موسم عید و لب دجله و بغداد خُرَم
بوی ریحان و فروغ قدح و لاله به هم
همه جمع اند و به یک جای مهیا شدهاند
از پی عشرت شاه عرب و شاه عجم
رکن اسلام ملک شاه جهانگیر شهی
که امام ملکان است و خداوند اُمم
اندر آن وقت که بر لوح قلم رفت همی
فخر کردند به پیروزی او لوح و قلم
علمش دفتر اشکال اقالیم شدست
زانکه صد باره بپیمود جهان زیر علم
لب شیران همه آنجاست که او راست رکاب
سرشاهان همه آنجاست که او راست قدم
از حد مشرق و چین تا به حد مغرب و روم
عدل اوکرد تهی از بد و خالی زستم
هر هنرمند که از خدمت او جوید نام
شجر همتش از دولت او یابد نم
خلق را نیست به از درگه او هیچ پناه
صید را هیچ حصاری نبود به ز حرم
در میان خرد و حکمت اگر حکم کند
بهتر از رای صوابش نبود هیچ حکم
بخشش یم به بر بخشش او باشد خرد
دانش چرخ بر دانش او باشد کم
آنچه او داند در ملک کجا داند چرخ
وانچه او بخشد در جود کجا بخشد یم
ای فلک را به علمهای رفیع تو شرف
وی ملک را به قدمهای عزیز تو قسم
جز برای عدوی تو ننهد گردون دام
جز بهکام ولی تو نزند گیتی دم
خالق عرش سه چیز سه پیمبر به تو داد
معجز عیسی و عمر خضر و شاهی جم
کنیت و نام و خطاب تو در اسلام بس است
تا قیامت شرف خطبه و دینار و درم
نیمی از بتکدهٔ هند برانداختهای
وان دگر نیمه به شمشیر براندازی هم
مرکبان تو به سم خرد بخواهند شکست
هرچه در خانهٔ کفار صلیب است و صنم
هرکه از چشمهٔ مهر تو کند آب حیات
بارد از ابر سخای تو بر او قطر نعم
وانکه باکین تو خواهد که شود جفت و ندیم
نشود جان ز تنش تا نشود جفت ندم
بس امیرا که مر او را نه حشم بود و نه خیل
گشت در خدمت درگاه تو با خیل و حشم
بس دلیرا که ز سیاره خدم خواست همی
چون تورا دید ببوسید زمین همچو خدم
بر گنه کار چو قادر شوی از کردهٔ او
نکنی یاد و کنی عفو و همین است کرم
یک دل اندر همه گیتی نشناسم که بر او
نیست از منت تو داغ و ز شکر تو رقم
تا ز باغ ارم از خوشی و خوبی مثل است
باد بزمت به خوشی خوبتر از باغ ارم
تو جهان بخش و جهانگیر نشسته شب و روز
نیکخواه تو به شادی و بداندیش به غم
دل دینداران در عهد تو چون تیر توراست
پشت بدخواهان مانند کمان تو به خم
بر تو میمون و براولاد و عبید و خَدَمَت
عید فرخنده و بغداد و لب دجله به هم
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر دربارهٔ شکوه و عظمت شاهی به نام "ملک شاه جهانگیر" است که در زمان عید در بغداد و در کنار دجله جشن و شادی برپا شده است. توصیفاتی از زیباییهای طبیعت، بوی ریحان و لاله و حضور جمعیت برای جشن و شکرگزاری به خاطر موفقیتهای این پادشاه به چشم میخورد. شاعر به فضیلتهای پادشاه اشاره میکند و او را به عنوان حامی عدل و انصاف معرفی میکند که همه مردم در سایه سلطنت او به آرامش و امنیت دست یافتهاند. همچنین به خوبیهای پادشاه در علم و دانش و بخشش او اشاره میشود که تمامی خطرات را از سر مردم دور میکند. در پایان، شعر به شادی و خوشحالی در روز عید و عظمت این روز در بغداد و جوار دجله اشاره دارد.
هوش مصنوعی: در فصل عید و کنار دجله در بغداد، شاداب و خوشبو هستیم، بوی ریحان در فضا پیچیده و نور شراب و رنگ لاله در کنار هم زیبایی خاصی به وجود آورده است.
هوش مصنوعی: همه در یک مکان گرد آمدهاند و آماده هستند برای جشن و شادی، به خاطر خوشحالی پادشاه عرب و پادشاه عجم.
هوش مصنوعی: بیت به شخصیت و مقام شاه جهان، که یک پادشاه بزرگ و مهم در تاریخ اسلام بوده، اشاره دارد. او را به عنوان رکن و بنیاد اسلام معرفی میکند و بیان میدارد که در میان پادشاهان، او مقام والایی دارد و همچنین نقش او را در امت اسلامی مورد تأکید قرار میدهد. در این متن، به عظمت و اهمیت شاه جهان در دین و سرزمینش پرداخته شده است.
هوش مصنوعی: در آن هنگام که نام او بر صفحه نوشته شد، لوح و قلم به خاطر پیروزیاش به خود میبالیدند.
هوش مصنوعی: دانش او به قدری گسترده و عمیق است که تمامی مسائل و موضوعات دنیا را در بر میگیرد، زیرا او بارها و بارها به کاوش در تمامی جنبههای جهان پرداخته است.
هوش مصنوعی: محل اصلی قدرت و شجاعت در دست اوست، زیرا تنها اوست که میتواند به شاهان راه و نشان دهد. همچنین، در واقع تنها اوست که میتواند انسانها را به سوی عظمت و افتخار هدایت کند.
هوش مصنوعی: از شرق تا غرب، از چین تا روم، عدل او دنیا را از بدیها خالی کرده و پر از نیکی کرده است.
