گنجور

برای پیشنهاد تصاویر مرتبط با اشعار لازم است ابتدا با نام کاربری خود وارد گنجور شوید.

ورود به گنجور

 
میبدی

ابوالفضل رشید الدین میبدی نویسنده و مفسر قرآن در نیمه اول قرن ششم است. مهمترین اثر وی تفسیر کشف الاسرار و عدة الابرار است. کشف الاسرار و عدةالابرار تفسیر بزرگ مشروحی است بر قرآن که تألیف آن در اوایل سال ۵۲۰ هجری آغاز شده است. این کتاب بر اساس تفسیر الهروی خواجه عبدالله انصاری (که هم اکنون در دست نیست) و در ده جلد نوشته شده‌است.

این کتاب به تفسیر خواجه عبدالله انصاری نیز معروف است و در گذشته به اشتباه آن را به خواجه عبدالله انصاری یا سعدالدین تفتازانی نسبت داده‌اند اما به مدد تحقیق علی‌اصغر حکمت نویسندهٔ اصلی آن معلوم شده است.

رشیدالدین میبدی در این کتاب ابتدا بخشی از آیات را بدون توضیح به فارسی روان ترجمه کرده (النوبة الاولی)، سپس عقاید مفسرین و تحقیقات اهل فن را دربارهٔ تفسیر همان قسمت شرح می‌دهد (النوبة الثانیة) و در بخش سوم به بیان نکات عرفانی خصوصاً به نقل از استاد خود خواجه عبدالله انصاری می‌پردازد (النوبة الثالثة) و عموماً در این بخش زیبایی نثر فارسی میبدی به چشم می‌آید.

متن تفسیر کشف الاسرار به مدد متن منتشر شده از طریق کتابخانهٔ تصوف که به همت سرکار خانم زهرا خالوئی تهیه شده است در گنجور در دسترس قرار گرفته است.

این آمار از میان ۱٬۴۳۹ بیت شعر فارسی از کل ۲٬۰۱۱ بیت شعر موجود در گنجور از اشعار این بخش استخراج شده است.

توجه فرمایید که این آمار به دلایلی از قبیل وجود چند نسخه از آثار شعرا در سایت (مثل آثار خیام) و همینطور یک بیت محسوب شدن مصرع‌های بند قالبهای ترکیبی مثل مخمس‌ها تقریبی و حدودی است و افزونگی دارد.

آمار همهٔ شعرهای گنجور را اینجا ببینید.

وزن‌یابی دستی در بیشتر موارد با ملاحظهٔ تنها یک مصرع از شعر صورت گرفته و امکان وجود اشکال در آن (مخصوصاً اشتباه در تشخیص وزنهای قابل تبدیل از قبیل وزن مثنوی مولوی به جای وزن عروضی سریع مطوی مکشوف) وجود دارد. وزن‌یابی ماشینی نیز که جدیداً با استفاده از امکانات تارنمای سرود اضافه شده بعضاً خطا دارد. برخی از بخشها شامل اشعاری با بیش از یک وزن هستند که در این صورت عمدتاً وزن ابیات آغازین و برای بعضی منظومه‌ها وزن غالب منظومه به عنوان وزن آن بخش منظور شده است.

