بخش ۵۷ - اندر صفت نقص دنیا
مال بر کف چو پیل بر کشتیست
مال در دل چو آب در کشتیست
مال مصلح چو آب زیر سفن
کاید از رفتنش کرامت تن
وانِ ممسک چو آب در فُلکست
که وجودش مقدم هُلکست
مرد را چون دم و درم باشد
آن نکوتر که جود هم باشد
تا به اینجاش کس جگر نخورد
تا بدانجای حسرتی نبود
ورچه در مال جز لطافت نیست
لیک بودش بی این دو آفت نیست
کز حلال از زمانه مشغولی
وز حرام از خدای معزولی
پسرِ عوف را ز بهر حلال
به بر مصطفی نبود مجال
مرد دین باش و مال را یله کن
خیز و دنیا به جملگی خله کن
نبود خود حکیم شبهت جوی
از طعام حلال دست بشوی
گرچه زو جسم را پناه بُوَد
لیکن آن هم حجاب راه بُوَد
در زر و سیم اگر کمالستی
کی قرین سگ و دوالستی
مال اگر مایل خران نشدی
حلقهٔ فرج استران نشدی
آدمی مرده در غم نانی
آن دوال رکاب چون کانی
آدمی پیش اسب بی‌درمست
آن دوال رکاب محتشم است
دنیی از دین همیشه آزرده‌ست
کاب دنیا جمال دین برده‌ست
مال سوی حکیم کی یازد
زشت با کور به فرا سازد
دور دارد شب خود از روزش
که بترسد که بشکند پوزش
هر دو آنجا که علم و فرهنگ است
در نگنجد از آنکه ره تنگست
نشود مال جز به دون مایل
جاهل از طبع بد شود سایل
دون و دنیی بوند هر دو قرین
قحبه‌ای آن و قلتبانی این
دیده‌ور پل به زیر کام کند
کور بر پشت پل مقام کند
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی می‌توانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این متن، شاعر به بررسی مفهوم مال و wealth می‌پردازد و به تفاوت‌های آن در زندگی انسان‌ها اشاره می‌کند. او مال را مانند حیوانی بر روی کشتی می‌داند که باید به خوبی مدیریت شود. مال باید در دل انسان باشد نه اینکه روح او را محدود کند.
شاعر بیان می‌کند که دستیابی به مال حلال و کارهای نیک، انسان را از گرفتاری‌های دنیوی دور نگه می‌دارد و زحمت برای کسب مال حرام، انسان را از خدا دور می‌کند. او به داستان پسر عوف و مبارزه او با مشکلات اشاره کرده و تأکید می‌کند که انسان باید به دین‌داری و دوری از دنیا توجه کند.
سپس به ارتباط مال و علم اشاره شده و گفته می‌شود که مال باعث غفلت از علم و رشد فرهنگی می‌شود. در نهایت، شاعر مال را عاملی برای دوری از دین و علم می‌داند و از انسان‌ها می‌خواهد که به جای تمرکز بر مال، به معنویات و علم توجه کنند تا در زندگی موفق‌تر باشند.
هوش مصنوعی: ثروت مانند یک فیل بر روی کشتی است؛ اگر بر روی آن نشسته باشد، کشتی را غرق می‌کند. اما اگر ثروت در دل انسان باشد، مانند آبی است که در کشتی جریان دارد و به آن آسیب نمی‌زند.
هوش مصنوعی: داراییِ مصلح مانند آب زیر دشت است، اگر از دست برود نشانه‌ی بزرگی و کرامتِ وجود اوست.
هوش مصنوعی: کسی که در یادگیری و استفاده از دانش خود تردید دارد، مانند آبی است که به سختی در ظرفی جا می‌گیرد؛ وجود او به خودی خود، جایی برای پیشرفت و حرکت نمی‌سازد.
هوش مصنوعی: مرد باید مانند در و دم باشد، یعنی باید خوب و بخشنده باشد تا بهتر از آن هم باشد.
هوش مصنوعی: هیچ کس تا اینجا دلی از درد و حسرت نداشته است، زیرا تا این جا هیچ چیزی وجود نداشته که آرزویش را داشته باشند.
هوش مصنوعی: اگرچه در مال (ثروت) فقط نرمی و لطافت وجود دارد، اما بدون این دو (مشکل و دردسر) هیچ نیست.
هوش مصنوعی: از زمانه و مشغله‌های حلال غافل نشو و از کارهای حرام با خدا فاصله نگیر.
