ سال و ۲ ماه قبل، جمعه ۲۹ بهمن ۱۴۰۰، ساعت ۱۲:۰۴ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر چهارم » بخش ۵ - قصد خیانت کردن عاشق و بانگ بر زدن معشوق بر وی:

تفسیر ابیات ۳۳ الی ۳۵:

مولانا در این ابیات با اشاره به عقل ظاهری هر انسان می‌فرماید: که هر باشنده دارای شعور یقین دارد، با هر متحرکی، بایست محرکی وجود داشته‌ باشد.
حال چنانچه او را با چشم نظر مشاهده نمی‌کنی توسط اثرات و علائم ظاهر شده او را دریاب.
تو ای انسان جنبش تن خود را بوسیله جان ناپیدا شاهد هستی، بنابراین این جنبش را اثر همان جان جان بدان که وجود لایزال الهی است.

 

محسن جهان در ‫۲ سال و ۲ ماه قبل، پنجشنبه ۲۸ بهمن ۱۴۰۰، ساعت ۱۲:۳۲ دربارهٔ حکیم سبزواری » دیوان اشعار » غزلیات » شمارهٔ ۱۱۰:

تفسیر ابیات ۱ الی ۳:

در این ابیات حکیم ملا هادی سبزواری راز خلقت را اینگونه توضیح می‌دهد:
تمامی موجودات و نیز انسان که از خاک  و گل سرشته شده عرض و  ظهور تجلی الهی است که بدلیل اثبات آن واجب الوجود آفریده شده‌اند. 
اگرچه آدم مورد سجده ملائک قرار گرفت، ولی غرض اصلی سجده تمام موجودات در مقابل تو بوده است.
تمام مشهودات و مکنونات جهان هستی در واقع نمایانگر حلاوت ذوق ذات باریتعالی عزوجل است.

 

محسن جهان در ‫۲ سال و ۲ ماه قبل، شنبه ۲۳ بهمن ۱۴۰۰، ساعت ۱۲:۱۹ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۲۶۶:

تفسیر ابیات ۱ الی ۴ بشرح زیر است:

مولانا در وصف حضرت حق می‌فرماید:
آن روح واجب الوجود که در ظاهر ناپیداست و ما غرق در آثار و نشانه‌های او هستیم،  روحیست که در عین بی مکانی سرتاسر متجلی در کلیه مکان هاست.
و اگر طالب یافتن او هستی، لحظه‌ای با ذهن خود او را جستجو نکن. و نیز چنانچه خواستار درک ذات او هستی، لحظه‌ای از فهم وجود او با ذهن خود درنگ کن.
چنانچه سعی کنی در عدم او را بیابی از ظهور او غافل می‌گردی.  و در صورتیکه تلاش برای یافتن او در آشکار کنی حجابی  در نهان برایت ایجاد می‌گردد.
و چون از تلاش برای رسیدن به او بوسیله ذهن ناتوانت در ظاهر و پنهان دست کشیدی، آنگاه میتوانی در امان او آرام بگیری.

 

محسن جهان در ‫۲ سال و ۳ ماه قبل، پنجشنبه ۲۱ بهمن ۱۴۰۰، ساعت ۱۵:۵۶ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۸۲۳:

تفسیر ابیات ۱ و ۲.

افرادی که روزگار خود را در امید و آرزوهای واهی بسر می‌برند در واقع در غفلت بوده و ارجح است که به حال خود نظر کرده و اینکه چگونه آنرا سپری می‌کنند. خداوند در قرآن مجید در این رابطه می‌فرماید:
وان کثیرا من الناس عن ایاتنا لغافلون؛بسیاری مردم،از ایات و نشانه‌های ما غافل‌اند.(سوره یونس،ایه 92)

 

محسن جهان در ‫۲ سال و ۳ ماه قبل، چهارشنبه ۲۰ بهمن ۱۴۰۰، ساعت ۱۲:۴۳ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۱۷۲۵:

تفسیر ابیات ۱ الی ۳:

از زبان خداوند (و رجوع به قرآن مجید) خطاب به انسان می‌فرماید: ای بشر به تو گفته نشد که این دنیا سرابی بیش نیست و چشمه حیات و دوست تو  فقط من هستم.
واگر با عصبانیت و خشم‌ بارها از من رو برگردانی (به دلیل برآورده نشدن تمایلات نفسانی) در نهایت به طرف من باز خواهی گشت. 
آیا به تو گفته نشد به این نقش و نگار دنیای مادی دلبسته نشو، که نقاش اصلی بارگاه جهان‌ وجود و تنها اجابت کننده نیازهای تو من هستم.

 

محسن جهان در ‫۲ سال و ۳ ماه قبل، یکشنبه ۱۷ بهمن ۱۴۰۰، ساعت ۱۱:۴۵ دربارهٔ مولانا » مثنوی معنوی » دفتر ششم » بخش ۱۳۰ - باز آمدن زن جوحی به محکمهٔ قاضی سال دوم بر امید وظیفهٔ پارسال و شناختن قاضی او را الی اتمامه:

با سلام تفسیر ابیات ۲۸ و ۲۹ بشرخ زیر است:

خطاب به انسان می‌فرماید: ای بشر تو مانند ذره ای در این جهان بیکران هستی که آفتابی در تو نهان شده است. و در صورت زنده شدن درونت به آن نور الهی راز تمام کهکشان‌ها و زمین ( منظور هر دو عالم جسم و روح) برایت آشکار می‌شود.