ردیف وزن تعداد ابیات درصد از کل
۱ مفعول مفاعیل مفاعیل فعل (وزن رباعی) ۶۳۱ ۴۳٫۸۵
۲ فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مثمن محذوف) ۲۰۶ ۱۴٫۳۲
۳ مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن (هزج مثمن سالم) ۷۰ ۴٫۸۶
۴ مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن (هزج مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۶۰ ۴٫۱۷
۵ مفتعلن فاعلات مفتعلن فع (منسرح مثمن مطوی منحور) ۴۶ ۳٫۲۰
۶ فعلاتن مفاعلن فعلن (خفیف مسدس مخبون) ۴۲ ۲٫۹۲
۷ مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن (مجتث مثمن مخبون محذوف) ۳۵ ۲٫۴۳
۸ مفاعیلن مفاعیلن فعولن (هزج مسدس محذوف یا وزن دوبیتی) ۳۳ ۲٫۲۹
۹ فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف) ۳۳ ۲٫۲۹
۱۰ فاعلاتن فاعلاتن فاعلن (رمل مسدس محذوف یا وزن مثنوی) ۳۰ ۲٫۰۸
۱۱ مفعول مفاعلن مفاعیلن (هزج مسدس اخرب مقبوض) ۲۶ ۱٫۸۱
۱۲ مفعول مفاعلن فعولن (هزج مسدس اخرب مقبوض محذوف) ۲۳ ۱٫۶۰
۱۳ مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن (مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف) ۲۰ ۱٫۳۹
۱۴ مستفعلتن مستفعلتن ۲۰ ۱٫۳۹
۱۵ مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن (هزج مثمن اخرب) ۱۶ ۱٫۱۱
۱۶ فعولن فعولن فعولن فعل (متقارب مثمن محذوف یا وزن شاهنامه) ۱۵ ۱٫۰۴
۱۷ مفاعیل فعولن مفاعیل فعولن ۱۴ ۰٫۹۷
۱۸ مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن (منسرح مطوی مکشوف) ۱۴ ۰٫۹۷
۱۹ مفتعلن مفتعلن فع مفتعلن مفتعلن فع ۱۴ ۰٫۹۷
۲۰ فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مسدس مخبون محذوف) ۱۳ ۰٫۹۰
۲۱ مفتعلن مفتعلن مفتعلن فع ۱۱ ۰٫۷۶
۲۲ فعلات فعلن فعلات فعلن ۸ ۰٫۵۶
۲۳ مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن (رجز مثمن سالم) ۷ ۰٫۴۹
۲۴ مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن (رجز مثمن مطوی مخبون) ۷ ۰٫۴۹
۲۵ فاعلن مفاعیلن فاعلن مفاعیلن (مقتضب مثمن مطوی مقطوع) ۶ ۰٫۴۲
۲۶ فعولن فعولن فعولن فعولن (متقارب مثمن سالم) ۵ ۰٫۳۵
۲۷ مستفعلن مستفعلن مستفعلن فع ۳ ۰٫۲۱
۲۸ مفعولن مفعول مفاعیلن ۳ ۰٫۲۱
۲۹ مفعولن مفعول مفاعیلن ۳ ۰٫۲۱
۳۰ مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلاتن (مجتث مثمن مخبون) ۳ ۰٫۲۱
۳۱ مستفعلن فعلاتن مستفعلن فعلاتن ۳ ۰٫۲۱
۳۲ مستفعلن فعلن مستفعلن فعلن (بسیط مخبون) ۳ ۰٫۲۱
۳۳ فعلات فاعلاتن فعلات فاعلاتن (رمل مثمن مشکول) ۲ ۰٫۱۴
۳۴ مفعولن مفعولن مفعولن مفعولن ۲ ۰٫۱۴
۳۵ فعلاتن فعلاتن فعلاتن فع ۲ ۰٫۱۴
۳۶ مفعول فاعلات مفاعیلن (مضارع مسدس اخرب مکفوف) ۲ ۰٫۱۴
۳۷ مفعول فاعلات مفاعیل فع ۱ ۰٫۰۷
۳۸ فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن (رمل مثمن سالم) ۱ ۰٫۰۷
۳۹ فاعلن فاعلاتن فاعلن فاعلاتن ۱ ۰٫۰۷
۴۰ فعلاتن مفاعلن فعلاتن مفاعلن ۱ ۰٫۰۷
۴۱ فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلاتن (رمل مثمن مخبون) ۱ ۰٫۰۷
۴۲ وزن‌یابی نشده ۱ ۰٫۰۷
۴۳ مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن (مضارع مثمن اخرب) ۱ ۰٫۰۷
۴۴ مفتعلن مفتعلن مفتعلن مفتعلن (رجز مثمن مطوی) ۱ ۰٫۰۷

آمار ابیات برچسب‌گذاری شدهٔ این بخش با زبان غالب شعر در گنجور به شرح زیر است:

ردیف زبان تعداد ابیات درصد از کل
۱ فارسی ۱٬۴۳۹ ۷۱٫۵۶
۲ عربی ۵۶۱ ۲۷٫۹۰

آمار ابیات برچسب‌گذاری شدهٔ این بخش با قالب شعری در گنجور به شرح زیر است:

ردیف قالب شعری تعداد ابیات درصد از کل
۱ غزل/قصیده/قطعه ۱٬۵۴۴ ۷۶٫۷۸
۲ رباعی ۳۹۰ ۱۹٫۳۹
۳ مثنوی ۶۰ ۲٫۹۸
۴ نامشخص ۲ ۰٫۱۰
۵ قطعه ۲ ۰٫۱۰
۶ چند بندی ۲ ۰٫۱۰

آمار فراوانی تعداد ابیات اشعار این بخش به شرح زیر است (بلندترین شعر شامل ۱۱ بیت و کوتاه‌ترین شامل ۱ بیت شعر است):

ردیف تعداد ابیات شعر فراوانی درصد از ۹۵۲ شعر
۱ ۱ ۵۴۳ ۵۷٫۰۴
۲ ۲ ۳۶۵ ۳۸٫۳۴
۳ ۳ ۲۸ ۲٫۹۴
۴ ۴ ۸ ۰٫۸۴
۵ ۵ ۴ ۰٫۴۲
۶ ۶ ۲ ۰٫۲۱
۷ ۷ ۱ ۰٫۱۱
۸ ۱۱ ۱ ۰٫۱۱

آمار ابیات به تفکیک زیربخش‌های این قسمت به شرح زیر است (بخش‌هایی که در این جدول نیامده‌اند فاقد شعر بوده‌اند):

ردیف بخش تعداد ابیات درصد از کل
۱ کشف الاسرار و عدة الابرار ۲٬۰۱۱ ۱۰۰٫۰۰