تا کی ز جهان رنج و ستم باید دید

تا چند خیال بیش و کم باید دید

حقا که به هیچ مینیرزد همه کون

از هیچ چرا این همه غم باید دید

دریاست جهان که تخت اینجا بنهد

دل مردم شوربخت اینجا بنهد

در هر قدمی هزار سر خاک ره است

خاکش بر سر که رخت اینجا بنهد

هر کز پی دنیای دنی خواهد بود

در دوزخِ فرعون منی خواهد بود

چون گلخن دنیای دنی جای سگانسْت

سگ به ز کسی که گلخنی خواهد بود

دنیای دنی چیست سرای ستمی

افتاده هزار کشته در هر قدمی

گر نقد شود کرای شادی نکند

ور فوت شود جمله نیرزد به غمی

چون هست جهان جایگه رسوایی

در جایگهی چنین چرا میپایی

چون میگویی که من نیم اینجایی

پس این همه از چه رو فرو میآیی

دود است همه جهان، جهان دود انگار

وین دیر نمای را فنا زود انگار

چون نابودست اصل هر بود که هست

هر بود که بود گشت نابود انگار

این دنیای غدار چه خواهی کردن

وین شوکهٔ پرخار چه خواهی کردن

آخر نه پلنگی تو نه خوکی نه سگی

این گلخن مردار چه خواهی کردن

از شعبدهٔ جهان چه برخواهد خاست

وز حُقّهٔ آسمان چه برخواهد خاست

زین گلخن دنیا و سگِ نفس تو را

جز حسرتِ جاودان چه برخواهد خاست

دنیا که جوی وفا ندارد در پوست

هر لحظه هزار مغز سرگشتهٔ اوست

چیزی که خدای دشمنش میدارد

گر دشمن حق نهای، چرا داری دوست

دنیا چه کنی چو بیوفا خواهد بود

درخونِ همه خلقِ خدا خواهد بود

گیرم که بقاءِ نوح یابی در وی

آخر نه به عاقبت فنا خواهد بود

ای دل تَبَعِ دُنیی غدّار مشو

همچون کرکس از پی مردار مشو

چون خلق جهان بدو گرفتار شدند

تو گر مردی بدو گرفتار مشو

گر هر دو جهان فی المثل انگشتری است

وان کرده در انگشت یکی لشکری است

گر رحم نیایدت بر آنکس همه روز

میدان تو که آن علامت کافری است

ای دل ای دل غم جهان چند خوری

و اندوه به لب آمده جان چند خوری

در گوشهٔ گلخنی که پرخوک و سگند

این لقمه که آتش به از آن چند خوری

چون نیست درین چاه بلا دسترسیت

بر پشتی کیست هر زمانی هوسیت

بر چرخ سیاه کاسهٔ بی سر و بن

صد کوزه توان گریست در هر نفسیت

یک حاجت بیدلی روا مینکنند

یک وعدهٔ عاشقی وفا مینکنند

این است غم ما که درین تنهائی

ما را به غم خویش رها مینکنند

جان رفت و به ذوق زندگانی نرسید

تن رفت و به هیچ کامرانی نرسید

وین غمکش شبرو که دلش میخوانند

هرگز روزی به شادمانی نرسید

هر دم که زنم چو جانم آید به لبم

از زندگی خویشتن اندر عجبم

عمرم همه صرف گشت در غصّه چنانک

یک خوش دلیم نبُد که خوش باد شبم!

بویی که به جان ممتحن می‌آید

از بهر هلاک جان و تن می‌آید

تا چند کمان کشم که هر تیر که من

می‌اندازم بر دل من می‌آید

گه خستهٔ لن ترانیم موسی وار

گه کشتهٔ نامرادیم یحیی وار

هر لحظه به سوزنی دگر مانده باز

در رشته کشم غمی دگر عیسی وار

هر روز درین دایره سرگشتهترم

چون دایرهای بمانده بی پا و سرم

و امروز چنان شدم که آبی نخورم

تا هم چندان خون نچکد از جگرم