بخش ۵۶ - اندر خوردن شراب و خواصّ آن گوید
مر سران را چو طامع و می خوار
بهر چه دردسر دهم چو خمار
می چو با رسم در نهاد شود
آتش و خاک و آب باد شود
زان برو چار طبع دست نیافت
که سوی هیچکس به پا نشتافت
هست می در نهاد خود پیوست
در کف پای عقل و بر سر دست
شاه می بر جمال تن چیره‌ست
ماه عقل از کمال می خیره‌ست
مایهٔ سنگ گرم و سردان اوست
وز پی زر محکّ مردان اوست
از کف پُر ز معجز موسی
مرده زنده کنست چون عیسی
مرد را عقل دیده و دادست
غذی روح باده و بادست
زیرکان را درین سرای خراب
هیچ غمخواره‌ای مدان چو شراب
باده در پیش اندُه استاده است
زانکه غمخوار آدمی باده است
عقل را گر سوی تو هست شکوه
بادهٔ عقل دوست را منکوه
از تری تف نشان صفرا اوست
وز تبش نقش سوز سودا اوست
اندرین باغ خوب و راغ فلک
از پی جغد نفس و زاغ فلک
گُل چو بر دست مُل به بام دهد
تا بدو بوی خویش وام دهد
به مشام آنکه گل بینبوید
از مشامش نشاط دل روید
هست در راه فکرت عاقل
از پی کشف فطرت غافل
مدد عشرت جوان مردان
نقل حرّان و ناقد مردان
اندکی زو عزیز و تندارست
باز بسیار خوار ازو خوارست
تا تو او را خوری عزیزش دار
چون ترا او خورد بمانش خوار
دل به احکام دین سپردن به
باده خوردن ز وقف خوردن به
هر دو چون ره بگیردت به سراط
پس چه باده خوری چه وقف رباط
دیده‌ای کان ز طمع باشد پُر
کرده داند نشان پای شتر
آیت از روی برد و عقل از رای
تو سوی نان هنوز آتش پای
آنکه نان رست در دل و جانش
باده بی‌باده خورد مهمانش
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر به تشریح اهمیت و اثر باده (شراب) و عقل در زندگی انسان‌ها می‌پردازد. شاعر بیان می‌کند که باده می‌تواند دردها و مشکلات زندگی را تسکین بخشد و تأثیر مثبتی بر روح و روان انسان‌ها داشته باشد. او به نقش عقل به عنوان یک نیروی هدایتگر اشاره می‌کند و آن را در کنار باده می‌یابد.
شاعر تأکید می‌کند که عشق و شادی در زندگی انسان‌ها باید با درک و عقل همراه باشد و اشاره می‌کند که در این دنیا، بهترین چیزها، مانند شراب، باید با عقل و آگاهی بهره‌وری شوند. او همچنین به تضاد بین غم و شادی، و تأثیر باده بر احوال انسان می‌پردازد.
در نهایت، شاعر نظر می‌دهد که هر دو باده و اعتقادات دینی می‌توانند انسان را به سراط مستقیم راهنمایی کنند و تأکید می‌کند که باید در زندگی به هر دو توجه داشت. در این شعر، پیام کلی آن است که عقل و عشق، در کنار هم، می‌توانند زندگی را غنی و پرمعنا کنند.
هوش مصنوعی: چرا باید برای کسانی که طمعکار و اهل می‌خواری هستند، دردسر درست کنم، در حالی که خودم دچار مستی و گیج‌حالی هستم؟
هوش مصنوعی: نوشیدن می با اصول خاصی، باعث می‌شود که آتش، خاک، آب و باد در وجود انسان به وجود آید و تأثیرات متفاوتی ایجاد کند.
هوش مصنوعی: به خاطر آن که چهار میزان طبع و مزاج او به هم نیامد، نتوانست به کسی نزدیک شود و پا به سوی هیچ کس نگذاشت.
هوش مصنوعی: در درون خود، شرابی وجود دارد که به پای عقل و بر دست ما پیوسته است.
هوش مصنوعی: پادشاه بر زیبایی بدن تسلط دارد و ماهی که نماد عقل است، از کمال زیبایی حیرت‌زده شده است.
