ولی روباهی و شیری ندانم

همین دانم سگ این آستانم

چنان در بزم غیر امشب غمین از وصل جانانم

که هردم شاد سازند از نوید روز هجرانم

چو اندیشم ز جور پاسبان و منع دربانش

که در آن کوز چشم این و آن از ضعف پنهانم

گرم زین پیش یک گل بود دایم زینت دامان

[...]

به چوگان قضا بادا شکسته دست چوگانم

که برهم زد هلال ابروی خورشید تابانم

مرا سودای چوگان بازی اندر سر کجا بودی؟

اگر قلاب مهرش چنگ واکردی ز دامانم

به وجه خونبها بر کف گرفته نقد جان و دل

[...]

ز سودای خود ار خطی به کلک شوق بنشانم

دو صد مجنون کند مشق جنون اندر دبستانم

بگیرد شب پره خورشید را چون آشبان در بر

اگر یک شمه از دل تیرگی غم بر افشانم

گرفتارم به دام دیلمی خوی ستمکاری

[...]

مهجور و زبان بسته و سرگردانم

رنجور و جگر سوخته و حیرانم

از چشم تو چشم التفاتی دارم

گر پای نهی به چشم، جان افشانم

دلداده دیده توام گر قدمی

[...]

ای بخت بد ای مصاحب جانم

ای وصل تو گشته اصل حرمانم

ای بی تو نگشته شام یک روزم

ای باتو نرفته شاد یک آنم

ای خرمن عمر از تو بر بادم

[...]

چشمی بگشا مگر نه من آنم،

کز حسن نظیر ماه تابانم؟

با تیر نگه مگر نه فتا کم

با زلف سیه مگر نه فتانم؟

در عشوه مگر نه راحت روحم

[...]

ای وای به من که یک غلط گفتم

از گفته خویشتن پشیمانم

جز جاده کوی تو نمی دانم

با این همه وسع ملک سبحانم

در ملک رضا نشستنم خوش تر

[...]

مرغ دل و آتش غم اینک هست

گر حرص بود بمرغ بریانم

با چشمه چشم خون فشان فارغ

از ماء معین راح ریحانم

جز خون جگر مباد در جامم

[...]

من واپس کاروان و پیش از من

رفتند برادران و خویشانم

گر از غم صد چو ماه کنعانم بود

می گفتم من که پیر کنعانم

آن کس که بدین جهان فرستادم

[...]

من که بی تاج و تخت و گنج و سپاه

در به اقلیم فقر سلطانم

بی قیاس مقام و منصب ومال

بنده مرتضی قلی خانم

چنین کآشفته زآن شاهد زنخ و آن زلف فتانم

به چاهی بی رسن آماده زنجیر و زندانم

کمر بستند بر خون ریز جانم

گرفتند از دو جانب در میانم

چه زنم لاف که اوصاف تو را میدانم

منکه اندر صفت هستی خود حیرانم

هر چه در دفتر رخسار بتان مینگرم

رقم قدرت و طغرای تو را میخوانم

لیلی اندر حی و مجنون به بیابان طلب

[...]

گفتم که بمی آتش عشقت بنشانم

غافل که زآتش تف آتش ننشانم

هر شب زخم گیسوی تو نافه بچینم

هر روز ززلفین تو عنبر بفشانم

ایعشق بچوگان زن این گوی دلم را

[...]

حاشا که توانم گفت آن راز که من دانم

کاتش فکند چون شمع اندر لب و دندانم

شب بر سر بالینم گر صبح صفت آئی

چون شمع سحرگاهی سر در رهت افشانم

گر چهره برافروزی هستی مرا سوزی

[...]

به کام دل شبی گر بوسی از لعل تو بستانم

اگرچه یک جهان جان باشدم دامن برافشانم

اگرچه در همه عمرم به پیش ای دوست ننشینی

ولی من گر همه جانست بر جای تو ننشانم

کنم هرشب به دل پیمان که توبه بشکنم دیگر

[...]

کلید گنج معنی کن بیانم

شکر بار از حقیقت کن زبانم

تا هست نشانی از نشانم

خاک قدم سبوکشانم

تا ساغر من پر از شراب است

از شر زمانه در امانم

تا در کفم آستین ساقیست

[...]

فدای قاصد جانان کز او آسوده شد جانم

بشارت های خوش داد از اشارت‌های جانانم

به عالم هیچ عیشی را از این خوش‌تر نمی‌دانم

که جام از من تو بستانی و من کام از تو بستانم

نمی‌دانم چه عشق است این که یک جا کند بنیادم

[...]