گنجور

 
سراج قمری

هنوز آب‌صفت پای‌بستهٔ لایی

گمان مبر که محل صفای الایی

به قرب منزل الا کجا رسی؟ که هنوز

به صد هزار منازل ازین سوی لایی

اگر هوای تن خود کنی عجب نبرد

که از گرانی خود جز به خاک نگرایی

بدین صفت که سوی خاک می روی چون شمع

فرو شوی چو تو با خویش برنمی آیی

زجیب چرخ برآور سر، ارنه چون دمن

زپشت پا که زنند این وانت، فرسایی

زآب این پل اگر دامنت نخواهی تر

سزد که دامن خود اندر او نیالایی

برآب تکیه مکن، ورنه بیهده چو حباب

برآب نقش نگاری و باد پیمایی

دهان گشته چو گازی زحرص درپی زر

چو زر نباشدت، آهن زغصه می خایی

چو غنچه بر سر زرجان دهی و دم نزنی

چو نرگس از پی زر، گفته ترک بینایی

چو شمع، تا رگ جان تو بگلسد از تن

بجز که آتش سوزنده را نمی شایی

چو صبح شیب تو صادق شود نپایی دیر

اگرچه بر صفت شمع، جمله تن، پایی

زصبح پیری، چون روز، روشنم گشته است

که نیست جز شب تاریک، روز برنایی

سپیده کرد طلوع از شب محاسن تو

تو همچو صبح، به پیرانه سر، زرسوایی

فرشته گردی اگر روی درکشی از خلق

زتن بری شوی، از بندگی بیاسایی

چو شمع اگر ز زرت تاج و تخت می باید

به شب قیام نمایی، به روز ننمایی

اگر ترقی خواهی برو چو تیغ خطیب

زخلق، گوشه ی عزلت گزین و تنهایی

سزای محنتی و بابت غمی زبرا

که سخت روی و خون خوار چون شکنبایی

دم جهان خوری و باد در سری، زین رو

میان تهی و سیه رو و زار چون نایی

هوا، چو آتش سرتیز زبر پای درآر

گرت خوش است که پهلو برآسمان سایی

چو آسیا و چو پرگار گرد خویش مگرد

که نبود این، به ره دین، زپای برجایی

از آن به سرزنش مردمان گرفتاری

که از زبان پر از طعن، خنجر آسایی

قضات پی سپر و سنگسار خواهد کرد

اگرچه کوه شوی از سر توانایی

دو رو، زروز مواثیق همچو ایهامی

سراندرون به گه مگر، چون معمایی

زبس گرانی، پندارمت مگر وامی

زبی حیایی گویم مگر تقاضایی

چه آینه است روانت که شب به آه سحر

زدود عنصر و زنگار چرخ نزدایی

چو یوسف، ازچه و زندان تن، برآورسر

عزیز مصر تویی، مزبله چه می پایی؟

به ملک مصر چگونه رسی ندیده هنوز

بلای یوسفی و محنت زلیخایی

به خیط دهر سپید و سیاه، چون بنجشک

شده مقید و، چون طفل در تماشایی

به بوستان الهی کجا رسی فردا

که پای بسته ی امروز ودی و فردایی

زمبدأ و زمعادت خبر نه گر پرسند

کجا همی روی و از کجا همی آیی؟

ازین شد آمد هرزه؟چه حاصلت باشد

چو دور مانده زعلم معاد و مبدایی

تو سر جریده ی خلق و فذلک امری

ولی چه سود که کژ راست همچو طغرایی

به رتبت از همه انواع محدثات چو چرخ

اگرچه زیر نمایی ولیک بالایی

چه سود اگر چه پیازت لباس تو برتوست

که از لباس خرد، سیروش معرایی

چه دانی آنکه کفن گرددت چنین که لباس

چو کرم پیله به خون جگر بیالایی

زبهر حسن خوری نز برای حفظ حیات

حیات جوی پی شوربا و سکبایی

غذا خوری تو که تا رنگ رو نگه داری

دلت نگیرد ازین کهنه پوست پیرایی؟!

زمغز علم غذایی دگر به دست آور

که فارغت کند از قضله های امعایی

به حق حق که زکم عقلی تو باشد، اگر

زعقل کم کنی و در شکنبه افزایی

 
نسک‌بان: جستجو در متن سی‌هزار کتاب فارسی
sunny dark_mode