هوش مصنوعی: مادهٔ اصلی داغ و سرد از اوست و برای رسیدن به طلا، واژهٔ سنجش مردان اوست.
هوش مصنوعی: از دستان پر از معجزه‌ی موسی، مردگان زنده می‌شوند، همان‌طور که عیسی کرد.
هوش مصنوعی: انسان با عقل خود به درستی و انصاف رفتار می‌کند، در حالی که انرژی و زندگی او از نوشیدنی و نسیم نیز تأمین می‌شود.
هوش مصنوعی: در این مکان نابسامان، هیچکس را که برای دیگران نگرانی و دلسوزی داشته باشد، به حساب نیاورید، همچنان که شراب در دنیای خود بی‌دردسر است.
هوش مصنوعی: شراب در مقابل اندوه ایستاده است، زیرا تنها چیزی که می‌تواند غم انسان را تسکین دهد، شراب است.
هوش مصنوعی: اگر عقل به سمت تو دارد اعتراف می‌کند، پس چرا از بادهٔ عقل دوست خود انتقاد می‌کنی؟
هوش مصنوعی: این بیت به تقلید از حالتی نامساعد حکایت دارد که شخصی در اثر تاثیرات دما و تب دچار صفرا و سودا شده است. نشان دادن اثرات منفی این وضعیت بر شخصیت و روحیه فرد به تصویر کشیده شده است. به طور کلی، به وضعیت ناخوشایند و آثار منفی ناشی از بیماری اشاره دارد.
هوش مصنوعی: در این باغ زیبا و دلنشین، آسمان بعد از جغد و زاغ، به دنبال آرامش و سکوت است.
هوش مصنوعی: وقتی گلی بر دستان کسی باشد، بوی دل‌نوازش را به اطراف می‌پراکند و به دیگران حس خوب و انرژی مثبت انتقال می‌دهد.
هوش مصنوعی: کسی که عطر گل را احساس کند، از بوی آن شادی و شوق به دلش می‌آید.
هوش مصنوعی: در مسیر تفکر، فرد عاقل در جستجوی درک طبیعت واقعی خود، غافل از امور دیگری نیست.
هوش مصنوعی: کمک و یاری به خوشبختی جوانمردان همچون داستان‌های شیرین و نقد و بررسی شخصیت مردان است.
هوش مصنوعی: کسی که به اندازه کمی از او عزیز و با حرمت است، اما اگر زیاده روی شود، به شدت بی‌ارزش و بی‌احترامی خواهد شد.
هوش مصنوعی: اگر تو کسی را محترم بداری و او را در زندگی‌ات ارزشمند بشماری، او نیز باید به همین شکل با تو رفتار کند. اما زمانی که او به تو آسیب بزند یا تو را بی‌احترامی کند، دیگر نباید او را در نظر داشته باشی.
هوش مصنوعی: دل دادن به دستورات دین و از لذت‌های باده‌نوشی و خوش‌گذرانی در زندگی پرهیز کردن، به نوعی نیکو و با ارزش است.
هوش مصنوعی: هر دو (سروت و راهی که در پیش داری) وقتی تو را به هدف برسانند، پس چه فرقی دارد که مشغول نوشیدن می باشی یا در حال وقوف در مکان خاصی؟
هوش مصنوعی: چشمی که از طمع پر شده، نشانه‌های پاهای شتر را تشخیص می‌دهد.
هوش مصنوعی: اگر بخواهیم مفهومی از این بیت ارائه دهیم، می‌توان گفت که از نگاه عقل و درک، به نظر می‌رسد که تلاش برای کسب روزی و نیازها همچنان ادامه دارد، و این تلاش همیشه با چالش‌ها و سختی‌ها همراه است. به عبارت دیگر، گرچه ما به دنبال تأمین معیشت خود هستیم، اما در این مسیر با موانع و مشکلاتی نیز روبه‌رو هستیم.
هوش مصنوعی: کسی که در دل و جانش نان زندگی را می‌پروراند، در مهمانی‌اش شرابی به غیر از باده نمی‌نوشد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بی‌مثل و شبه و بی‌همتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.