ز هر چه هست گزیرست و ناگزیر از دوست
به قول هر که جهان مهر برمگیر از دوست
به بندگی و صغیری گرت قبول کند
سپاس دار که فضلی بود کبیر از دوست
به جای دوست گرت هر چه در جهان بخشند
رضا مده که متاعی بود حقیر از دوست
جهان و هر چه در او هست با نعیم بهشت
نه نعمتیست که بازآورد فقیر از دوست
نه گر قبول کنندت سپاس داری و بس
که گر هلاک شوی منتی پذیر از دوست
مرا که دیده به دیدار دوست برکردم
حلال نیست که بر هم نهم به تیر از دوست
و گر چنان که مصور شود گزیر از عشق
کجا روم که نمیباشدم گزیر از دوست
به هر طریق که باشد اسیر دشمن را
توان خرید و نشاید خرید اسیر از دوست
که در ضمیر من آید ز هر که در عالم
که من هنوز نپرداختم ضمیر از دوست
تو خود نظیر نداری و گر بود به مثل
من آن نیم که بدل گیرم و نظیر از دوست
رضای دوست نگه دار و صبر کن سعدی
که دوستی نبود ناله و نفیر از دوست
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: در این شعر، شاعر به مفهوم دوستی و وابستگی عمیق انسان به دوست و محبوب اشاره میکند. او به این واقعیت میپردازد که همه چیز در دنیا فانی و ناپایدار است، اما دوستی و عشق واقعی ارزشمندتر از هر نعمتی است. شاعر بیان میکند که حتی اگر در زندگی چیزهای با ارزش و گرانبهایی به دست بیاورد، بدون دوست، آنها بیارزشاند. او همچنین تأکید میکند که عشق و دوستی حقیقی نمیتوانند از بین بروند و انسان باید صبر و شکرگزاری را در این رابطه حفظ کند. در نهایت، شاعر میگوید که اگرچه در دنیا دشمنی وجود دارد، اما دوستی حقیقی قابل خریدن نیست و باید قدر آن را دانست.
از هر چه وجود دارد چاره ای هست، ولی دوست را به هیچ چاره و تدبیری نمی توان نادیده گرفت. پس به سخنان هیچ باشنده ای در جهان از دوست دل برمگیر . [ گزیر = چاره / ناگزیر = ناچار / هر که جهان = هر که در جهان است / مهر = عشق و محبّت ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
اگر دوست تو را به بندگی و خواری و حقارت بپذیرد، از وی سپاسگزار باش، چرا که این پذیرش بخششی بزرگ است که در باب تو اعمال می کند. [ صغیری = کودکی و خواری ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
اگر به عوض دوست تمام عالَم را به تو بخشند، خشنود مباش! زیرا تمام هستی در برابر دوست کالایی ناچیز است. [ به جایِ = در عوضِ ، در مقابلِ ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
دنیا و هر چه در آن وجود دارد به اضافه نعمت های بهشتی، به اندازهٔ نعمتی نیست که درویش از کوی دوست حاصل می کند. یا نعمتی نیست که موجب ترک کوی دوست گردد. [ نعیم = ناز و نعمت / فقیر = نیازمند، در اینجا یعنی عاشق نیازمند ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
نه تنها اگر تو را بپذیرند باید سپاسگزار باشی، بلکه اگر در این راه نابود هم شوی، باید منّت پذیر دوست باشی. [ منّت = بخشش و احسان ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
من که چشمم بر روی دوست گشوده شده است، جایز نیست که حتّی اگر تیر دوست به چشمانم اصابت کند، آنها را ببندم. [ دیدار = چهره و صورت / دیده برکردن = کنایه از چشم گشودن ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
در صورتی که به تصوّر درآید که از عشق علاج و چاره ای هست، من که چاره ای جز با دوست بودن ندارم، به کجا روم؟ [ مصوّر شدن = به خیال آمدن / گزیر = چاره و علاج ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
آن کسی را که اسیر دشمن شده است، می توان بازخرید و آزاد کرد. امّا نمی توان عاشقی را که اسیر معشوق گشته، از اسارت یار رهایی بخشید. - منبع: شرح غزلهای سعدی
چه کسی از میان تمام مردم جهان می تواند ذهن و ضمیر مرا به خود مشغول دارد، زیرا هنوز من ذهن خویش را از دوست تهی نساخته ام. [ ضمیر = خاطر و دل / پرداختن از چیزی یا کسی = روی برگرداندن از چیزی یا کسی ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
تو بی نظیر و بی همتایی، حتّی اگر نظیری هم برای تو وجود داشته باشد، من کسی نیستم که نظیر و مانند تو را چون تو پندارد و وی را برگزینم. [ بدل = جانشین ] - منبع: شرح غزلهای سعدی
ای سعدی، در پی نگه داشتِ خشنودی دوست باش و شکیبایی پیشه کن، زیرا ناله و فریاد کردن از دست یار شرط دوستی نیست. [ رضا = خشنودی و رضایت / نفیر = فریاد و فغان ] - منبع: شرح غزلهای سعدی / دکتر محمدرضا برزگر خالقی / دکتر تورج عقدایی
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
همین شعر » بیت ۶
مرا که دیده به دیدار دوست برکردم
حلال نیست که بر هم نهم به تیر از دوست
منم که دیده به دیدارِ دوست کردم باز
چه شُکر گویَمَت ای کارسازِ بنده نواز
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۷ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.