بیش نه آن کت به چشم بیشتر آید

بیش نه آن کس که از تو پیش تر آید

بیشی و پیشی به دانش است و توانش

از دل پاک آید آن نه از پدر آید

این ذوق و سماع ما مجازی نبود

وین وجد که می‌کنیم بازی نبود

با بی خبران بگو که ای بی خردان

بیهوده سخن به این درازی نبود

صد خانه اگر به طاعت آباد کنی

زان به نبود که خاطری شاد کنی

گر بنده کنی به لطف آزادی را

به زانکه هزار بنده آزاد کنی

این من نه منم اگر منی هست تویی

ور در برِ من پیرهنی هست تویی

در راه غمت نه تن به من ماند و نه جان

ور زانکه مرا جان و تنی هست تویی

گفتم که ز غصه مشکلی بنویسم

وز محنت هجر حاصلی بنویسم

کو دل که بدو حال دلی شرح دهم

کو دست کزو درد دلی بنویسم

گر بدر منیری و سما منزل تو

وز کوثر اگر سرشته باشد گل تو

گر مهر علی نباشد اندر دل تو

مسکین تو وسعی‌های بی حاصل تو

حاشا که ز ضرب تیر و خنجر ترسیم

وز بستن پای و خستن سر ترسیم

ما گرم روان دوزخ آشامانیم

از گفت و شنید خلق کمتر ترسیم

نه دیده بود که جستجویش نکند

نه کام و زبان که گفتگویش نکند

هر دل که درو محبت او نبود

گر پیش سگ افکنند بویش نکند

پرسید عزیزی که علی ز اهل کجایی

گفتم به ولایات علی کز همدانم

نه زان همه دانم که ندانند علی را

من زان همدانم که علی را همه دانم

از کنار خویش می‌یابم دمادم بوی یار

زان همی گیرم دمادم خویشتن را در کنار

نه میانش را کناری نه کنارش را میان

وز میان آتش عشقش نمی‌یابم کنار

از سرِّ عشق بی خبری، حال ما مپرس

ما غرقه گشته‌ایم و تو دریا ندیده‌ای

غم این تودهٔ خاک از دل مستان مطلب

کاین غباریست که بر خاطر هشیارانست

بر لوح جان نوشته‌ام از گفتهٔ پدر

روز ازل که تربت او باد عنبرین

کای طفل اگر به صحبت افتاده‌ای رسی

شوخی مکن به چشم حقارت درو مبین

گر در جهان دلی ز تو خرم نمی‌شود

[...]

ما که امروز گرانان جهانیم اینیم

که سبک روح‌تر از عیسی مریم بودیم

هیچ دانی دولت من از کجاست

از دَرِ دلها گدایی کرده‌ام

گر ز طلب روی نتابد مرید

عاقبت الامر بیابد مراد

وصلش به جستجو نتوان یافتن ولی

آن به که عمر در سر این جستجو رود

طاعت ناقص من موجب کفران نشود

راضیم گر مدد علت عصیان نشود

بر خیز تا بجوییم از هر دری مرادی

کز در به روی بستن کاری نمی‌گشاید

عالمی از سر زلف تو پریشان و هنوز

از سرِ زلف تو بویی به مشامی نرسد