هوش مصنوعی: هر هنرمندی که از او کمک و حمایت بخواهد، درخت استعداد او از نعمت و برکت او رشد خواهد کرد.
هوش مصنوعی: بهترین پناه برای انسانها در پیشگاه خداوند است و هیچگونه امنیتی برای زندگی و روح انسان، جز در نزد او وجود ندارد.
هوش مصنوعی: اگر در میان عقل و دانایی، حکمی صادر شود، هیچ حکمی بهتر از نظر درست آن نخواهد بود.
هوش مصنوعی: بخشش، نیکی و سخاوت را از او میگیرد و خرد و دانش انسان نیز بر پایه دانش او شکل میگیرد. بر همین اساس، هر چه علم و دانش کسی کمتر باشد، درک او از بخشش و نیکی نیز محدودتر خواهد بود.
هوش مصنوعی: آنچه او میداند در کجا است که گردونهٔ زمان نیز از آن آگاه نیست و آنچه او بخشش میکند، در نوع سخاوتش چگونه است که هیچ کس دیگری نمیتواند به آن دست یابد.
هوش مصنوعی: ای آسمان، به علمهای بلند و والای تو قسم، و ای ملک، به قدمهای با ارزش و محترم تو قسم.
هوش مصنوعی: جز به خاطر دشمن تو، آسمان چنگی نمیزند و جز به خاستگاه تو، دنیا سخنی نمیگوید.
هوش مصنوعی: خداوندی که عرش را آفریده، سه هدیه به تو داده است: معجزه عیسی، عمر طولانی خضر و پادشاهی جمشید.
هوش مصنوعی: نام و لقب و عنوان تو در دین اسلام به اندازهای اعتبار دارد که تا روز قیامت ادامه خواهد یافت، و این ارزش از خطبه و پول و ثروت بیشتر است.
هوش مصنوعی: نیمهای از معبد و پرستشگاههای هندی را ویران کردهای و نیمهی دیگر را هم با شمشیر سرنگون میکنی.
هوش مصنوعی: سواران تو با نیروی عقل خواهند توانست هر چیزی را که در خانهی کافران است، بشکنند؛ چه آن چیز صلیب باشد و چه بت.
هوش مصنوعی: هر کسی که از چشمهٔ محبت و مهرت بهرهمند شود، باران نعمت و سخاوت تو بر او نازل میشود.
هوش مصنوعی: کسی که به دنبال همسری برای خود است، نباید نگران جدا شدن جان از بدنش باشد تا زمانی که زوج و همدمش پیدا نشده است.
هوش مصنوعی: بسیاری از فرماندهان و بزرگان وجود دارند که نه خدمتکار دارند و نه سپاهی. اما با این حال، در خدمت درگاه تو حاضر شدهاند و در جمع و مجموعهات قرار گرفتهاند.
هوش مصنوعی: بسیاری از دلیران که از سیاره به خدمت آمدهاند، چون تو را دیدند، به احترام تو زمین را بوسیدند مثل خدمتکاران.
هوش مصنوعی: وقتی که بر کسی که خطایی کرده، قدرت پیدا کنی، نباید به خطایش فکر کنی و باید او را ببخشی و این است بخشی از نیکی و بزرگواری.
هوش مصنوعی: در این دنیا، هیچ دلی را نمیشناسم که از محبت و لطف تو زخم خورده و از شیرینیات نشانی نداشته باشد.
هوش مصنوعی: به باغ ارم که اشاره به زیبایی و خوشی دارد، نگاهی بینداز! خوشی و زیباییای که در آنجا وجود دارد، همچنان نمیتواند با شادی و خوشی که در اینجا به وجود آمده، مقایسه شود.
هوش مصنوعی: تو که دنیای خوشبختی و شکوه را در دست داری، همیشه شب و روز در فکر دیگران هستی؛ به خوبی برای شادی و به بدی برای غمها در دلها.
هوش مصنوعی: دلهای مومنان در زمان تو مانند تیرهای آماده است و در مقابل بدخواهان، همانند کمانی که به قوس درآمده، میباشند.
هوش مصنوعی: به تو و خانوادهات عید خوشی تبریک میگویم و امیدوارم روزگار خوشی در بغداد و کنار دجله داشته باشید.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
روز خوش گشت و هوا صافی وگیتی خرم
آبها جاری و می روشن و دلها بی غم
باغ پنداری لشکر گه میرست که نیست
ناخنی خالی از مطرد و منجوق و علم
خاک هر روزی بی عطر همی گیرد بوی
[...]
قطعۀ مدح مرا چون دل و چون دیدۀ خویش
از پی فخر بدارند بزرگان عجم
پس من آری بتن خویش فرستم بر تو
مدح گویم که مگر مزد فرستی بکرم
تو بدینار کسان آب مرا تیره کنی
[...]
چون بزاد آن بچگان را، سر او گشت به خم
وندر آویخت به روده، بچگان را، به شکم
بچگان زاد مدور تنه، بیقد و قدم
صد و سی بچهٔ اندر زده دو دست به هم
تا جهان از گل خرم شده چون باغ ارم
آهو ایمن شده بر سبزه چو مرغان حرم
از بر سوسن بین برگ گل زرد و سپید
چو پراکنده بمینا در دینار و درم
لاله و سبزه بهم در شده از باد بهار
[...]
پیش از این بار خدایان و بزرگان عجم
گر همی بنده خریدند به دینار و درم
اندرین دولت صدری به وزارت بنشست
که همه ساله خَرَد بنده به احسان و کرم
فَخرِ ملت شرفالدین و قوامُالْاِسلام
[...]
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیهای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.