شنیدم که وقتی سحرگاه عید
ز گرمابه آمد برون بایزید
یکی تشت خاکسترش بیخبر
فرو ریختند از سرایی به سر
همیگفت شولیده دستار و موی
کف دست شکرانه مالان به روی
که ای نفس من در خور آتشم
به خاکستری روی در هم کشم؟
بزرگان نکردند در خود نگاه
خدابینی از خویشتن بین مخواه
بزرگی به ناموس و گفتار نیست
بلندی به دعوی و پندار نیست
تواضع سر رفعت افرازدت
تکبر به خاک اندر اندازدت
به گردن فتد سرکش تند خوی
بلندیت باید، بلندی مجوی
ز مغرور دنیا ره دین مجوی
خدابینی از خویشتن بین مجوی
گرت جاه باید مکن چون خسان
به چشم حقارت نگه در کسان
گمان کی برد مردم هوشمند
که در سرگرانی است قدر بلند؟
از این نامورتر محلی مجوی
که خوانند خلقت پسندیده خوی
نه گر چون تویی بر تو کبر آورد
بزرگش نبینی به چشم خرد؟
تو نیز ار تکبر کنی همچنان
نمایی، که پیشت تکبر کنان
چو استادهای بر مقامی بلند
بر افتاده گر هوشمندی مخند
بسا ایستاده در آمد ز پای
که افتادگانش گرفتند جای
گرفتم که خود هستی از عیب پاک
تعنت مکن بر من عیبناک
یکی حلقهٔ کعبه دارد به دست
یکی در خراباتی افتاده مست
گر آن را بخواند، که نگذاردش؟
ور این را براند، که باز آردش؟
نه مستظهر است آن به اعمال خویش
نه این را در توبه بستهست پیش
با انتخاب متن و لمس متن انتخابی میتوانید آن را در لغتنامهٔ دهخدا جستجو کنید.
هوش مصنوعی: این شعر درباره بزرگمنشی و تواضع است. در آن داستان بایزید بسطامی روایت میشود که پس از خروج از گرمابه، ناخواسته تشت خاکستر بر سرش میریزد. او در این شرایط به تأمل درباره نفس و روحانیت خود میپردازد و درسی از بزرگی و کوچکمنشی میآموزد.
شاعر بر این باور است که بزرگی به حسب ظواهر و مقامها نیست، بلکه به ایمان و تواضع واقعی بستگی دارد. او بر این نکته تأکید میکند که خود را از عیبها خالی نکن و در برابر دیگران متکبر نباش. انسانهای بزرگ به روح و نیت خود توجه میکنند و خود را برتر از دیگران نمیدانند. در نهایت، پیام این شعر فراخوان به خضوع و پرهیز از خودپسندی و خودبینی است.
هوش مصنوعی: شنیدهام که بایزید، در سحرگاه عید، از حمام خارج شده است.
هوش مصنوعی: یکی از خانهای بیخبر، تشت خاکستر کسی را پایین انداختند.
هوش مصنوعی: او میگفت که دستار و موی ژولیدهاش نشاندهندهی شکرگزاری و خرسندی او به خاطر نعمتها و مالهایی است که دارد.
هوش مصنوعی: ای نفس من! آیا باید به خاطر آتش درونم، چهرهام را به حالت گلایه و نارضایتی در هم ببرم؟
هوش مصنوعی: بزرگان به خداوند توجه میکردند و به درون خود نمینگریستند. بنابراین، تو نیز از خودت توقع نداشته باش که ببینی.
هوش مصنوعی: عظمت و بزرگمنشی به ظواهر و ادعاها نیست، بلکه به رفتار و شخصیت واقعی افراد برمیگردد.
هوش مصنوعی: اگر تواضع داشته باشی، باعث میشود که جایگاه و مرتبهات بالاتر برود؛ اما اگر به خودت تکبر ورزی، تو را به زمین میزند و پست میکند.
هوش مصنوعی: برای اینکه بر مشکلات و چالشهای زندگی غلبه کنی، باید از سرسختی و شدت عمل خود بکاهی. به دنبال برتری و عظمت نباش، زیرا ممکن است این خواستهها تو را به دام اندازند و دچار دردسر کنند.
هوش مصنوعی: از فریب و جذابیتهای دنیوی دنبال مسیر واقعی دین نباش. برای درک خداوند، ابتدا باید به درون خود نگاهی بیندازی و خود را بشناسی.
هوش مصنوعی: اگر به مقام و اعتبار نیاز داری، مانند افراد پست و بیارزش به دیگران با چشم تحقیر نگاه نکن.
هوش مصنوعی: آیا مردم دانا فکر میکنند که در حالتی که مشغول سرگرمی هستند، ارزش و جایگاهشان پایین است؟
هوش مصنوعی: به جستجوی مکانی بهتر از این نامآور نرو که اینجا را به خاطر آفرینش زیبا و دلپذیرش میشناسند.
هوش مصنوعی: اگر کسی به خاطر بزرگیاش بر تو تکبر ورزد، آیا نمیتوانی او را با چشم خرد و عقل خود ببینی؟
هوش مصنوعی: اگر تو هم خود را بالا ببینی و متکبر شوی، دیگران نیز در مقابل تو با تکبر رفتار خواهند کرد.
هوش مصنوعی: اگر بر بالای مرتبهای قرار داری و کسی به پایین افتاده است، اگر عقل و درک درستی داری، نباید به او بخندی.
هوش مصنوعی: بسیاری از کسانی که به نظر میرسد ایستاده و قوی هستند، زمانی که به زمین میافتند، به آنها جایگاهی داده میشود.
تَعنّت: اذیت رسانیدن کسی را. (ناظم الاطباء)
هوش مصنوعی: یکی در دستش حلقهٔ کعبه است و دیگری در حال مستی و سرخوشی در خرابهای به سر میبرد.
هوش مصنوعی: اگر او را بخوانند، اما اجازه ندهند که بیاید؟ یا اگر او را برانند، آیا میتواند دوباره برگردد؟
هوش مصنوعی: هیچیک از این دو به اعمال خودشان تکیه نمیکنند؛ یکی به اعمالش اعتماد ندارد و دیگری هم در توبهاش گشایش ندارد.
پیشنهاد تصاویر مرتبط از منابع اینترنتی
راهنمای نحوهٔ پیشنهاد تصاویر مرتبط از گنجینهٔ گنجور
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
میخواهید شما بخوانید؟ اینجا را ببینید.
معرفی ترانههایی که در متن آنها از این شعر استفاده شده است
تا به حال ۳۵ حاشیه برای این شعر نوشته شده است. 💬 من حاشیه بگذارم ...
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
reply flag link
برای حاشیهگذاری باید در گنجور نامنویسی کنید و با نام کاربری خود از طریق آیکون 👤 گوشهٔ پایین سمت چپ صفحات به آن وارد شوید.