گنجور

 
سلمان ساوجی

چه منزل است که خاکش نسیم جان دارد

هوای روح و شش راحت روان دارد

حدیقه‌ای ز بهشت است و منزلی ز فلک

که حور بر طرف و ماه در میان دارد

فراغ دل به چنین منزلست کاین منزل

فروغی از رخ آن ماه دلستان دارد

دل گرفته هوایم درین سرا بستان

کبوتریست که به سرو آشیان دارد

به هر کنار و به هر گوشه‌ای که می‌نگرم

ز آب دیده ما چشمه‌ای روان دارد

گمان مبر که کسی جان برد ز منزل عشق

اگر به جای یکی جان هزار جان دارد

برای وصل تو ترک همه جهان گفتم

که هر که وصل تو دارد، همه جهان دارد

بجو نشان دل من ز تیر غمزه خویش

که تیر غمزه تو از دلم نشان دارد

شکر نیز از زبان میر مشتاق

ادا کرد این غزل بر قول عشاق

گلرخا برخیز و بنشان سرو را بر طرف جوی

روی بنمای و رخ گل را به خون دل بشوی

سایه را گو با رخ من در قفای خود مرو

سرو را با قد من گو بر کنار جو مروی

بلبل ار گل را تقاضا می‌کند عیبش مکن

اینچنین وجهی کجا حاصل شود بی گفت و گوی

دامن افشان، ای گل خندان، چمان شو در چمن

تا بَرَافشاند چو گل دامن بهار از رنگ و بوی

ظاهر ار گردیده بودی گوی سیمین غبغبت

کم زدی گوی بلاغت بلبل بسیار گوی

شانه سانم در سر سودای زلفت کرده سر

نیستم آیینه آیین کو کند خدمت به روی

به دست افشان درآمد سرو آزاد

ز مرغان چمن برخاست فریاد

شراب عشق و نار حسن در سر

قدح در دست و شاهد در برابر

سر خورشید شد گرم از حراره

چو مه جیب قصب را کرد پاره

نشاط و کامرانی کرد خورشید

بر ایشان زر فشانی کرد جمشید

غنی گشت ارغنون ساز از نواها

بپوشید از قصب شکر قباها

نشاط انگیز را گفت ای شکر ریز

تو نیز آغاز کن شعری دلاویز

از آن شعری که وصف الحال باشد

نه زان قولی که قیل و قال باشد

حدیثی کان بیارد آشنایی

ببخشد جان و دل را روشنایی

نشاط انگیز گوش عود برتافت

گهر در جامه ابریشمین بافت

نبات از پسته شیرین روان کرد

به روی چنگ بر فندق فشان کرد

به چنگ این مطلع موزون درآموخت

رخ خورشید از آن مطلع بَراَفروخت

 
 
 
جشنوارهٔ رزم‌آوا: نقالی و روایتگری شاهنامه
حکیم نزاری

فراقِ یارِ سفر کرده رویِ آن دارد

که قصدِ جانِ منِ زارِ ناتوان دارد

دلِ سبک سرم از جان ملال خواهد کرد

مگر که بختِ سبک سارِ سرگران دارد

غلامِ هم نفسی ام که یک نفس با من

[...]

امیرخسرو دهلوی

کسی که یار وفادار و مهربان دارد

سعادت ابد و عمر جاودان دارد

مگر که گرد لب لعل آن صنم گشته ست

که باد صبحدم امروز بوی جان دارد

حدیث او همه روز و هلاک او همه شب

[...]

اوحدی

دلی، که میل به دیدار دوستان دارد

فراغتی ز گل و باغ و بوستان دارد

کدام لاله به روی تو ماند؟ ای دلبند

کدام سرو چنین قد دلستان دارد؟

گرت به جان بخرم بوسه‌ای، زیان نکنم

[...]

ابن یمین

امیر و خواجه منعم کسی تواند بود

که پای همت بر فرق فرقدان دارد

ز راه لطف و کرم بر سر وضیع و شریف

دو دست خویش همه ساله زرفشان دارد

نه آنکه از زر و یاقوت او کله سازد

[...]

سیف فرغانی

کسی که عشق نورزد مگو که جان دارد

جزین حدیث نگوید کسی که آن دارد

ز مرگ چون دل صاحب دلان بود آمن

کسی که او بتو زنده است و چون تو جان دارد

زمین ز روی تو چون آفتاب روشن شد

[...]

مشابه‌یابی بر اساس وزن و قافیه