سودی نبود فراخنایی بر و دوش

گر آدمی‌ای ترا خرد باید وهوش

گاو از من و تو فراخ‌تر دارد چشم

خر از من و تو درازتر دارد گوش

ای نفس گر به دیدهٔ تحقیق بنگری

درویشی اختیار کنی بر توانگری

آبستنی که این همه فرزند را بکشت

دیگر که چشم دارد ازو مهرِ مادری

گر کیمیای دولت جاویدت آرزوست

[...]

ثنای حضرت عزت نمی‌توانم گفت

که ره نمی‌برد آنجا قیاس و وهم و خیال

رهی نمی‌برم و چاره‌ای نمی‌دانم

مگر محبت مردان مستقیم الحال

بس بگردید و بگردد روزگار

دل به دنیا در نبندد هوشیار

آنچه دیدی بر قرار خود نماند

آنچه بینی هم نماند برقرار

دیر و زود این شکل و شخص نازنین

[...]

آفرین باد بر آن کس که خداوند دل است

دل ندارد که ندارد به خداوند قرار

این همه نقش عجب بر در و دیوارِوجود

هرکه فکرت نکند نقش بود بر دیوار

کوه و صحرا و درختان همه در تسبیح‌اند

[...]

داروی تربیت از پیر طریقت بستان

کادمی را بتر از علت نادانی نیست

پنجهٔ دیو به بازوی ریاضت بشکن

کاین به سر پنجگی قوت جسمانی نیست

عالم و عابد و صوفی همه طفلان رهند

[...]

هیچکس بی دامن تر نیست اما دیگران

باز می‌پوشند و ما بر آفتاب افکنده‌ایم

عجایب نقشها بینی خلاف رومی و چینی

اگر با دوست بنشینی ز دنیا و آخرت غافل

به چشم عجب و تکبر نظر مکن بر خلق

که دوستان خدا ممکنند در اوباش

دل آیینهٔ صورتِ غیب است ولیکن

شرط است که با آینه زنگار نباشد

نظرِ خدای بینان ز سرِ هوا نباشد

سفرِ نیازمندان ز سرِ خطا نباشد

شرف مرد به جودست و کرامت به سجود

هرکه این هر دو ندارد عدمش به ز وجود

اگر خدای نباشد ز بنده‌‌ای خشنود

شفاعت همه پیغمبران ندارد سود

گنه نبود و عبادت نبود بر سر خلق

[...]

نظر آنان که نکردند بدین مشتی خاک

الحق انصاف توان داد که صاحب نظرند

دوستی با که شنیدی که به سر برد جهان

حق عیان است ولی طایفه‌ای بی بصرند

آن کز توانگری و بزرگی و خواجگی

بیگانه شد به هر که رسید آشنای اوست

کوتاه همتان همه راحت طلب کنند

عارف بلا که راحت او در بلای اوست

بگذار هرچه داری و بگذر که هیچ نیست

[...]

خیال روی کسی در سر است هرکس را

مرا خیال کسی کز خیال بیرون است

گر منزلتی هست کسی را مگر آن است

کاندر نظر هیچکسش منزلتی نیست

هر کس صفتی دارد و رنگی و نشانی

تو ترک صفت کن که ازین به صفتی نیست

سنگی و گیاهی که درو خاصیتی هست

[...]

تن آدمی شریف است به جان آدمیت

نه همین لباس زیباست نشان آدمیت

اگر آدمی به چشم است و دهان و گوش و بینی

چه میان نقش دیوار و میان آدمیت

رسد آدمی به جایی که بجز خدانبیند

[...]

بری ذاتش از تهمت ضد و جنس

غنی مُلکش از طاعت جن و انس

جهان متفق بر الهیّتش

فرو مانده در کُنهِ ماهیتش

محیط است علم ملک بر بسیط

[...]

بسیار سفر باید تا پخته شود خامی

صوفی نشود صافی تا درنکشد جامی

ملک صمدیت را چه سود و زیان دارد

گر حافظ قرآنی ور عابد اصنامی

گر عاقل و هشیاری وز دل خبری داری

[...]

اگر لذت ترک لذت بدانی

وگر لذت نفس لذت نخوانی

آستین بر روی نقشی در میان افکنده است

خویشتن پنهان و شوری در جهان افکنده است

هیچ نقاشی نمی‌بیند که شوری افکند

وانکه دید ازحیرتش کلک ازبنان افکنده‌است