 

محسن جهان در ‫۲ سال و ۳ ماه قبل، چهارشنبه ۱۳ بهمن ۱۴۰۰، ساعت ۱۲:۰۳ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۹۱۴:

تفسیر ابیات ۱۱ و ۱۲؛

مولانا با اشاره به آیه مبارکه ۶ سوره عادیات " ان الانسان لربه لکنود" می‌فرماید: انسانها بطور عام نسبت به این همه نعمات عطا شده ناسپاس بوده، و به همین دلیل روزنه دل آن‌ها که جایگاه انتشار نور الهی است بسته شده است.
و در بیت دوم تاکید می‌کند: ای بشر تو همواره‌ به دنبال روزی بیشتر هستی، که دائما" از طرف باریتعالی بسوی تو روان است، ولی حیف که نسبت به نزول این نعمات ناآگاه بوده و در غفلت بسر می‌بری.

 

محسن جهان در ‫۲ سال و ۳ ماه قبل، پنجشنبه ۷ بهمن ۱۴۰۰، ساعت ۱۲:۰۸ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۴۰۶:

تفسیر بیت ۱:

انسان‌ها دائما" در حال گله مندی و شکایت از اتفاقات روزگار هستند، در حالیکه می‌بایست تسلیم‌ محض مقدرات الهی باشند. لذا مولانا با اشاره به این مطلب خطاب به بشر می‌فرماید: چرا همواره خواهان حل مشکل و ایراد گیری هستی، در صورتیکه آگاه هستی آن باشنده ای که تو را آفریده خود قادر به چاره جویی نیز می‌باشد. لذا به خدا توکل کرده و صبر کن (سوره والعصر آیه مبارکه ۳).

 

محسن جهان در ‫۲ سال و ۳ ماه قبل، چهارشنبه ۶ بهمن ۱۴۰۰، ساعت ۱۳:۳۰ دربارهٔ عطار » دیوان اشعار » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۷۲:

تفسیر ابیات ۲ و ۳:

خطاب به انسان می‌فرماید: در صورتیکه طالب جاودانگی هستی و بخواهی  از عدم، نقشی منزه و پاک برایت سرشته شود بایست از هر گونه تعلقات و تصورات ذهنی این جهانی و آن ‌جهانی گذر کنی.
زمانی خود عینی را باز می یابی تا از حس وجود توهمی خود ( منیت گویی) غایب شده و در آن حال ناگهان گنج درونی تو آشکار می‌شود. و خود را در حضور ذات هستی خواهی دید.

 

محسن جهان در ‫۲ سال و ۳ ماه قبل، دوشنبه ۴ بهمن ۱۴۰۰، ساعت ۱۲:۱۶ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۲۴۳۰:

تفسیر ابیات ۱ و ۲:

انسان بدو صورت می‌میرد. یکی  مرگ‌ جسمی است و دیگر مردن به من ذهنی بوده که در همین دنیا با حضور قلب رخ می‌دهد.
مولانا در این ابیات اشاره به هر دو دارد.
می‌فرماید، ای کسی که با سوار بودن بر اسب ابدیت که ذات توست بر این دنیای فانی پشت کردی، با بصیرت دل و آگاهی به آن سو (دنیای باقی) که راهنمایی شده‌ای میشتابی. 
بدون همراهی جسم و عرض (ظواهر دنیای مادی) و هر گونه توشه و آرزومندی این جهانی، از تلخکامی های زود گذر رها شده و به کامروایی ابدی نائل می‌شوی.

 

محسن جهان در ‫۲ سال و ۳ ماه قبل، یکشنبه ۳ بهمن ۱۴۰۰، ساعت ۱۴:۰۷ دربارهٔ مولانا » دیوان شمس » غزلیات » غزل شمارهٔ ۳۱۰۲:

تفسیر ابیات ۱ و ۲ :

می‌فرماید: جان و وجودم از این منیت و خودستایی آزاد شد در حالیکه روحم مست و مدهوش و در گرو آن باشنده فضای لایزال شده است.
آفرین بر آن موجودی که ناگهان در عین عدم در او جان دمیده شد و از فرش به عرش تعالی یافت.

 

محسن جهان در ‫۲ سال و ۴ ماه قبل، یکشنبه ۱۹ دی ۱۴۰۰، ساعت ۱۲:۰۰ دربارهٔ ابوسعید ابوالخیر » رباعیات نقل شده از ابوسعید از دیگر شاعران » رباعی شمارهٔ ۶۶۴:

شاعر و عارف شهیر قرن چهارم می‌فرماید:
برای رسیدن به وحدت وجود (ذات احدیت) بایست از کثرت طلبی بگذری و به منظور تبدیل به انسان شریف و وارسته نیاز به از خود گذشتگی دارد.
به همین جهت در ره دوست و معشوق ابدی بایست رنج را تحمل کرده و بی سر و پا شوی (به معنی از منیت ها گذشته و تسلیم تقدیر الهی شدن).

 

محسن جهان در ‫۲ سال و ۴ ماه قبل، چهارشنبه ۸ دی ۱۴۰۰، ساعت ۱۳:۲۴ دربارهٔ نظامی » خمسه » اسکندرنامه - بخش اول: شرف‌نامه » بخش ۱۳ - دانش آموختن اسکندر از نقوماجس حکیم پدر ارسطو:

تفسیر ابیات ۶۱ الی ۶۸:

این اشعار نغز نظامی حاکی از افسونگری این دنیا دارد که هر چه سریعتر بایست از آن رهایی یافت. و آنرا تشبیه به درختی تنومند می‌کند که تن انسانها به آن چهار میخ شده است. بر اثر گذشت زمان برگهای آن به زیر افتاده و سپس جوانه های تازه می‌روید. و لذا نبایست به آن دلبسته و وام دار شد. وام خود را که همان تعلقات ذهنی ماست به آن پس بده و رهایی پیدا کن.

 

۱
۶
۷
۸
۹
sunny dark_mode