فصل اول

آن را که دل از عشق پر آتش شد

هر قصه که گوید همه دلکش باشد

تو قصه عاشقان همی کم شنوی

بشنو بشنو که قصه‌شان خوش باشد

ملک طلبش به هر سلیمان ندهند

منشور غمش به هر دل و جان ندهند

درمان طلبان ز درد او محرومند

کین درد به طالبان درمان ندهند

تا شد دل خسته فتنه روی کسی

باریک ترم ز تاره موی کسی

دست همه کس نمی‌رسد سوی کسی

من خود چه کسم هیچ کس کوی کسی

من چون ریگم غم تو چون آب خورم

هرچند همی بیش خورم تشنه‌ترم.

با یار نو از غم کهن باید گفت

با او به زبان او سخن باید گفت

لاتفعل و افعل نکند چندین سود

چون با عجمی کن و مکن باید گفت

القصه هرانچ کرد گردون ز جفا

حق باید گفت بود دون حق ما

شکرانه نعمتش نمی‌کردم هیچ

تا لاجرمم فکند در رنج و عنا

شاهان جهان بجملگی بشتابید

تا بوک بقیتی ز دین دریابید

اسلام ز دست رفت بس بیخبرید

بگرفت جهان کفر شما در خوابید!

بی بلا نازنین شمرد او را

چون بلا دید در سپرد او را

تا بدانی که وقت پیچا پیچ

هیچکس مر ترا نباشد هیچ

یارید به باغ ما تکرگی

و ز گلبن ما نماند برگی

چاره عشاق را دانم که در بیچارگی است

لیک من جانی کنم با این همه بیچارگی

شاها بر تو به تحفه صدجان بردن

کمتر بود از زیره به کرمان بردن

لیکن دانی که رسم موران باشد

پای ملخی نزد سلیمان بردن

گرد همه دستگاه خود برگشتم

پایم به سفال پاره‌ای در نامد

خدای جهان را فراوان سپاس

که گوهر سپردم به گوهرشناس

بداند چو از جان بدو بنگردد

چه جان کنده‌ام تا که جان پرورد

سودای میان تهی ز سر بیرون کن

وز ناز بکاه و در نیاز افزون کن

استاد تو عشق است چو آنجا برسی

او خود به زبان حال گوید چون کن

جانا دل عاقلان عالم ریش است

زین یک منزل که جمله را در پیش است

از تیغ اجل بریده در طشت فنا

زین غم سر صدهزار زیرک بیش است

در دایره‌ای کامدن و رفتن ماست

او را نه بدایت نه نهایت پیداست

کس می‌نزند دمی درین عالم راست

کاین آمدن از کجا و رفتن به کجاست؟

دارنده چو ترکیب طبایع آراست

باز از چه قبل فکندش اندر کم و کاست

گر زشت آمد پس این صور عیب‌گر است

ور خوب آمد خرابی از بهر چراست

تا با غم عشق تو هم‌آواز شدم

صد باره زیادت به عدم باز شدم

زان سوی عدم نیز بسی پیمودم

رازی بودم کنون همه راز شدم

با خودمنشین که همنشین رهزن تست

وز خویش ببر که آفت تو تن تست

گفتنی که ز من بدو مسافت چند است

ای دوست ز تو بدو مسافت من تست