هوش مصنوعی: پسر عوف نتوانست در کنار پیامبر (مصطفی) به خاطر مسائلی که مربوط به حلال بود، فرصت مناسبی پیدا کند.
هوش مصنوعی: مردی با ایمان باش و به دنیا و مال و منصب اهمیت نده. برخواسته و از وابستگی‌های دنیوی خود دست بردار.
هوش مصنوعی: اگر خودت حکیم و دانا نیستی، پس همانند جوی آب، از غذایی که حلال و پاک است دوری کن و از آن استفاده نکن.
هوش مصنوعی: هرچند که جسم انسان می‌تواند پناهگاه و آرامش‌بخش باشد، اما در عین حال مانعی برای دستیابی به حقیقت و معنای عمیق‌تری است.
هوش مصنوعی: اگر در زر و سیم کمال و زیبایی داری، پس چرا مانند سگ و کثیفی می‌مانی؟
هوش مصنوعی: اگر مال و ثروت تو را به غرور و خودبینی نیفکند، نشان‌دهندهٔ خوشبختی و آزادی تو خواهد بود.
هوش مصنوعی: انسانی به خاطر غم نان به حالتی افتاده است که مانند فردی در تنگنا و سختی قرار دارد و باید با چنگ و دندان تلاش کند تا از وضعیتش رهایی یابد.
هوش مصنوعی: انسانی که بر اسب سوار است و بدون زین و افسار حرکت می‌کند، به نوعی در معرض خطر و بی‌احترامی قرار دارد. این جمله به ما یادآوری می‌کند که مدیریت و توجه به امور لازم است تا سوارکار بتواند به خوبی کنترل و احترام به اسب را حفظ کند.
هوش مصنوعی: دنیا همیشه از دین ناراضی است، زیرا زیبایی دنیا به خاطر دین از بین رفته است.
هوش مصنوعی: مال و ثروت به دست حکیم و دانا نمی‌آید، چون او با شخص جاهل و نادان راهی برای ایجاد همکاری و ارتباط نخواهد داشت.
هوش مصنوعی: شب از روز فاصله می‌گیرد تا از ترس اینکه شکست بخورد، غافل نشود.
هوش مصنوعی: هر دو علم و فرهنگ در آنجا نمی‌گنجند، زیرا راهی که به‌سوی آن می‌رویم تنگ و باریک است.
هوش مصنوعی: مال تنها به دست کسانی می‌رسد که از علم و درک پایین‌تری برخوردارند و این مسأله باعث می‌شود که صفات زشت و ناپسند در آنها ظهور پیدا کند.
هوش مصنوعی: در این بیت اشاره شده که هر دو حالت یعنی دنیای خوب و بد، به نوعی به هم مرتبط هستند. اشاره به این دارد که در هر دو وضعیت، چیزی نادرست و منفی وجود دارد که ممکن است از آن به بدی یاد شود. در واقع، در زندگی و دنیای ما هماهنگی میان خوبی‌ها و بدی‌ها وجود دارد و نمی‌توان یکی را کامل از دیگری جدا کرد.
هوش مصنوعی: آب کم‌عمق باعث می‌شود که کسی که بینا نیست، در زیر پل دچار مشکل شود و نتواند درست راه برود. این شرایط بر روی پل هم می‌تواند به کسی که در حالت ناپایداری قرار دارد، آسیب برساند.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
چون بیامد بوعده بر سامند
آن کنیزک سبک زبام بلند
برسن سوی او فرود آمد
گفتی از جنبشش درود آمد
جان سامند را بلوس گرفت
[...]
چیست آن کاتشش زدوده چو آب
چو گهر روشن و چو لؤلؤ ناب
نیست سیماب و آب و هست درو
صفوت آب و گونه سیماب
نه سطرلاب و خوبی و زشتی
[...]
ثقة الملک خاص و خازن شاه
خواجه طاهر علیک عین الله
به قدوم عزیز لوهاور
مصر کرد و ز مصر بیش به جاه
نور او نور یوسف چاهی است
[...]
ابتدای سخن به نام خداست
آنکه بی‌مثل و شبه و بی‌همتاست
خالق الخلق و باعث الاموات
عالم الغیب سامع الاصوات
ذات بیچونش را بدایت نیست
[...]
الترصیع مع التجنیس
تجنیس تام
تجنیس تاقص
تجنیس الزاید و المزید
تجنیس المرکب
[...]
معرفی ترانه‌هایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال حاشیه‌ای برای این شعر نوشته نشده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
برای حاشیه‌گذاری باید در گنجور نام‌نویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.